led bulbs, 1

Vấn đề rất phiền là chuyện waterproof – chống thấm nước cho mấy ngọn đèn trên chiếc kayak! Dù cho có IP-xx bao nhiêu mà đem lên chiếc xuồng là chẳng thọ được mấy bữa! Không phải chỉ là thấm nước, phần nữa là độ bền nhiệt! Giữa trưa nắng đến 40 độ, nhiệt độ tích tụ trên bề mặt có khi lên hơn 60, xoay cái xuồng lật úp xuống nước là kha khá nhiều thứ bị… sốc nhiệt! Cái máy ảnh Canon đang xài, pin hơi cũ, cứ lật xuống nước là cục pin nó sốc, bật không lên nguồn, phải đợi một lúc nó mới “hồi” lại!

Cứ ngâm nước rồi phơi nắng, rồi ngâm nước, rồi lại phơi nắng chừng vài tuần là các thể loại IP-xx lên đường hết! Đó là còn chưa kể các khoản vận động va chạm, ăn mòn muối biển… Mua bóng LED về tháo ra, hàn chì lại cho chắc chắn, rồi bơm keo vào cố định mọi thứ bên trong, ráp lại, gắn vào trên cái đế gỗ tròn nhỏ, cuốn băng keo quanh cục gỗ, rồi lại bơm epoxy vào đóng thành một cục keo to bảo vệ bên ngoài! Đợi keo khô, gọt tỉa, đánh bóng, trở thành mấy cái bóng LED dùng được thậm chí là dưới nước!

vông đồng

Biền, nam, khởi, tử, chẳng vun trồng,
Cao lớn làm chi những thứ vông.
Tuổi tác càng cao càng xốp xáp,
Ruột gan không có, có gai chông…

Càng có tuổi, đôi lúc thường bâng quơ nhớ chuyện ngày xưa, lại thường hay suy nghĩ vẩn vơ những chuyện: thập niên chi kế, mạc như thụ mộc – 十年之计莫如树木。 Những cây vông đồng, hầu như trường phổ thông nào ở Đà Nẵng, nhất là các trường cấp 2, cũng đều có trồng một vài cây, sở dĩ chọn thứ cây vừa gai góc, vừa có độc như thế là để… không cho học sinh leo trèo nguy hiểm!

cat in cradle

Đã lớn tướng thành thanh niên rồi, bắt đầu bỏ nhà đi chơi nhiều, nhất lại là mèo đực nữa, tuổi trẻ mà: “tinh lực tràn đầy, khí huyết phương cương”, biết là có nhốt ở nhà cũng không thể được! Suy nghĩ một hồi, thế là xách cái cưa lọng ra, khoét một cái lỗ nhỏ trên chân cửa sau nhà, để ảnh muốn đi đâu thì đi, lúc nào muốn về thì về! Nhà bên cạnh có con mèo to, liều lĩnh vô cùng, thường mò vào ăn vụng…

Lại là mèo cái nên “chàng” nhường cho “nàng” hết, quan sát qua camera thấy thái độ kiểu: thôi em ở lại ăn thêm chút nữa rồi hẵng về! Giờ thì người ăn ké mèo chứ, mèo không ăn ké người nữa, sở trường ăn và ngủ, rất sợ phải đối diện mình trong gương! Ăn no rồi nằm phưỡn, ngóng tai nghe trên mái nhà có ám hiệu “gõ 3 lần – knock three times”, ấy chính là “nàng” gọi, vùng dậy leo lên mái nhà lập tức!

saakashvili

Những ngày tháng 8 này, 14 năm trước, Mikheil Saakashvili, tổng thống Georgia (Gruzia) phát động cuộc chiến với Nga, ông ta hô hào biến Gruzia trở thành tiền đồn chống Nga, pháo kích làm chết hàng ngàn dân thường, trong đó có khá nhiều người Nga! Tổng thống Nga lúc đó, Medvedev, lấy cớ bảo vệ người gốc Nga, đã nhanh chóng điều quân, chỉ trong 5 ngày đã dẹp tan chống đối, nhanh đến mức NATO còn chưa quyết định thống nhất được phải bày tỏ thái độ như thế nào! Hình ảnh Saakashvili nhai cà vạt trong lúc điện đàm trực tiếp với tt. Medvedev đã trở thành trò cười cho thiên hạ! Đến tận bây giờ, người ta vẫn chưa hiểu được bằng một cách thần kỳ nào đó mà Mikheil Saakashvili, mới có 36 tuổi, lại có thể trở thành tổng thống Gruzia! Nhưng sự thần kỳ vẫn chưa dừng lại ở đó…

