pressurized stove

ressurized stove, tạm dịch tiếng Việt là “lò áp suất” (không phải nồi áp suất), cái tên tiếng Anh này cũng không thật chính xác. Lớn lên trong một làng chài, những dụng cụ này với tôi một thời rất quen thuộc, chính là phần bên dưới của cái đèn “măng – sông”! Thật kỳ lạ, những người ngư dân dùng nó rất nhiều nhưng không hiểu cách nó vận hành, họ chỉ biết xài mà thôi. Ngay cả những người thích dã ngoại, cắm trại, cũng rất ít thực sự hiểu “nguyên lý hoạt động” của “lò áp suất” và “đèn măng – sông”! 🙂 Giải thích ở đây luôn cho mọi người hiểu. “Lò áp suất” không đốt nhiên liệu ở dạng lỏng như lò có tim (bấc), nó đốt nhiên liệu dạng khí. Chính vì thế, công suất có thể điều chỉnh lớn, sinh ra nhiều nhiệt, và lò có tiếng hú rất đặc trưng! Muốn xăng trong bình (dạng lỏng) chuyển thành dạng khí, phải có giai đoạn mồi – primer – preheat. Đầu tiên dùng bơm nén khí vào bình, mở van, áp suất đẩy xăng tràn lên. Cho một lượng nhỏ tràn vào chén mồi – primer cup, rồi khoá van lại. Đốt phần xăng mồi này là khởi động cái lò.

Nhiệt lượng phát sinh ở giai đoạn mồi, khoảng 30 ~ 45 giây này làm xăng sôi lên bên trong chén, bốc hơi thành thể khí. Lúc này, ta từ từ mở van, hơi xăng thoát ra ngoài và bắt cháy. Nhiệt lượng phát sinh quay trở lại, tiếp tục làm bốc hơi dòng xăng liên tục được áp suất trong bình bơm lên. Chính vì đã chuyển hoá nhiên liệu từ thể lỏng sang thể khí rồi mới đốt, nên “lò áp suất” có “hiệu suất” sử dụng nhiên liệu cao hơn các loại lò khác (kinh tế hơn), đồng thời cũng thường “nóng” hơn và có “công suất” cao hơn. Về cấu tạo của cây đèn “măng – sông”: bên dưới chính là cái “lò áp suất”, bên trên dùng một loại “bấc” đặc biệt, tiếng Anh gọi là “gas mantle”. Loại “bấc” này thường làm bằng Thorium dioxide (ThO2), một loại khoáng chất có đặc tính phát ra ánh sáng khi bị nung nóng. “Mantle” thường là dạng “túi lưới” trùm lên trên ngọn lửa, chính loại “bấc” này giúp đèn “măng – sông” có độ sáng chói lọi, mượn nhiệt từ “lò áp suất” để nung nóng, chứ bản thân ngọn lửa xăng đơn thuần không thể phát ra nhiều ánh sáng đến như thế!

age of space

hiến tranh thế giới lần 2 kết thúc, các chàng trai giã từ vũ khí và trở về nhà. Đa số về lại làm cao – bồi, đi chăn bò, tiếp tục cưỡi ngựa trên đồng cỏ. Số khác vào làm việc trong những nhà máy, xí nghiệp, hầm mỏ… Những tưởng cuộc sống sẽ quay trở lại nhịp điệu yên bình như trước. Nhưng không, vốn dĩ có “một vài gã Nga ngố”, rặt gốc “nông dân” từ nhiều ngàn năm nay, những người suốt ngày “gãi đầu, gãi tai”, “nhìn xa xăm và cười vô lý”. Những kẻ mộng mơ về những vì sao, mơ về khoảng không vũ trụ bao la, về cái “outer space” rộng lớn ở ngoài kia. Từ cuối TK 19, đã có một “gã ngố” Konstantin Tsiolkovsky, người xuất bản hơn 500 công trình, xây dựng nền tảng lý thuyết của tên lửa nhiều tầng (multi – stage rocket). Ý tưởng căn bản là: vật thể phải dần bỏ lại đằng sau khối lượng của chính nó thì mới thắng được lực hút của quả đất!

Nhưng phải đến chờ đến gần 100 năm sau, có thêm một “gã siêu ngố” Sergei Korolev nữa, người cuối cùng biến ý tưởng thành hiện thực. Suốt những năm tháng chết chóc của WW2 và The-great-purge, ông ta vẫn ngước lên trời, cũng mơ về khoảng không gian vô tận ngoài kia. Người ta tìm thấy trong kho tài liệu của Wernher von Braun một cuốn sách do Konstantin Tsiolkovsky là tác giả. Bên lề các trang sách, Braun ghi chi chít những chú thích, suy nghĩ. Braun là người thiết kế đồng thời cả V2 (Đức quốc xã) và cả Saturn (NASA) giúp đưa con người lên Mặt trăng. Những con người “đầy năng lượng”, “không nghỉ ngơi” ấy làm cho thế giới trở nên “không yên ổn”. Chiến tranh lạnh, các siêu cường tranh nhau vị trí dẫn đầu về KHKT, gay cấn nhất là cuộc đua hướng về các vì sao! Ngày nay, cuộc đua vẫn tiếp diễn, dưới hình thức này hay hình thức khác…

bất xả trú dạ

ơn 2500 năm trước, đứng bên dòng sông, Khổng Tử từng cảm thán rằng: 逝者如斯夫不舍昼夜Thệ giả như tư phù, bất xả trú dạ – Chảy hoài như thế, không ngừng nghỉ ngày đêm. Đời sau khối kẻ nhìn ông như người ngáo: đã là sông thì phải chảy chứ làm sao!? Chẳng phải đã có bộ phim truyền hình rất hay: Tất cả những dòng sông đều chảy đó sao!? 😀

Hơn 2500 năm sau, bên dòng sông này, hàng ngày cảm nhận rất rõ nhịp điệu 2 lần thuỷ triều lên và xuống. Chậm rãi vô cùng, len lén lên, chầm chậm xuống, đi và đến chẳng mấy ai hay, mà thực ra nếu bình tâm quan sát kỹ, lại thấy vội vã, hối hả vô cùng. Vạn vật chuyển dời, năm tháng đổi thay, chẳng chờ đợi ai! Thật đúng là: thiên địa bất nhân, dĩ vạn vật vi sô cẩu! 😞

moved

‘ve been building and playing boats in Nhà Bè district, HCM city for the last 5 ~ 6 years, it’s time to move to a new place. The new location is not too far away, with almost twice the floor – area, in this same water – bound region. It took some times to setup all living, working and workshop facilities, and to concentrate on working and playing again! 😀