Sau thời gian yên ắng, tiếp tục lại là chương trình âm nhạc Xô-viết cuối tuần! Thêm một điệu valse nữa: Val’s Pobedy – Điệu valse chiến thắng! Nguyên gốc bài ca tên là Điệu valse tháng Năm, sáng tác 1985, nhưng tác giả tưởng tượng ra mình đang…
Ở giữa thủ đô Vienne nước Áo, tháng Năm, 1945, những người lính Xô-viết ăn mừng chiến thắng, cùng chơi những điệu valse của Nga, của Strauss trên đường phố. Đây thực sự là một bài ca hoành tráng của những không gian lễ hội sôi động!
Người Trung Quốc bắt đầu trồng một số loại cây, rau, hoa màu, ngũ cốc theo luống từ thế kỷ thứ 6 trước Công nguyên. Trồng theo luống tuy mất nhiều công sức lao động, nhưng đem lại nhiều lợi ích! Thứ nhất là kiểm soát được mật độ gieo hạt, không phung phí hạt giống! Thứ nhì là bảo đảm cho mỗi cây một không gian phát triển vừa đủ, không thừa, không thiếu! Thứ ba là tiếp cận để tưới nước, bón phân, chăm sóc, thu hoạch dễ hơn! Và thứ tư là chống chọi với gió bão tốt hơn!
Kết quả là năng suất lương thực tăng lên rõ rệt! Chuyện đơn giản như vậy, mà mãi đến khoảng thế kỷ 17, 18, người châu Âu sang TQ mới thấy và học làm theo, những… 2200 năm sau, trước đó họ vẫn canh tác sao cho lợi về sức lao động mà thôi! Nên không cần phải “triết học” rồi “tư tưởng” cao xa, chính những điều đơn giản nhưng làm thay đổi Quốc kế – Dân sinh, đó mới chính là những điều quan trọng! Mà những chuyện lặt vặt, nhỏ nhặt, không ai thèm để ý đó, thì người TQ… rất giỏi!
Từ nhiều tháng nay, mọi người hẳn là rất khó chịu với những thứ “Suggested for you” của face, tràn ngập những điều xàm xí, chiếm hơn 95% nội dung. Đó chẳng qua là “tiền đề” họ chuẩn bị, tạo ra sự bất tiện cho người dùng để tiến đến sử dụng face có tính phí! Đây là điều nên làm, nhưng trong lúc còn chưa tới đó thì face đã làm một chuyện khá hay, đó là enable lại chức năng block page, profile! Tận dụng điều này, em block sạch, có lẽ lên đến nhiều ngàn, hiện ra bao nhiêu là block bấy nhiêu! Tuy mất công một tí nhưng kết quả là sạch sẽ, chỉ còn lại đúng những thứ mình quan tâm! Thà giết lầm hơn bỏ sót! Tính năng block này rất hiệu quả, mọi người nên xài thử xem sao! Cuối tuần xem như dọn dẹp nhà cửa, theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng! Nói thì chúng nó lại tìm cách vu vạ là “kèn cựa hơn thua” từng chút nhỏ, nhưng rác rưởi, bụi bẩn đa phần cũng nhỏ li ti đấy thôi, không quét làm sao sạch!?
Nói năng lảm nhảm là block, viết sai chính tả ngây ngô là block, hành văn trúc trắc không nên câu là block, thơ thẩn thiểu năng là block, nói vòng vo, lạc đề là block, nội dung la liếm là block, copy đạo nhái là block, nguỵ biện quanh co là block, xe cán chó chó cán xe là block, các thể loại đẹp độc lạ giật gân là block! Diễn viên ca sĩ này nọ, showbiz các kiểu là block, xàm xí trong nhà ngoài phố là block, kích động nói xấu, phân biệt cạnh khoé là block, các kiểu meme, hài tào lao là block, triết lý vớ vẩn, Phật nói thế này, lời Chúa thế kia là block, thở than tâm trạng, trích dẫn lung tung là block, đuổi hình bắt chữ, đố vui clip nhảm là block. Các thể loại đắc nhân tâm, tướng số, đọc vị tâm lý là block, các kiểu “khoa học đã chứng minh” là block, “minh triết phương Đông” là block, sách xưa tài liệu quý là block, các kiểu thức “trí thức” giả cầy là block, và vô số những hình thức khác không nêu ra hết được ở đây!
