ừ nguyên: ba hoa (八卦, âm Hán Việt: bát quái). Từ điển tiếng Việt giải thích “ba hoa” bắt nguồn từ “bavard” trong tiếng Pháp, Anh có nghĩa là “lắm lời”. Tôi ngờ rằng cách giải thích này không đúng, thực sự bắt nguồn từ chữ “bát quái”, ngoài nghĩa “âm dương, bát quái” trong Văn ngôn, với Bạch thoại còn có nghĩa là người nói chuyện tào lao, buôn dưa lê! Đúng hay sai thì tôi không muốn giải thích, chỉ note ở đây!
text=八卦&font=1&size=18&color=0000FF
âu về trước, 1 đêm khó ngủ, chui vô cái hang thỏ Alice – in – wonderland trên Internet và xem được cái này, 1 người nước ngoài học tiếng Việt với cảm quan nhạy bén đã nhận ra tiếng Việt có 8 thay vì 6 thanh (tones). Điều này có vẻ không được “đúng đắn” cho lắm, vì nhìn từ hệ thống chữ viết Latin thì tiếng Việt chỉ có 6 thanh, nhưng về phân tích ngữ âm học, thanh “sắc” và “nặng” có thể được chia thành 2 thanh con. Hơi khó để nhận ra với người đã quen chữ Quốc ngữ, nhưng với một người “chưa biết gì” do mới học tiếng Việt (hoặc có khi chính là “biết rất nhiều”) thì lại nhìn ra được!
Nếu đọc các tác giả cũ như Dương Quảng Hàm hay Trần Trọng Kim thì sẽ thấy họ dùng cách “phân loại” xa xưa có nguồn gốc Trung Quốc gọi là “Tứ thanh – 四声”. Tứ thanh bao gồm: bình – 平, thượng – 上, khứ – 去, nhập – 入. Mỗi thanh này lại chia thành 2 thanh con là: phù – 浮 & trầm – 沈, tức cao & thấp, nên tổ hợp lại sẽ có 4×2=8 thanh. Điều này… rất đáng ngạc nhiên, đi rất gần với các phân tích ngữ âm học hiện đại! Nếu theo cách giải thích này thì tiếng Việt có 8 hoặc 7 thanh, 7 thanh là do “hỏi” và “ngã” đã nhập làm một. “Tứ thanh” là nền tảng căn bản rất quan trọng của thơ ca Đường, Tống.
Từ “Tứ thanh” phát triển thành hàng trăm niêm luật khác nhau của Đường thi, và hàng ngàn luật của Tống từ. Sang đến thời Nguyên, xã hội có nhiều biến động, các bộ tộc phương Bắc tràn xuống, ngôn ngữ dần mất bớt thanh sắc và còn lại 4 thanh như tiếng Quan thoại ngày nay. Bắt đầu từ đó, người TQ bắt đầu làm thơ… “sai luật”, sai khi đọc theo âm Hán-Việt nhưng vẫn “đúng” khi đọc với giọng Quan thoại! Đó là lý do tại sao người Việt đọc Đường thi, Tống từ thấy hay và dễ tiếp thu, nhưng sang Nguyên khúc thì bắt đầu thấy “lạc vận”, đến Minh, Thanh thì rất dễ nhận ra “âm luật” “sai” rất rõ ràng!
Trở lại vấn đề tiếng Việt có 6 thanh hay là 8 thanh, thực ra 6 hay 8 thanh, với đa số người Việt không quá quan trọng (!?!?). Nhưng cần hiểu rõ, hiểu sâu về hệ thống “âm luật cổ” để có hướng phát triển cho hệ thống ký âm Quốc ngữ. Chữ Quốc ngữ, một hệ thống chữ viết nhân tạo và có phần “hơi vội vàng, tạm bợ, hơi duy ý chí và áp đặt” đã khiến chúng ta có cái ấn tượng sai lạc là tiếng Việt chỉ có 6 (hoặc 5) thanh! Đúng hơn, về mặt ngữ âm học, cần phải nói rõ là tiếng Việt có 8 (hoặc 7) thanh, nhưng hệ thống chữ ký âm Quốc ngữ chỉ sử dụng có 5 ký hiệu để biểu diễn thanh điệu mà thôi!
acebook lại nhắc, hồi đó mới chèo được 2, 3 năm… xuồng đi thuê ở khu du lịch chứ chưa tự đóng. Vạn sự khởi đầu nan, lúc mới đầu nhảy xuống nước, từ con kênh nhỏ vài chục mét ra đến con sông SG ngang mấy trăm mét nhìn mênh mông đáng sợ, cảm giác hồi hộp vô cùng.