Sau thất bại tại quê nhà, gom góp được một mớ kha khá và bỏ xứ lưu vong, Saakashvili đến Ukraine và lại bằng một cách thần kỳ nào đó, không những trở thành công dân Ukraine mà còn trở thành toàn quyền Odessa! Đến lúc này, mọi người mới tỉnh ra, hoá ra Saakashvili chính là “toàn quyền lưu động” của… Mẽo! Và Mỹ hết lần này đến lần khác, tìm cách biến các nước xung quanh trở thành tiền đồn chống Nga, khác chăng lần này Nga ra tay trước, và cũng may cho Ukraine là tt. Putin là người tương đối mềm mỏng và hành động theo “luật”, nếu gặp phải các thành phần “diều hâu” Nga thì chiến sự đã giải quyết từ lâu! Post nhân ngày quốc khánh U-cà, ai lại đi đặt tên bài quốc ca kỳ cục như thế: “Vinh quang và tự do của Ukraine vẫn chưa mất hẳn” (Glory and freedom of Ukraine has not yet perished)!

mách qué

Hồi đó cứ lang thang quanh quẩn ở mấy tiệm sách cũ quanh khu chợ Bà Chiểu và góc đường Trần Huy Liệu… bắt gặp cuốn thơ Cao Bá Quát bản in chữ viết tay siêu đẹp, chủ quán nhìn mặt kêu giá 500K, mà học sinh làm éo gì có tiền, đành tiếc mãi thôi! Đương nhiên quá trình lớn lên và học hỏi cũng có đọc ít nhiều Thơ mới, thơ VN, nhưng mà sâu từ trong nhận thức, chỉ có “chữ Hán”, chỉ có Đường thi mới là thơ. Còn “Nôm na là cha mách qué”, tiếng Việt vẫn là một ngôn ngữ “mách qué – không đứng đắn”! Một lũ từ ngữ trơn tuột, cưỡng từ đoạt lý, giảo hoạt, nói cho lấy có lấy được, cứ ưa hơn người bằng cách lấp liếm, hoa ngôn xảo ngữ, chứ không thực sự nhắm đến nội dung bên trong!

Học “cổ văn”, cái đầu tiên là phải kiên nhẫn suy nghĩ xem ý tứ nó ra làm sao, không phải nghe có nửa câu đã nhảy vào miệng người ta ngồi: “ah ta biết rồi, nó là như thế này, thế kia!” Bởi đa số người Việt vẫn chỉ biết: “Cầm đao chém nước chảy cuồng, Tiêu sầu nâng chén càng buồn thêm thôi!”, nhưng có ai chịu khó đọc tiếp mấy câu sau: “Trần gian chưa thoã ý người, Sớm mai xoã tóc rong chơi với thuyền”!? Tiếp sau luôn luôn có những cái “ý tại ngôn ngoại”, viện dẫn sự tích, điển cố, làm cho ngữ nghĩa nó thâm trầm, bao quát! Nói thẳng muôn đời vẫn là một kiểu dân tộc tính khó sửa, học một ông “thầy Tàu” nào đó nhưng vì bản chất nó “đoản” nên lúc nào cũng chỉ học được… một nửa câu!

penpower

Hơn 25 năm trước, một lần đi hội chợ tin học mua được cái này, bút nhập chữ Hoa PenPower với đế cảm ứng 2×1.5 inch! Thế là tiếp tục học chữ với thiết bị này, yêu thích vô cùng, về sau xài nhiều, hỏng mất không dùng được nữa! Thời đó xem như hiện đại lắm, nếu so với cùng thời e là hơn xa iPad + Apple Pencil bây giờ! Thứ tự nét bút rất quan trọng, vì đây là 1 kiểu nhận dạng online (chữ “online” này hiểu trong ngữ cảnh bộ môn Nhận dạng & Xử lý ảnh), không phải đọc ảnh tĩnh, viết đúng thứ tự nét thì nhận rất chính xác! Lý do rất thích cái cảm ứng là vì không như các bạn gốc Hoa cùng lớp, chuyên nhập chữ Hán trên bàn phím máy tính tiêu chuẩn bằng phương pháp Thương Hiệt!