Tình hình là MXH VN có hiện tượng bùng nổ các nhà thơ, đi đâu cũng thấy “nhà thơ X, nhà thơ Y”, mà chẳng biết X, Y là ai! Đến cả Nguyễn Bính, Tế Hanh, Xuân Diệu, Huy Cận… ngày trước cũng không đề hai từ “nhà thơ” phía trước, chỉ đề tên đơn giản, ví dụ như: Chế Lan Viên, Thâm Tâm, Lưu Trọng Lư… Ấy thế mà nay chúng nó mở miệng: ta là nhà thơ này, ta là nhà thơ kia, và để tự nâng mình lên cho cùng đẳng cấp thì chúng nó bèn phải đề thêm chữ “nhà thơ” phía trước mấy cái tên Xuân Diệu, Huy Cận… Vì chúng nó đã là “nhà thơ” rồi, thì chẳng lẽ Tản Đà, Vũ Hoàng Chương, Hàn Mặc Tử… không phải là nhà thơ hay sao!?
Các ông ấy mà sống dậy thì chắc phải văng ra: đệt mịa, bố chúng mày éo phải là nhà thơ nhé! Chính MXH là cái loa khuếch đại tất cả những sự ngu dốt, rỗng tuếch, háo danh, đĩ miệng, lúc nào cũng có một cái “thôi thúc” không ngừng nghỉ, ta phải là một cái gì đó! Rồi cũng y hệt như đám bolero thôi, nội dung rỗng tuếch thì chỉ sa vào một đống cxx, không khác được! Xã hội mà, luôn có người này người kia, nhưng chính sự ngu dốt của đám đông, sự im lặng của người có hiểu biết, cộng với “công nghệ” truyền thông, các chiêu thức của đám lưu manh mạng là nguyên nhân tạo nên hiện tượng “rác thải văn hoá” như vậy!
Xem các clip camera ghi lại được các tai nạn giao thông, các thanh thiếu niên vì bốc đồng mà gây tai hoạ, tài xế xe tải thì 7, 8 phần nghiện ma tuý, bà con đi ra đường như đi vào chỗ… không người, thực trạng đúng là đau lòng! Nhưng suy nghĩ kỹ sẽ thấy: tăng động, manh động thực chất chính là… một mặt khác của sự ít vận động! Người vận động nhiều sẽ hiểu được các nguyên tắc vật lý, các tình huống nguy hiểm, từ đó nhận thức về an toàn, mặt khác cải thiện khả năng điều khiển cơ thể, từng bước khống chế, kiểm soát những xung động cảm tính! Đám trẻ chính vì ít vận động, thể trạng ù lỳ, tâm hồn nghèo nàn, nên đột nhiên, một lúc nào đó lại bộc phát trở thành manh động nhất thời, đây chính là 2 mặt của một đồng xu mà thậm chí có người còn nhầm, nhầm lẫn giữa tăng động với… khỏe mạnh, đâu có tự hiểu, tự ngộ ra được! Đến cả những tai nạn do nhầm chân ga, thắng xe hơi cũng y như vậy!
Là con người thì không ai có thể loại trừ 100% khả năng mắc sai lầm, nhưng bỏ chút thời gian, công phu tập luyện động tác cho nhuần nhuyễn sẽ giúp giảm tối thiểu khả năng gây tai nạn! Nhưng mà không, làm có được đâu, từ nhỏ đã lười vận động rồi, đến khi lớn, già có tiền mua xe, thì tập bao nhiêu cho đủ!? Đó là chưa kể suốt ngày lên mạng, xem những thứ tào lao, nghe các chuyện xàm xí, tranh hơn thua những chuyện vớ vẩn, cái tâm vọng động liên tục, không thể tập trung làm chuyện gì cho tử tế! Nói một câu có vẻ ngang: tất cả vấn đề nan giải của người Việt là do cái ý bất thành, cái tâm bất chính mà ra! Giáo dục luật lệ, mũ nón bảo hiểm, chỉ nói đằng mồm không thể giúp ích được gì đâu, trừ khi trị được cái “tâm”! Mà trị “tâm” thì vô cùng khó, phi thường khó, đầu tiên là phải trị được “nơi chứa” cái “tâm”, tức là cái “thân”, nói vòng vo nhưng quay lại, cụ thể tức là… thể dục và vận động!