Giờ mấy chục cây số ngang biển vẫn thấy nhỏ. Cái gì cũng phải tập từ từ, tự tay làm rồi mới hiểu, hồi xưa, nghe “bọn Tây” nói chuyện chèo vài ngàn cây số bằng cái xuồng ngang 50cm, nếu không đã tự tay chèo vài trăm cây, thì e là nghe như chuyện khoác lác, tào lao…
acebook nhắc ngày này năm trước… 😅 Tiếng Việt: chia tay rồi, anh còn giữ lại cái gì của người yêu cũ không? – Có, giữ lại cái mạng chó của nó!
hị thập niên lai giang thượng du, Thủy thanh ngư kiến bất thôn câu. Điếu can chước tẫn trọng tài trúc, Bất kế công trình đắc tiện hưu. – Hai chục năm qua dạo sông chơi, Nước trong nên cá chẳng ham mồi. Hết cần trồng trúc làm cần mới, Đâu quản nhọc nhằn được mới thôi!
text=拨棹歌-船子德诚&font=1&size=18&color=0000FF
text=二十年来江上游&font=2&size=18&color=111111
text=水清鱼见不吞钩&font=2&size=18&color=111111
text=钓竿斫尽重栽竹&font=2&size=18&color=111111
text=不计工程得便休&font=2&size=18&color=111111
ồi một hai ba năm, Danh thành, anh trở lại. Với em, anh chăn tằm, Với em, anh dệt vải… Anh và em sẽ sống, Trong một mái nhà tranh. Lấy trúc thưa làm cổng, Lấy tơ liễu làm mành… 😀
huyền mơ trong khúc Nam Ai, đàn khuya vẳng trên sông dài, ai luyến, ai tiếc khúc ca Tần Hoài… Bao kiếp giang hồ, ly biệt thường tình, có ai nhớ ai nơi Hương Bình (Đêm tàn bến Ngự – Dương Thiệu Tước). “Khúc ca Tần Hoài” nhắc đến trong bài hát là khúc ca nào?
Ấy chính là gợi nhớ lại bài thơ “Bạc Tần Hoài” – Đỗ Mục đã có nhắc đến về trước… 🙂 Giờ đây, phim ảnh Trung Quốc bắt đầu đưa Tần Hoài trở lại, xem 4, 5 phim đều thấy có cảnh này, còn ở Việt Nam người ta đã quên mất từ lâu, chỉ có họ Dương kia là còn nhớ!
text=泊秦淮-杜牧&font=1&size=18&color=0000FF
text=烟笼寒水月笼沙&font=2&size=18&color=111111
text=夜泊秦淮近酒家&font=2&size=18&color=111111
text=商女不知亡国恨&font=2&size=18&color=111111
text=隔江犹唱后庭花&font=2&size=18&color=111111
Yên lung hàn thuỷ nguyệt lung sa,
Dạ bạc Tần Hoài cận tửu gia.
Thương nữ bất tri vong quốc hận,
Cách giang do xướng Hậu đình hoa.
Khói mờ sóng lạnh bãi trăng trong,
Đêm đậu bến Tần quán rượu đông.
Thương nữ không hay sầu nước mất,
Hậu đình hoa hát vọng sang sông.
ai mươi năm trước, khoa CNTT, trường KHTN đã có người nghiên cứu tương tự như thế này, dùng các kỹ thuật xử lý ảnh và máy học để nhận dạng trận địa phòng không. Nga từ lâu đã bỏ cách bố trí trận địa phòng không theo những khuôn mẫu hình học cố định như thế này, vì dễ bị nhận dạng qua không ảnh, nhưng Trung Quốc vẫn còn đang xài.
ói về đạo đức xã hội, thời giờ còn chưa bằng được thời phong kiến! Ở làng tôi ngày xa xưa (trước 45), vô “rú” mót củi khô mà lỡ có dính 1 cành tươi là lính lệ lấy roi nó quất, ngay từ thời phong kiến, áp lực dân số, môi trường không lớn nhưng đã có những tập tục như thế!