Mà cái Thương Hiệt thâu nhập pháp ấy khó quá, tôi học mãi vẫn không nắm được “yếu quyết” (cũng một phần vì phương pháp này không thật sự chính xác, siêu rắc rối và nhập nhằng), mà nhập liệu bằng bút viết thì nó trực quan, đơn giản hơn! Nên nhớ rằng thời đó cách đây hơn 25 năm, TQ đã tự làm ra những sản phẩm tin học như thế! Còn ở Việt Nam đương thời chỉ mỗi cái bảng mã Unicode tổ hợp hay dựng sẵn mà cãi nhau kịch liệt nhiều năm trời, không ai chịu ai! Đến tận giờ trên điện thoại thông minh với màn hình cảm ứng, giới trẻ TQ vẫn thích gõ phím bằng “Bính âm” cho nhanh lẹ, nhưng giới già thì vẫn thích múa ngón tay, vẽ chữ để trả lời tin nhắn SMS!

thời xa vắng

Có thời, hành trình Bắc Nam là một quãng trần ai đáng sợ: từ Hà Nội đi Sài Gòn mất hơn 3 ngày 2 đêm, vật vạ trên tàu suốt hơn 60h, chật chội, bẩn thỉu, lưu manh móc túi, đủ trò bài bạc bịp. Tàu chạy siêu chậm, lâu lâu lại thắng gấp, dừng lại, trưởng tàu phát loa kêu gọi quyên góp ủng hộ một nạn nhân xấu xố nào đó vừa không may bị tàu cán qua! Haiza, cái xứ Vịt, cái gì cũng đắt đỏ, chỉ có con người là rẻ bèo.

Con tàu Việt Nam đi suốt mùa vui, qua đèo Hải Vân mây bay đỉnh núi… hát thì nghe văn vẻ rứa đó, chứ trước khi vô đèo là phải dừng, gắn thêm một cái đầu máy phụ phía sau (như trong ảnh), hai đầu máy, một đẩy, một kéo, phì phò nhả khói mới lê lết qua được con đèo, qua bên kia lại dừng, cắt cái đầu máy phụ kia ra và tiếp tục hành trình! Đầu máy diesel thời hiện đại bây giờ kéo 50 toa chạy phăng phăng!

iron maiden

Nhớ lại một quãng thời tuổi trẻ, một khoảng không gian ám đầy mùi chanh-rhum (không phải mình uống) và khói cần-sa (cũng không phải do mình hút), nhưng lại có đầy đủ nhạc rock các thể loại! Cảm xúc lẫn lộn, tuổi trẻ mà, cần phải có cái gì đó hơi phá cách, hơi nổi loạn một tí, nhưng cũng phải có gì cái gì đó rút ra được, học được từ đó!

20 năm sau nhìn lại, cái người ta cho là kỳ quái, lập dị, dữ dội đó thực ra lại khá dễ thương, đột nhiên khi bạn nghĩ lại về nó, nét nhạc sáng sủa, câu cú chỉnh tề, hoàn toàn tươi sáng (hay ít ra là phần nào đó là như thế), mặc dù vẽ rồng vẽ rắn, xăm trổ, lời nhạc kỳ cục… nhưng âm nhạc rất sáng nhé, rất “sáng” và rất “trưởng”, chả bi luỵ, lầy lội tí nào!

nhớ đồng

Đâu gió cồn thơm đất nhả mùi, Đâu ruồng tre mát thở yên vui. Đâu từng ô mạ xanh mơn mởn, Đâu những nương khoai ngọt sắn bùi? Đâu những đường cong bước vạn đời, Xóm nhà tranh thấp ngủ im hơi. Giữa dòng ngày tháng âm u đó, Không đổi, nhưng mà trôi cứ trôi… Gì sâu bằng những trưa hiu quạnh, Ôi ruộng đồng quê thương nhớ ơi!

head transplant

Putin, trong một lần đi thăm một bệnh viện đang xây và đã trễ tiến độ nhiều năm: thế nào, có cần phải làm phẫu thuật ghép đầu (head – transplant) không? Tôi sẽ cho cắt đầu cũ và ghép đầu mới vào!? Nói nhỏ nhẹ thế thôi, đương nhiên, sau đó công việc bảo đảm tiến hành nhanh chóng!