Đại từ xưng hô là vô cùng phong phú trong tiếng Hoa, thể hiện nhu cầu giao tiếp xã hội phức tạp! Về quan hệ họ hàng thì tiếng Việt mượn tiếng Hoa hầu hết, nhưng vẫn có từ không mượn, hoặc mượn nhưng ngữ nghĩa khác biệt đôi chút! Chú (thúc – 叔), bác (bá – 伯), xưa hay nói: anh em thúc bá, tức là anh em họ con chú, bác! Tiếng Trung hiện đại ít dùng chú – thúc, đều dùng bá, không phân biệt tuổi! Cô (cô – 姑): chị em của bố, không phân biệt tuổi, nhưng cũng có nơi ở VN, chị của bố gọi là bác thay vì cô, cách gọi này theo tôi không hợp lý lắm vì thúc, bá nguyên là vai nam! Vợ của chú thì gọi là thím (thẩm – 婶), vợ của bác gọi là mỗ – 姆 (tiếng Việt không mượn từ này). Nhưng cả 2 từ này đều ít dùng trong tiếng Trung hiện đại!
Dì (di – 姨) chị em gái của mẹ, cậu (cữu – 舅) anh em trai của mẹ, đều không phân biệt tuổi! Vợ của cậu thì gọi bằng mợ (ma – 妈), chồng của cô gọi bằng dượng (trượng – 丈), nhưng ở VN thì tuỳ, có nơi gọi là bác, không hợp lý lắm, chồng của dì thì cũng gọi bằng dượng, nhưng có nơi không có danh xưng! Anh em họ ở VN không có danh xưng, TQ thì dùng biểu – 表 và đường 堂! Nhưng ngay người TQ cũng đôi khi nhầm lẫn giữa đường và biểu! Chỉ dòng nam chính (con chú, bác) thì mới được gọi là đường: đường huynh, đường muội, còn lại đều là biểu: biểu ca, biểu tỷ! Tất cả thể hiện những mối quan hệ phức tạp, mà phức tạp, đáng sợ nhất của xã hội Á Đông lại chính là từ trong gia đình đi ra, còn quan hệ xã hội phổ thông đôi khi lại dễ dàng!
Công nhận phim Trung Quốc làm càng lúc càng có nội dung, lời thoại cực thông minh, hình cắt từ trong phim ra, nhưng chữ thì ghép lại từ 3 màn hình riêng biệt cho trọn câu dễ đọc, chính là lấy từ cái câu: Đạo diệc hữu đạo – 盜亦有道, không biết là đang khen hay là đang mỉa mai nữa?! Dạo này bận nhiều việc, nhức đầu nên cuối tuần chỉ muốn nằm dài xem phim, chả buồn làm gì, haiza…
Nhiều người bảo, về kinh tế, VN có quy mô cỡ bằng một tỉnh của TQ, câu này… rất không đúng! Sợ là so với một huyện, một thành phố của họ còn khó. Ví dụ như huyện Tô Châu, tỉnh Giang Tô đã có GDP 330 tỷ đô, gần xấp xỉ VN (360 tỷ), còn thành phố Thượng Hải thì có GDP cỡ 630 tỷ, gần gấp đôi VN! Tính bình quân đầu người, năng suất lao động của người TQ cao hơn người VN đến 3, 4 lần!
Cứ y như rằng khi có một nhân vật “nghệ sĩ” nào đó bị “phong sát”, “cấm sóng” ở Trung Quốc là đám báo chí rẻ tiền Việt Nam lại lên tiếng “than vãn, cạnh khoé, phẫn nộ, bất bình thay”… em đẹp như thế, em có nhiều tiền như thế, em là nghệ sĩ thành công như thế, sao lại bị đối xử bất công như thế, vâng vâng và vâng vâng!
Họ không hiểu quan điểm của nhà cầm quyền, thể hiện qua mấy câu: Quân tử ố kỳ văn chi trứ – 君子恶其文之着 – Người quân tử ghét cái vẻ loè loẹt bề ngoài (nhưng rỗng tuếch bên trong), và: Thánh nhân bất đắc dĩ dụng quyền – 圣人不得已用权 – Thánh nhân bất đắc dĩ mới phải dùng đến quyền lực (để uốn nắn, trấn áp)!
Weekend humor, picture created by me using GIMP! About programming languages, just for fun, don’t take it too literally and seriously! There’re a lot, a lot more stuffs like JavaScript. It reminds me just that: what users really want is a smoothly-run “program”, not some mis-reading, mis-interpreted “scripts”!