Còn giờ thì sao, loa kẹo kéo, rải đinh trên quốc lộ, chơi bài bạc bịp bằng máy phóng xạ, etc… nói trắng ra là những trò lưu manh lặt vặt, phá làng phá xóm, không chuyện tệ hại nào là không làm, mà không ai dám làm gì, riết rồi xem như là chuyện bình thường hàng ngày!
Xử lý rất dễ, các app đo độ ồn phổ biến trên smartphone, quay lại làm bằng chứng, submit report, kèm video, kèm geo-tag (vị trí địa lý), kèm số Decibel, hệ thống tự động tống đạt giấy phạt, chẳng ai rảnh suốt ngày đi canh mấy thằng vô công rồi nghề phá làng phá xóm!
ặng thiếu niên – Ôn Đình Quân – Giang hải tương phùng khách hận đa, Thu phong diệp há Động Đình ba. Tửu hàm dạ biệt Hoài Âm thị, Nguyệt chiếu cao lâu nhất khúc ca!
ừ Cung Hoàng thái hậu, Hoàng thị Cúc, thái hậu cuối cùng của VN, là người làng Mỹ Lợi, Phú Lộc, Thừa Thiên, chính là quê tôi. Chuyện người con gái quê nghèo trở thành Thái hậu, chắc cũng làm được 1 số phim cung đấu như TQ chứ chẳng chơi! Chỉ sợ người hiểu văn hoá cũ không còn nhiều, phải hiểu tường tận đến từng ngôn từ, cách ăn nói, diễn đạt kia!
Nếu nói về văn hóa khu biệt, e là vùng Thừa Thiên và vương triều Nguyễn là vô địch, mọi thứ đều khác người, không giống bất kỳ đâu. Xét gốc gác xa xưa 500 năm từ Tống Sơn, Thanh Hoá, hoặc xa xôi hơn nữa, 1000 năm trước, một thứ tiếng “Việt cổ”, rất gần với tiếng Mường! Nên phim mà chữ nghĩa sơ sài kiểu Phượng Khấu thì như xem kịch, không đủ ép-phê…
hứ lai giang khẩu thủ không thuyền, Nhiễu thuyền nguyệt minh giang thuỷ hàn, Dạ thâm hốt mộng thiếu niên sự, Mộng đề trang lệ hồng lan can… – Thuyền không đậu bến mặc ai, Quanh thuyền trăng dãi, nước trôi lạnh lùng. Đêm khuya chợt nhớ tuần tuổi trẻ, Lệ trong mơ, hoen vẻ phấn son…
ừ 20 năm trước, tôi đã rút ra 1 bài học “cay đắng”, đó là đừng bao giờ nói chuyện “cổ văn”, “văn học nghệ thuật cổ điển” ngay cả với người TQ trẻ hiện đại. Vốn dĩ đó là 1 thế hệ sinh ra và lớn lên trong thời kỳ đói kém, hiểu biết về văn hoá cổ chẳng có bao nhiêu, huống hồ đa số chỉ đọc “tân văn” thôi, “phồn thể” không đọc được. Đã nhiều lần gặp các bạn trẻ người TQ, mở miệng nói cổ văn là chúng nó loay hoay như gà mắc tóc!
Mấy ngày Tết rảnh rỗi, coi 1 ít phim cổ trang để cập nhật tình hình, bổng thấy giật mình, 20 năm sau, sự tình đã hoàn toàn khác biệt. Bây giờ ngay cả những phim cổ trang, kiếm hiệp, ngôn tình “3 xu” cũng trích dẫn cổ văn nhiều đến hoa cả mắt, chứng tỏ đám “biên kịch” trẻ sau này đã có tiến bộ, có đầu tư học hành nghiêm chỉnh! Ở hướng ngược lại, đem cổ văn đi trang trí cho mấy cái phim 3 xu, tào lao, đúng là quá “mất mặt”! ☹️
Haiza, dù gì thì đó cũng xem là “có tiến bộ”, dân nó biết thêm văn học cổ, cũng là chuyện tốt. Hỏi người trẻ VN bây giờ, có trích được 1 câu của Nguyễn Du, Nguyễn Trãi không!? Nhớ hồi tập làm văn lớp 8, 9 gì đó, đề bài: bình luận bài thơ Tây Tiến – Quang Dũng, bố Kế dạy văn cho tôi 9 điểm, với lời phê: tôi cho em 9 điểm trong phần làm văn này, chỉ vì em đã trích dẫn được thêm 2 bài thơ khác của Quang Dũng, ngoài Tây TIến! 😀
hai bút đầu xuân – Bạc thuyền Qua châu – Vương An Thạch. Đường thi, Tống từ, Nguyên khúc… tốt nhất cứ đọc nguyên văn chữ Hán, tiếng Việt chỉ mang tính tham khảo, dịch ra rồi, chẳng còn mùi vị gì!