Có nhiều cách để đẩy con tàu đi về phía trước: có khi là lợi ích, là lòng tham, có khi phải đánh vào sự sợ hãi và truy cứu trách nhiệm, chứ “đạo đức” chung chung, haiza… chỉ dùng được với thành phần có lương tri thôi, ở cái nơi dân trí lè tè ngọn cỏ như xứ Vịt thì khó lắm, khó lắm…

3-K

Một bức ảnh cũ, bên trái là Sergei Korolev, Kiến trúc sư trưởng chương trình Tên lửa vũ trụ, ở giữa (râu dê) là Igor Kurchatov, Kiến trúc sư trưởng chương trình Vũ khí hạt nhân Liên Xô, hai ông lớn nhất trong lĩnh vực vũ khí! Nhưng cả 2 đều đã không thể thành công nếu thiếu người bên phải: Lý thuyết gia trưởng – chief theorist, Mstislav Keldysh, người làm công tác “bảo đảm toán học” cho các công trình nghiên cứu!

Bộ 3-K này (Korolev, Kurchatov, Keldysh) là tập hợp đỉnh cao trí tuệ Xô-viết, quan trọng nhất là Keldysh, một con người kỳ lạ, thiếu ông ta thì bom hạt nhân đã không nổ, và tên lửa đã không bay! Thực tế, cả 2 cơ quan cấp bộ: Tên lửa chiến lược và Vũ khí hạt nhân đều không chịu “nhả” Mstislav Keldysh, một tuần ông ta làm việc 3 ngày cho bộ này, 3 ngày cho bộ kia, và 3 lần nhận danh hiệu Anh hùng lao động Xô-viết!

tuổi thơ dữ dội

Có chút thời gian để đọc lại cuốn này: Tuổi thơ dữ dội – Phùng Quán, lần trước đọc đã cách hơn 10 năm ở một quán cafe Sách khá đẹp! Tiếc là không được đọc cuốn này từ nhỏ. Đọc, nhưng sao cứ cảm thấy những chuyện trong đó cứ như là đã nghe ai đó đã kể rồi, đọc xong thì mới hiểu ra rằng, họ chính là lặp lại những gì đã đọc trong sách này!

Và chuyện được mô tả trong sách chính là dựa trên những sự kiện lịch sử có thật đã xảy ra và vẫn được lưu truyền theo kiểu “văn hoá dân gian” đến tận ngày nay, những hoạt động của các cậu bé “Vệ út” 13, 14 tuổi trong thành phần Trung đoàn Trần Cao Vân (sau là trung đoàn 101, sư 325), mặt trận Trị Thiên những ngày đầu chống Pháp!

rabota

Giờ thời đại thông tin mở, nên mọi người còn biết đôi chút về chúng, những thành phố Nga bí mật, các trung tâm luyện kim, sản xuất thép, xe tăng, các thành phố chuyên nghiên cứu, chế tạo vũ khí, tên lửa, năng lượng hạt nhân. Đến tận 2017, họ mới bắt đầu có internet và mới được đi nghỉ hè ở nơi khác, còn trước đó là những địa chỉ không tồn tại trên bản đồ, tất cả chỉ là một con số, số hộp thư bưu điện! Dĩ nhiên đổi lại sự biệt lập đó là khá nhiều ưu đãi về lương, thưởng! Cần internet làm gì, khi mà với chừng đó chất xám, họ tự tạo ra được sự khác biệt?!