Bữa trước tự dưng để ý một chút về chính tả: từ “lững lờ” phải viết bằng dấu ngã (vì “lững” đi kèm với từ có âm trầm 沈 – lờ – huyền, ngã, nặng), còn “lửng lơ” thì lại phải viết dấu hỏi (vì “lửng” đi kèm với từ có âm phù 浮 – lơ – ngang, sắc, hỏi). Mà “lững lơ” và “lửng lờ” tuy không chính xác là cùng nghĩa, nhưng rất gần nghĩa với nhau! Đây cũng chính là “mẹo” để viết cho đúng chính tả tiếng Việt, chú ý thanh của từ đi kèm. Trước đã có viết một bài về 8 thanh (không phải 6) trong tiếng Việt, trong đó Khứ – 去 và Nhập – 入 nhân với hai bậc Phù – Trầm tạo thành 4 thanh cả thảy, nhưng lại chỉ được ghi bằng 2 ký hiệu là “sắc” và “nặng”.
Về thanh Thượng – 上, thượng phù tức là hỏi, thượng trầm tức là ngã, với tiếng Việt hiện đại ngày nay, hỏi hay ngã hầu như không phân biệt! Nhưng dấu vết trong từ điển thì vẫn còn đó, ví dụ: hải – biển – 海 và hãi – sợ – 駭! Câu hỏi đau đầu được đặt ra là: tại sao những người làm ra hệ thống ký âm Quốc ngữ, rõ ràng là không phân biệt được “Khứ – Nhập – Phù – Trầm”, nhưng lại bảo lưu “hỏi – ngã”, điều đã chết từ lâu tại thời điểm đó!? Đây chính là “hoá thạch” của một đặc trưng ngôn ngữ đã “tuyệt chủng” chỉ còn bảo lưu trong sách vở! Không nên cực đoan đến mức phải bỏ “hỏi & ngã”, bởi ngôn ngữ vốn dĩ là “võ đoán” như thế!
Một chút về các thuật ngữ toán học cơ bản. Ví dụ: “khai căn – 开根“, khai là mở, căn là gốc, 2×2=4, 2 được xem là gốc của 4, 4×4=16, 4 được xem là gốc của 16. Trong tiếng Anh, từ “square root” cũng chính là mang ý này, “root” lấy nguồn từ tiếng Latin “radix”, bản thân từ này là chuyển ngữ của “jadhr” trong tiếng Ả-rập, và có lý do để nghĩ rằng tất cả đều quay về từ “gốc – căn – 根” trong Hán ngữ cổ!
Rất có thể là những người Ả-rập đã học từ nguồn Trung Quốc hay Ấn Độ cổ đại! Một ví dụ tiếp nữa là từ: “luỹ thừa – 累乘“, luỹ là nối tiếp nhau, thừa là phép nhân, nên “luỹ thừa” là phép nhân một số với chính nó, nhân lên nhiều lần. Cũng tương tự như vậy, “giai thừa – 阶乘“, giai ở đây là bậc thềm, nên giai thừa chính là nhân một số với những số nhỏ hơn nó, giảm dần về 1 như hình giảm từng bậc của một bậc thang!
Xem phim cổ trang, thường thấy các kỳ thi lựa chọn nhân tài: Trạng nguyên, Bảng nhãn, Thám hoa .v.v. của các triều đình phong kiến xưa. Khởi đầu từ thời Hán, phát triển dưới thời Đường, hoàn thiện dưới thời Tống, những cuộc thi lựa chọn, bổ nhiệm quan lại tương lai này đã đi sớm hơn châu Âu ít nhất là 1200 năm. Mãi cho đến những năm 185x, chi nhánh công ty Đông Ấn (East – Indian) hoạt động tại Hồng Kông mới bắt chước, tạo ra một hệ thống khảo thí để lựa chọn, nâng bậc nhân viên. Và sau đó thì nước Anh học tập công ty Đông Ấn, tạo ra những cuộc thi tuyển chọn công chức, viên chức! Như thế, bên cạnh cấu trúc chính trị đặc quyền dựa trên huyết thống cổ xưa, Trung Quốc đã có hệ thống dựa trên học vấn, tài năng, xây dựng xã hội dân sự sớm hơn toàn bộ thế giới ít nhất là… 1500 năm.