Kinh Khẩu Qua Châu nhất thuỷ gian,
Chung Nam chỉ cách sổ trùng san.
Xuân phong hựu lục Giang Nam ngạn,
Minh nguyệt hà thời chiếu ngã hoàn?
Qua Châu, Kinh Khẩu một sông,
Chung Nam cách núi mấy trùng trơ vơ.
Giang Nam xuân lại xanh bờ,
Đường về nào biết bao giờ trăng soi?
áng hôm đó dậy thật sớm, lang thang ở vùng vịnh Xuân Đài, đầm Ô Loan… thật là phong cảnh hữu tình, trời mấy hôm đó cũng thật tuyệt! Phải đi sâu vào phía trong thì mới hiểu tại sao đầm Ô Loan từ xưa đã được gọi là danh thắng, chứ đứng ngoài QL1 sẽ không thấy được gì! Loay hoay cả thời gian dài, không quyết định được nên làm con chim dậy sớm (early bird 🦜) hay là nên làm con sâu dậy muộn (sleeping worm 🐛)… 🙂
ễ Kinh viết rằng: hàng năm, chư hầu phải triều cống thiên tử, và mỗi 5 năm một lần, thiên tử phải đi tuần thú thiên hạ, chỉ với một mục đích duy nhất là lắng nghe dân ca, dân nhạc các vùng miền, để đoán biết lòng dân, phong vận, văn hoá như thế nào… tiếc rằng trong 6 bộ kinh, Nhạc Kinh đã thất truyền, chỉ còn Ngũ Kinh nên chỉ còn biết như thế!
Lại tương truyền rằng Khổng Tử chu du thiên hạ, qua đến đất Giao Châu, thấy nhà nhà, người người mở loa kẹo kéo, hú hét như bầy khỉ vượn, quá kinh hãi, vất cả đàn, kiếm mà chạy một mạch về Khúc Phụ, than ngắn thở dài mà nói rằng: đạo ta tàn rồi! Từ đó về sau đóng cửa không ra ngoài, chỉ chuyên chú san định kinh sách cho đến khi qua đời! 😢
ập tranh đả kích, châm biếm, một số xem cũng hay hay, vui vui, nhưng một số đúng là ấu trĩ. Khi TQ nói “hiện đại hoá” là họ thực sự sẽ làm như thế, có đầy đủ gốc rễ nền tảng văn hoá để làm được… 😢
|
|
|
|
|
|
ừ nguyên, cẩu thả – 狗且, trong tiếng Việt thường hiểu “cầu thả” là: không cẩn thận, lộn xộn, tắc trách, nhưng nghĩa gốc của nó lại hoàn toàn khác, và rất thô tục nên từ điển chính thống cũng không ghi nhận. “Cẩu” là chó thì đã dễ hiểu, còn “thả”, mười mấy năm trước, An Chi đã giải thích, chính là chữ tượng hình, chỉ “nam tính sinh thực khí”, cứ nhìn hình dạng của chữ là rõ. Như thế, “cẩu thả” không phải là làm việc lộn xộn, mà chính là chỉ hành vi nam-nữ tính-giao bất-chính, nghĩa hiện dùng chỉ là phái-sinh về sau.
text=狗且&font=1&size=18&color=0000FF
urdjieff không phải là nhạc sĩ, ông chỉ tìm cách miêu tả lại những gì đã nghe thấy được tại Caucasian, ở quê hương ông, Armenia, lúc đó là một phần của đế chế Nga cũ, với sự giúp đỡ của một học trò là nhạc sĩ, Thomas De Hartmann. Mấy chục tác phẩm nhỏ, dưới dạng những “chants” – tụng ca, những đoạn ca nhỏ mang tính chất cầu nguyện, ca vũ tôn giáo, những tiểu khúc cho piano rất kỳ lạ, huyền bí và đầy cảm hứng!
|
|
|