Khi con người ta đã tạo được những giá trị tự thân thì họ đâu có bị tiêm nhiễm bởi ba cái tào lao xịp bợp trên net!? Từng có hơn 100 thành phố bí mật, an ninh ra vào kiểm soát nghiêm nhặt, ngày nay, nước Nga vẫn duy trì khoảng hơn 40 thành phố như thế, nhưng đương nhiên, tương đối cởi mở hơn trước! Có một thời, và đến tận bây giờ vẫn vậy, người Nga cứ mở miệng ra là: Работа – Rabota – làm việc, làm việc, làm việc! Một dân tộc lớn, cái lớn đầu tiên là ý thức, phẩm chất của mỗi con người, tự mình tạo dựng nên giá trị, thay đổi cuộc sống, thay đổi lịch sử!

raketa

Thường lên net xem clip sửa, tháo, ráp đồng hồ, là chuyện cái đồng hồ, mà lại không phải đồng hồ. Xưa mấy chục năm trước mê con này, hàng Liên Xô hiệu Raketa (rocket, tên lửa), mặt 24h, một ngày kim giờ chỉ quay đúng một vòng, không phải 2 vòng vì mặt nó hiện đủ 24 số, mê mà tìm không có hàng, giờ thì tràn đìa, và rẻ nữa! Nhắc đến đồng hồ, đa số nghĩ ngay đến sự sang trọng, thời trang và khoe của, mà em thì làm gì có tiền để mà “đú trend”, nhưng đồng hồ nó còn nhiều chuyện khác không phải chỉ tiền! Nhắc lại lịch sử, từ chiếc đồng hồ do John Harrison dành hơn 50 năm cuộc đời để chế tạo, tất cả chỉ để giải “bài toán kinh độ”, xác định chính xác vị trí của tàu bè! Người mê cơ khí sẽ quan tâm cơ chế escapement của đồng hồ thế nào, làm sao để bù sai lệch do rung lắc, do nhiệt độ thay đổi.

Cách làm jewel-bearing, dùng những mảnh hồng ngọc, sapphire nhỏ xíu đề làm “bạc đạn” cho bánh răng xoay như thế nào, etc… Xem clip sửa đồng hồ, không nghe tiếng, chỉ xem hình cũng biết đâu là thợ TQ, đâu là thợ VN. Thợ TQ động tác trầm ổn, khoan thai, không thừa, không thiếu. Thợ VN, tuy cũng sửa được, nhưng động tác bộp chộp, nóng vội, thiếu trước thiếu sau, cốt cho xong việc chứ không thể hiện sự kỹ càng, chỉnh chu! Đến thời hiện đại, tuy kiến thức đồng hồ không còn là cái gì cao siêu, nhưng các cường quốc Nga, Nhật, TQ, Ấn… tất cả đều duy trì ít nhất một hiệu đồng hồ cơ cho riêng mình, như TQ thì có Thiên Tân Hải Dương, Ấn thì có Titan, đơn giản vì đồng hồ tức là “cơ khí chính xác”, kiến thức và kỹ năng của nó được dùng trong vô số ngành khác, mà đầu tiên là… vũ khí!

dịch, 3

Cứ lướt qua báo chí là thấy lỗi dịch, lúc nào, chỗ nào cũng thấy! Dịch thô từ tiếng Anh sang, chất lượng ngang ngửa cỡ Google translate, đọc câu tiếng Việt trúc trắc, thô vụng, tối nghĩa vậy mà cũng chịu được, tiếng mẹ đẻ còn như thế, bảo sao… Một vài ví dụ, ảnh 1: “stakes” phải dịch là phần thưởng, chứ không phải cổ phần! Ảnh 2: “từng tài trợ cho cuộc chiến của Napoleon”, ngân hàng Anh sao lại tài trợ cho Napoleon(!?) đọc là biết không hiểu về lịch sử, “Napoleonic war” tức là cuộc chiến chống Napoleon, cũng như “Vietnam war” tức là “Kháng chiến chống Mỹ” vậy! :-D