Như thế, một người gốc gác bình dân cũng có cơ hội leo lên những bậc thang xã hội cao nhất! Và cũng theo phim cổ trang thì… các thí sinh chỉ cần viết vài bài văn, luận để vượt qua những kỳ thi này! Nhưng thực ra cũng tuỳ thời, có lúc khảo thí của các triều đại TQ cũng có nhiều nội dung khác, mà quan trọng nhất là Toán và Luật! Như thời Sơ Đường (khoảng năm 600), thí sinh phải rành 10 cuốn sách sau đây về toán: Chu bễ toán kinh – 周髀算经, Cửu chương toán thuật – 九章算术, Hải đảo toán kinh – 海岛算经, Tôn tử toán kinh – 孙子算经 (Tôn tử này khác với người viết Tôn tử binh pháp), Trương Lập Kiến toán kinh – 张立建筭经, Ngũ tào toán kinh – 五曹算经, Hạ Hầu Dương toán kinh – 夏侯阳算经, Ngũ kinh toán thuật – 五经算术, Tập cổ toán kinh – 缉古算经, Chuế thuật – 缀述.
Trong những sách đó, cuốn “Cửu chương toán thuật” là có tầm ảnh hưởng sâu rộng khắp Á Đông, từ Nhật, Hàn cho đến VN! Những thuật ngữ chúng ta xài bây giờ: cửu chương, phương trình, phương trận, bình phương, lập phương, khai căn, luỹ thừa .v.v. là từ sách này! Tính diện tích ruộng, tính độ cao núi, tính thể tích hồ, tính thuế, tiền vay nợ và lãi suất, cấp số cộng, (hệ) phương trình phương trình tuyến tính, căn bậc 2 và 3, đồng dư thức .v.v. sớm hơn Âu châu cũng khoảng 1200 năm! Cách đây hơn 1500 năm mà kiến thức toán như thế là kinh hoàng, một số bài toán trong những sách đó còn hơn kiến thức cấp 3 thời giờ! Tại sao lại cần nhiều toán đến như vậy, đơn giản là vì xây thành, đắp luỹ, đào kênh, thu thuế .v.v. những công trình xã hội phức tạp với quy mô rất lớn bắt buộc phải cần đến Toán!
“Trường An thiếu niên hành” chỉ là một phim mang tính chất giải trí, nhưng kịch bản cũng khá thú vị: nhận thấy Hàn Lâm Viện đã trở thành một nơi tụng niệm chữ nghĩa, tầm chương trích cú, ít có giá trị thực tiễn, hoàng đế đã ra lệnh thành lập Thượng Nghệ Quán, một cơ quan giáo dục mới cạnh tranh với Hàn Lâm Viện! Đây là nơi để thử nghiệm, thực thi những hình thức, phương pháp giáo dục mới, với tiêu chí chú trọng kiến thức thực hành… và bài học đầu tiên trong phim, đó là môn bóng vợt, rèn luyện thể chất! Tuy nội dung phim là hư cấu nhưng cũng có dựa trên những sự thật, chứng cứ lịch sử nhất định! Đó là thời mà ở TQ, trong 1000 dân chỉ có 1 người biết chữ, 100 người đi thi chỉ có 1 người đậu, mà đã hơn đứt cái xứ ai ai cũng biết chữ, nhà nhà là tiến sư, giáo sĩ của ngay thời hiện đại!
Lảm nhảm về “khoa học thường thức”… Mấy năm gần đây ở VN rộ lên phong trào tự làm xà phòng để dùng ở nhà, cơ bản là quy trình thuỷ phân các chất béo (dầu ăn đã qua sử dụng, dầu dừa…) bằng kiềm – xút, thường dùng nhất là Natri hydroxide – NaOH! Nhưng từ hàng ngàn năm trước, khi chưa chế tạo được NaOH, từ Lưỡng Hà cho đến Trung Quốc, người ta đều sản xuất xà phòng với Kali hydroxide – KOH, từ chất béo (dầu olive, mỡ lợn…) trộn với vôi tôi và tro than từ gỗ.
Ca(OH)2 + K2CO3 → CaCO3 + KOH. Trong tro than gỗ có nhiều K2CO3, phản ứng với vôi tôi Ca(OH)2 tạo nên KOH! Thời hiện đại, NaOH được dùng vì nó rẻ hơn mà thôi, còn các loại xà – phòng từ xa xưa đều dùng Kali hydroxide – KOH. So với NaOH, KOH cho ra loại xà phòng mềm hơn (đôi khi còn có dạng chất lỏng), có tính tẩy rửa và sát khuẩn mạnh hơn, tan mạnh cả trong nước muối (vì muối là NaCl), nên còn được gọi là Saltwater soap, sailors’ soap, vì dùng tốt cả trong nước biển.
