bình độ

Dùng augmented reality (thực tế tăng cường) làm công cụ giáo dục. Trong clip bên dưới, học sinh có thể nghịch cát trên một cái sa bàn, tha hồ nhào nặn thành các địa hình tùy ý. Máy sẽ tự động tính mô hình, chiếu và đè lên đó những đường đồng mức – đường bình độ – contour lines!

Đây có thể cũng là một ứng dụng của LIDAR, thực ra trong video xài Kinect! Đây là cách rất trực quan để hiểu về địa hình! Tôi dám cá là ngoài kia, kể cả dân làm thủy thủ, địa chính, chơi dã ngoại, etc… nhiều người còn chưa có khả năng đọc hiểu bản đồ và hình dung về bình độ!

sốc nhiệt

Chuyện này rất phổ biến với người vận động, lao động ngoài trời. Nhưng nhiều người không kịp nhận biết trước khi đã muộn! Tôi đã trãi qua một vài lần, quan trọng là phải tự quan sát, cảm nhận được tình trạng sức khỏe của bản thân! Những “triệu chứng” bác sĩ nói trong bài báo không sai, nhưng vô dụng với chủ thể người bị sốc nhiệt! Biểu hiện đầu tiên của sốc nhiệt là bị mất “ý thức”, mất “kiểm soát” cơ thể trong một hoặc vài đoạn thời gian ngắn, thường chỉ kéo dài vài giây!

Cơ thể bỗng dưng trở nên “lơ mơ”, không “phản hồi”! Quan trọng là phải tự nhận ra được tình trạng ấy (chẳng phải “kết nối với bản thân” là gì?!) để có biện pháp lập tức: tìm chỗ mát nghỉ ngơi, uống nước. Cũng như chuột rút vậy, trong những hành trình phải chèo liên tục 12~16 tiếng, tôi có thể nhận ra được lúc nào mình sắp bị chuột rút, và lập tức phải có biện pháp nghỉ, phục hồi hợp lý, chỉ cần 15, 30 phút thôi là đủ để không quá ngưỡng, để vẫn có thể chèo 16h+ nếu cần!

gió chướng

Đúng là một kỷ niệm khó quên. Ngày hôm đó bị “vần” đến mấy tiếng đồng hồ ở đồn Biên phòng, những “nghiệp vụ” tương đối đơn giản của Công an, Biên phòng… đó là dùng 4, 5 người thay phiên, hỏi đi hỏi lại hàng trăm chi tiết, hỏi hàng chục lần, xem mình “khai báo” có nhất quán hay không, đảo tới đảo lui, đặng tìm ra chỗ sơ hở. Anh là ai, anh từ đâu đến, anh đi về đâu, khởi đầu là những câu hỏi đầy tính “triết học” như thế, rồi hỏi quá trình sinh trưởng, học tập, công tác, rồi lại hỏi người thân, gia đình, chưa hết, còn yêu cầu cung cấp số điện thoại, gọi cho một số người quen để kiểm chứng!

Là người khác thì chắc đã “nổi đóa”, về lên Facebook viết “cáo trạng” chửi bới tùm lum rồi! Nhưng không phải là em, em là em tĩnh lặng như nước, “thượng thiện nhược thủy” mà! Có xoay kiểu gì thì em cũng nhất quyết không để lộ ra chỗ sơ hở (vì có sơ hở éo đâu để mà lộ) 😀 ! Nhưng cũng vui, vì hiểu rằng, đằng sau những “nghiệp vụ”, thì họ vẫn là con người bình thường, vẫn có nhiều điểm có thể đồng cảm, vẫn có nhiều người dễ thương có thể nói chuyện, trao đổi được! Hiện tại công việc còn quá nhiều, chưa thể nói trước được, nhưng sẽ chóng tổ chức lại một hành trình như thế này!