“Naval architect”, nếu dịch từng chữ một thì đúng là kiến trúc hải quân, nhưng không một ai hiểu như thế, phải hiểu đúng là: kiến trúc hàng hải, kiến trúc tàu bè! Tại sao lại vậy: em tra từ điển rồi mà, naval – navy đích thị là hải quân mà?! Bởi ngôn ngữ nó phức tạp là như thế, phải dùng nhiều, dùng lâu mới hiểu được, naval tiếng Anh đúng là hải quân, nhưng tiếng Pháp thì lại có nghĩa là tàu bè, mà từ này là phải hiểu nghĩa gốc từ tiếng Pháp, bởi mối giao thoa Anh – Pháp trong lịch sử hàng hải nói riêng và lịch sử ngôn ngữ vùng miền nói chung cũng có rất nhiều khúc mắc, dây mơ rễ má! :-D

games

Thực ra viết con game để chơi là phụ, chính yếu vẫn là muốn thử nghiệm các kỹ thuật khác nhau với “lambda function – anonymous function – hàm không tên”!

Tự viết con game Solitaire này mấy năm trước, nhưng lười, không bỏ lên AppStore. Game mà tôi tự viết để tự chơi thì cũng khá nhiều, viết vì kiếm không được game tương tự đúng ý, cái thì quảng cáo quá nhiều, cái thì đồ hoạ quá xấu, cái thì nặng nề, tốc độ quá chậm, chạy không mượt, mà tôi chơi Solitaire, mấy ngón tay bấm liên hồi như đánh piano vậy! Trò Solitaire chuẩn chơi trên máy Windows tối đa chỉ 24K điểm, nhưng cầm cái iPad mà chơi thì trên 30K điểm là chuyện thường! Game này viết chỉ một source code, chạy trên tất cả các nền Apple (Mac, iPhone, iPad…), làm cái engine sẵn, đọc game rules từ file lên, hiện tại hỗ trợ đến 99 biến thể (variant) Solitaire khác nhau!

Nhớ lại đợt Sài Gòn giãn cách XH vì Covid-19, suốt ngày chỉ có chơi game giải trí, hoặc làm mộc, cưa bào, đục đẽo để vận động tay chân! Nói về chơi game, căn bản đó không phải là chuyện gì xấu, nhưng tôi thường chỉ chơi game logic đơn giản, mỗi ngày chơi 15 ~ 30 phút tối đa, không chơi các game có kịch bản hay những game mất quá nhiều thời gian! Tác hại của game đối với giới trẻ không cần phải nói, nhưng lỗi không nằm ở game, lỗi ở xã hội và giáo dục, tạo ra cho chúng nó một môi trường nghèo nàn, một tâm hồn trống rỗng, như cái lỗ đen sâu hoắm, nên ngoài những thứ vớ vẩn, nhảm nhí ra, chúng nó không còn biết điều gì khác, riết rồi thành thần kinh, bệnh hoạn và tệ nạn!

proximity fuse

Ngòi nổ cận đích – proximity fuse là thiết bị kích nổ đạn ở khoảng cách định trước (có thể lập trình được), ví dụ như để phá lô-cốt thì tốt nhất là chạm nổ, nếu để chống bộ binh thì nổ trên không 5 ~ 10m để mảnh đạn chụp xuống, tăng bán kính sát thương! Nếu ngược lại thời điểm 1944 ~ 45 thì ngòi nổ cận đích đúng là phát minh thay đổi lịch sử, nhưng từ đó đến nay đã gần 80 năm rồi, mà đám fan U-cà vẫn kiểu “chết đuối vớ phải bọt”: Mỹ đã viện trợ ngòi nổ cận đích rồi, phen này Nga thua chắc, kiểu kiến thức thời WW2 học mót đâu đó, lạc hậu đến mức không tưởng!

Một ví dụ về ngòi nổ cận đích là… ở ngay trên cái điện thoại mọi người đang dùng, loại xoàng xoàng thôi, chả cần phải là điện thoại xịn lắm: cứ có cuộc gọi đưa lên tai nghe là màn hình tự động tắt, chạm vào không phản ứng, mà hạ điện thoại xuống là màn hình lại bật sáng và tương tác được! Đó là do có cảm ứng proximity ở gần loa nghe, đo khoảng cách đến vật cản và tự động ngắt màn hình và cảm ứng nếu khoảng cách gần! Có nhiều cách để làm chuyện này nhưng chung quy cũng quay về hiệu ứng Doppler như trên máy bắn tốc độ của công an giao thông!