Từ góc độ kinh tế, bất kỳ điều gì cũng có thể mang lại lợi ích, kể cả, nói xin lỗi, là… cứt! Do có muốn làm hay không mà thôi! Tình trạng ô nhiễm do chăn nuôi quy mô lớn là đáng báo động, hầu như tỉnh nào cũng gặp vấn đề này, gây ra vô số phiền nhiễu, nhưng chẳng thấy ai xử lý! Ngược dòng lịch sử, nói chuyện xa xôi… châu Âu đã xử lý chất thải chăn nuôi gia súc như thế nào?! Người Trung Quốc phát minh ra thuốc súng, thành phần chính bao gồm diêm tiêu (kali nitrat – KNO3) và than (Carbon)! Than thì dễ rồi, nhưng diêm tiêu lấy ở đâu ra!? Người TQ lấy trong các hang động, nơi những loài dơi cư ngụ thành những quần thể lớn, phân dơi sau thời gian phong hoá, rửa trôi hàng trăm năm chứa rất nhiều KNO3, với khối lượng rất lớn lên đến cả chục ngàn tấn! Nhưng châu Âu mới là người hoàn thiện quy trình sản xuất thuốc súng trên quy mô công nghiệp!
Người Đức từ thế kỷ 16 đã có những trang trại lớn, sử dụng chất thải của gia súc để sản xuất kali nitrat. Tro than từ gỗ (chứa nhiều kali carbonate – K2CO3) được trộn với phân, được ủ cho hoai trong thời gian một năm, sau đó đun để chiết tách ra KNO3! Về hoá học, đây là phản ứng khá phức tạp, dù tại thời điểm đó chưa hiểu rõ bản chất, nhưng người Đức mày mò làm được bằng kinh nghiệm! Như thế họ sản xuất ra lượng lớn KNO3, thời chiến thì dùng làm thuốc súng, thời bình thì dùng làm phân bón! Năm 1561, nước Anh có chiến tranh với TBN nhưng bị cạn nguồn cung thuốc súng, họ đành phải bấm bụng chi 150 kg vàng để đi mua “bí mật công nghệ” này từ một sĩ quan Đức! Nên học hoá theo kiểu công thức ở nhà trường là một chuyện, hiểu nó có ý nghĩa thực tế thế nào lại hoàn toàn khác! Chuyện từ một cái mà người ta rất kinh thường, thậm chí cho là tào lao như… phân Bắc, nhưng lại mang ý nghĩa hệ trọng như thế!
Một trong nhiều điểm thú vị của các phim Thanh xuân Trung Quốc là các trò chơi tập thể! Bạn bè ngồi lại với nhau, ăn uống lai rai, thường là chơi “Nói thật hay thử thách”, người chơi phải chọn: hoặc kể ra một sự thật của bản thân, hoặc là phải làm một điều gì đó khó khăn! Có rất nhiều trò chơi khác nhau, như “Đương nhiên rồi” là một ví dụ: dù đối phương nói có khó nghe thế nào cũng vẫn phải trả lời “Đương nhiên rồi”, nếu không muốn/không dám thì phải uống một ly! Hay là trò “Tôi có, bạn không có” này, ai thua phải ăn một miếng chanh như hình thức phạt! Đã thấy vô số phim có cách xử lý những trò chơi rất sáng tạo!
Nếu như ở là ở Việt Nam, những trò chơi này rất dễ nhanh chóng leo thang, biến tướng thành những chuyện nhảm nhí, thô bỉ, thiếu tế nhị và vô bổ! Làm sao để giữ cho vẫn “chơi được”, thể hiện sự thông minh, tinh tế, điều phối sự phức tạp trong các mối quan hệ, đó chính là phim TQ! 不亡初心 – Bất vong sơ tâm – Đừng quên tâm nguyện lúc ban đầu, cái thông điệp này, phim TQ nó lặp đi lặp lại mãi đến mức nhàm chán, nhưng quả thực là người ta dám tin như thế, vì tin cho nên đã làm được rất nhiều chuyện lớn lao, phức tạp! Còn như ở VN, sau cái sự cố “chui vào tay áo” xưa kia là éo ai còn dám làm phim Thanh xuân nữa!