bilge pump

Mới cách đây độ 5 ~ 7 năm, cần mua một cái bơm chìm (bilge pump) để bơm nước cho chiếc xuồng, đây là loại tương đối đơn giản, chạy điện AC 12V và không cần phải có chất lượng quá cao ngoại trừ việc có thể đặt chìm trong nước! Nhưng tìm khắp Sài Gòn không có, phải lên Amazon đặt hàng, mà Amazon lúc đó thì không ship thẳng về VN! Và thế là quy trình để có được cái bơm như sau, lòng vòng nhiều bước: trước hết là đặt hàng trên Amazon, hàng bắt đầu được gởi đi từ… TQ sang Mỹ, đến một cái địa chỉ ở Mỹ! Tất cả những bước này, Amazon nó thể hiện ra chi tiết quá trình vận chuyển hàng cho mình biết! Địa chỉ này thực chất là một công ty logistics nhỏ, do một số người bạn tôi làm trong ngành logistics hùn hạp với nhau mở ra, xem như việc kinh doanh phụ thêm cho công việc chính! Công ty này sẽ gom nhiều đơn hàng và chuyển về VN một lần cho giảm chi phí! Về VN rồi vẫn chưa hết chuyện, còn phải ra Hải quan nhận hàng! Là cái công ty logistics kia có đường dây làm việc với Hải quan luôn, hàng giao nếu không có gì đặc biệt thì sẽ tính phí theo trọng lượng!

Còn nếu là dạng hàng hóa gì đặc biệt, lạ mắt, mà Hải quan nó để ý, thì sẽ còn phiền phức nhiều chuyện nữa! Và thế là lòng vòng mất hơn 2tr VND cho một cái bơm nhỏ xíu mà giờ đây lên Shoppee mua mất 200K kể cả tiền ship! Mà mới có mấy năm thôi, cái xứ gì mà thủ tục nhiêu khê, tác phong lề mề, làm gì cũng thấy bụi bay mù trời chứ chẳng thấy tiến triển! Thấy cái gì mới lạ thì phản ứng đầu tiên là sợ: ah, “nước ngoài” họ làm được chứ “ta” làm không được đâu, lúc nào cũng chỉ chực cơ hội “gian” và “ăn”, tự bản thân không muốn vận động, còn hễ mà thấy ai làm được cái gì là ghét và tìm cách phá! Thế nhưng ai phỉnh nịnh một vài câu chữ rẻ tiền đánh vào “cái tôi” là lấy làm sướng, có bao giờ tự nhìn cho rõ mình đâu!? Kỳ rồi đặt mua 2 miếng nhựa giá tổng cộng 20K, đặt xong mới để ý công ty nó ở Thượng Hải, ấy thế mà 7 ngày sau nó ship về tới nơi, không chê cả cái đơn 10 xu (cents), người ta làm ăn như thế thì mình chỉ có nước đi bán muối! 🙁 Về thành ngữ “đi bán muối”… ở các thành phố ven biển miền Trung, muối là thứ gì đó rất rẻ, phổ biến, thừa thãi, nên làm cái công việc đi bán muối dạo, tính từ góc độ hiệu quả làm ăn là hết sức kém, vô cùng kém!

ròng rọc

Chuyện là đã từng chế tạo nhiều loại “máy” khác nhau trong xưởng nhà, máy tập GYM, các loại máy làm mộc, phải sử dụng đến một số ròng rọc! Nhưng đều phải nhập từ các trang bán hàng chuyên dụng ở nước ngoài về, chứ các loại ròng rọc phổ biến bán tại thị trường Việt Nam đều… không xài được! Người khác phải nghĩ làm sao khi anh sản xuất ra những loại hàng hóa không xài được, mà không có bất cứ một thứ cải tiến, thay đổi gì, cứ như thế hết từ năm này sang tháng khác!? Mà đây mới chỉ mới là thứ hàng hóa, phụ kiện hết sức đơn giản, cơ bản!

Điểm quan trọng nhất là dây nó cứ trượt đi, chứ không làm bánh xe xoay, do cái rãnh nông, bề mặt tiếp xúc không đủ! Hoặc do không có bạc đạn, hoặc bạc đạn quá tệ! Thêm một lý do quan trọng nữa là do đường kính bạc đạn quá nhỏ, làm cho cánh tay đòn (moment quay) lớn, nên dây nó cứ trượt đi, mà ròng rọc lại không xoay, tăng ma sát, mau mài mòn, các hoạt động không trơn tru! Đó là còn chưa nói đến các tính năng cao cấp, phức tạp phải có với các loại ròng rọc – block xài trên thuyền buồm hay trong các loại máy tinh vi khác… 🙁