Radio clock, là loại đồng hồ được tự động đồng bộ qua sóng radio! Đồng hồ (hiểu theo nghĩa rộng) có vô số hình thức và công năng khác nhau: đồng hồ công cộng ở sân bay, bến xe, đồng hồ trong các thiết bị điều phối giao thông đường bộ, đường sắt, đồng hồ trong các thiết bị cảm ứng đo lường (khí tượng, thuỷ văn, thời tiết…) hàng triệu đồng hồ này đều có sai số nhất định.
Hãy tưởng tượng điều gì sẽ xảy ra nếu thiết bị bẻ ghi – điều hướng tàu hoả bị sai giờ!? Cần có các tháp / trạm phát tín hiệu thời gian để những đồng hồ này tự chỉnh lại cho đúng! Như Nga và Mỹ, mỗi nước có 11 trạm phát sóng, Trung Quốc có 5 trạm, Đức có 3, Nhật Bản có 2, Anh, Pháp, Đài Loan mỗi nước có 1 trạm… phần lớn những vùng còn lại trên thế giới, ví dụ như Ấn Độ, không có trạm nào!
Thế kỷ nào rồi mà vẫn còn những loại mị dân thô sơ, ngu xuẩn như thế này!? Do dân trí quá thấp nên nói vẫn có người nghe, vẫn có hàng triệu view (chắc là ảo!?)! Chỉ cần tâng bốc, phỉnh nịnh, đánh vào cái tâm lưu manh vặt là gì cũng nghe, cái gì cũng làm! Nỗi khổ của một dân tộc mãi không chịu lớn, tư cách chưa định hình hoàn chỉnh, chỉ vài ngôn từ sáo rỗng, bịp bợm là thao túng được!
1. Giọng điệu rất lịch sự, dùng nhiều kính ngữ, rào trước đón sau, đây là bài của mấy cha Cố, nói năng hết sức tròn trịa, làm cho người nghe cảm thấy được vuốt ve, câu từ có khi hơn 1/2 là “kính ngữ, rào đón” rồi. Kiểu như các phim về lính Nguỵ xưa, mô tả tuy thô nhưng thật, những nhân vật cứ mở miệng là lễ phép quá mức cần thiết, vừa “lễ phép”, vừa “nham nhở” cùng lúc, tự bộc lộ cái nội tâm bất ổn!
2. Phát ngôn kiểu thầy bói: nằm mơ / điềm / triệu này chứng tỏ, ngày xưa có những câu sấm ký, tiên đoán như thế này thế kia, TQ, CS sắp sụp rồi, lụn bại là điều chắc chắn! Cái giọng thầy bói này thì quá quen, gặp không biết bao nhiêu lần! Là thời buổi nào rồi mà vẫn còn dùng những thứ “huyền học”, “bấm đốt ngón tay”, lúc nào cũng “ta đây thấu rõ thiên cơ”! Đúng là… “số thầy ruồi bâu” mà!
3. Nội dung có lẽ do nước ngoài chỉ đạo, một số chỗ đọc không đúng, ví dụ như “Hồ Hợi, Vương Mãng” thì đọc là “Ho Hoi, Vuong Mang”… là do thằng đọc đéo biết gì về lịch sử, chỉ đọc lại bài do bọn Tây soạn, bỏ dấu tiếng Việt không đúng! Cái này thì chúng nó soạn thành tài liệu dùng để huấn luyện nội bộ chứ chẳng chơi! Tình huống nào thì dùng chiêu gì, những kịch bản thường gặp, FAQ các kiểu!
4. Chỗ nào không dùng sấm ký, bói toán để phán được thì chúng nó sẽ xạo sự, đơm đặt, ví dụ như Angkor Wat là do người ngoài hành tinh xây, chứ dân Khmer không thể nào xây được, vẫn là cái bài đánh vào cái tâm lý ranh vặt, nhược tiểu của người Việt! Nếu lung lạc một người không được, chúng nó sẽ tìm cách kích động nhiều người, tìm cách ly gián, tạo ra mâu thuẫn, đánh lên một vũng nước đục!
Trịnh Hòa, nhà hàng hải Trung Quốc, người dưới thời Minh – Vĩnh Lạc, Hồng Vũ, Tuyên Đức, trong khoảng 30 năm, đã hoàn thành 7 hành trình đi đến tận châu Phi, Ả-rập, Ấn Độ, Nam Á, etc… với đội tàu hơn 300 chiếc và khoảng hơn 28 ngàn nhân sự tham gia! Những chuyến hải hành này thường được mô tả chung chung như những sứ mệnh ngoại giao, mở rộng phạm vi ảnh hưởng của TQ! Nhưng không ai có thể giải thích cho rõ ràng: tại sao lại dùng một lực lượng lớn như thế, bỏ ra kinh phí rất lớn với những mục tiêu mơ hồ như thế?!
Có thể thấy mục đích những chuyến thám hiểm của Trịnh Hoà một cách dễ dàng nếu nhìn vào bức tranh lịch sử toàn cảnh! Thời nhà Nguyên trước đó đã chứng kiến tuyến đường thương mại mở ra với quy mô lớn giữa TQ và bán đảo Ả-rập! Lúc này, thế kỷ 12 ~ 14, hàng hải châu Âu vẫn còn chưa phát triển như thời gian sau này! Những người có kinh nghiệm chạy con đường tơ lụa trên biển không ai khác chính là người Ả-rập! Tuyến đường này đã có rất lâu từ trước, có thể ngay từ thời Hán, nhưng chỉ trở nên thịnh vượng dưới thời đế chế Mongol.
Nhà Nguyên ở TQ và Y-Nhi hãn quốc ở Iraq, Iran, Thổ… là 2 đồng minh thân cận có nhiều quan hệ qua lại, 2 quốc gia khởi nguồn từ Kublai Khan và Hulagu Khan – 2 anh em ruột, cháu của Genghis Khan! TQ chứng kiến sự thay đổi lớn do giao thương hàng hải mang lại: hàng hoá, văn hoá, khoa học, kỹ thuật! Người Mông Cổ không thạo hàng hải, họ chỉ đơn giản là… ra lệnh cho người khác làm điều đó! Đến khi nhà Minh lật đổ nhà Nguyên thì tuyến thương mại quan trọng này tạm thời bị gián đoạn, và Vĩnh Lạc đế – Chu Đệ phái Trịnh Hoà đi chính là để tìm cách nối lại (không thành công) con đường!
Vài ghi chép còn sót lại: lượng cobalt oxide (thời đó xem như “đất hiếm”) đem về từ Iran đủ dùng làm men xanh cho đồ sứ Cảnh Đức đến mấy chục năm sau! Đây chính là phiên bản cổ xưa của “Nhất đái nhất lộ – Một vành đai một con đường”! Ngày nay người ta không thống nhất được tại sao TQ lại ngừng đội tàu, đóng cửa sau 7 chuyến đi? Giải thích khả dĩ nhất là giới quan lại Nho giáo sợ những cơ hội thương mại, sợ tầng lớp thương gia giàu có làm bất ổn xã hội!
Chán nhất khi xem phim cổ trang, dã sử Trung Quốc là mới chỉ nghe… tên là đã biết quá nhiều thứ rồi! Nữ, tên “Chiết chi”, đích thị sẽ là ca nương (lấy từ câu “Mạc đãi vô hoa không chiết chi” – Kim lũ y, Đỗ Thu Nương). Nữ chính tên “Cảnh Cảnh” thì nam chính sẽ tên là “Tinh Hà” (lấy từ câu: “Cảnh cảnh tinh hà dục thự thiên” – Trường hận ca – Bạch Cư Dị). Nam chính tên “Bạch Ngọc” (viên ngọc trắng) thì nữ chính sẽ tên là “Vô Hà” (không tì vết)… Cứ như kiểu nếu một bên là “Thanh Phong” thì bên kia chắc chắn sẽ là “Minh Nguyệt” vậy, mấy cái công thức cũ kỹ!
“Tái thượng phong vân” là tên phim lấy từ một câu trong bài Thu hứng – Đỗ Phủ, “Hiệp khách hành” là tên bài của Lý Bạch, “Nhất phiến băng tâm” là lấy từ bài Phù Dung lâu tống Tân Tiệm”, “Tần thời minh nguyệt” là bài Xuất tái, đều của Vương Xương Linh… Đúng nghĩa là vô vị, nhàm chán, coi chủ yếu để giải trí, giết thời gian! Phim ảnh phổ thông – phân khúc thấp của TQ cũng tồn tại vô số vấn đề, nhu cầu giải trí, thể hiện của khán giả thời hiện đại quá lớn mà! Nhưng ít ra nó cũng có chút nội dung chứ không nhảm, xàm như khá nhiều thể loại phim Việt!