a fleet to be

Ngược dòng lịch sử, hải chiến Falkland, 1982. Ít nhất 4 chiến hạm hiện đại của Anh quốc bị một nước tương đối lạc hậu như Argentine đánh chìm, mà đánh chìm bằng cách rất “sơ khai”, dùng máy bay, bay sát mặt nước biển rồi ném bom! Nên chuyện chiến hạm bị đánh chìm là thường xuyên, do từ lúc chế tạo, cho đến lúc thực chiến không có cơ hội thử lửa! Trừ khi chiến tranh lớn, kéo dài như WW1, WW2 thì người ta mới có cơ hội nghiên cứu, cải tiến, chứ đưa nó vào vị trí bất lợi gần bờ là luôn có khả năng bị đối phương tìm ra điểm yếu. Như các tàu Arleigh-Burke hiện đại của Mỹ cũng không an toàn, mới là tên lửa hành trình cận âm, chưa tấn công bão hoà mà đã như thế!

Thì các tàu Nga cũng không khá hơn, Hạm đội biển Đen đến giờ cũng đã thiệt hại kha khá, dù vẫn chưa ảnh hưởng đến sức mạnh cốt lõi. Về bản chất, đầu tư Hạm đội là một kiểu đầu tư mạo hiểm: chi phí lớn, rủi ro cao! Nhiều nước không có nguồn lực Hải quân quá mạnh như Ý, Đức… thì họ có chiến lược dùng hải quân rất rõ ràng gọi là “a-fleet-to-be”, mà tôi tạm dịch là “hạm-đội-để-đó (để ngó)” 😀 ! Tức là xây hạm đội khá mạnh, nhưng tránh tối đa khả năng đụng độ, thiệt hại! Mục tiêu là phòng vệ vùng biển nhà, “để đó” là phòng trường hợp đối phương muốn công thì sẽ phải trả giá, nhưng ngược lại, hiếm khi chủ động công người khác nếu không có lợi thế!

ethernet

Tương lai của hệ thống kết nối mạng trên các thuyền nhỏ, thuyền buồm có lẽ là đến từ một cái rất cũ, đó chính là cáp mạng Ethernet truyền thống (nôm na là cổng kết nối RJ-45)… Họ đã thử nghiệm rất nhiều thứ những nói tới nói lui, vẫn không có gì tốt hơn mạng Ethernet 10 / 100 / 1000. Nên nhớ rằng các chuẩn Ethernet được thiết kế để vừa truyền dữ liệu, vừa có thể cấp nguồn (công suất nhỏ) cho thiết bị được!

Có 2 chuẩn cấp nguồn khác nhau, chuẩn đầu cỡ 15 Watt, và chuẩn sau cỡ 30 Watt, như thế là đủ để chạy các loại IP – camera, máy đo gió, máy đo sâu, các thiết bị định vị, AIS, radar loại nhỏ và các loại laptop, máy tính trung tâm dạng mini, micro, vô số thiết bị IoT, etc… Chỉ một điểm nhỏ là đầu nối RJ-45 được thiết kế lại để chống thấm nước và để bền bỉ hơn, chịu đựng được môi trường khắc nghiệt của biển cả!

sailors’ soap

Lảm nhảm về “khoa học thường thức”… Mấy năm gần đây ở VN rộ lên phong trào tự làm xà phòng để dùng ở nhà, cơ bản là quy trình thuỷ phân các chất béo (dầu ăn đã qua sử dụng, dầu dừa…) bằng kiềm – xút, thường dùng nhất là Natri hydroxide – NaOH! Nhưng từ hàng ngàn năm trước, khi chưa chế tạo được NaOH, từ Lưỡng Hà cho đến Trung Quốc, người ta đều sản xuất xà phòng với Kali hydroxide – KOH, từ chất béo (dầu olive, mỡ lợn…) trộn với vôi tôi và tro than từ gỗ.

Phương trình: Ca(OH)2 + K2CO3 → CaCO3 + KOH. Trong tro than gỗ có nhiều K2CO3, phản ứng với vôi tôi Ca(OH)2 tạo nên KOH! Thời hiện đại, NaOH được dùng vì nó rẻ hơn mà thôi, còn các loại xà – phòng từ xa xưa đều dùng Kali hydroxide – KOH. So với NaOH, KOH cho ra loại xà phòng mềm hơn (đôi khi còn có dạng chất lỏng), có tính tẩy rửa và sát khuẩn mạnh hơn, tan mạnh cả trong nước muối (vì muối là NaCl), nên còn được gọi là Saltwater soap, sailors’ soap, vì dùng tốt cả trong nước biển.

trịnh hoà

Trịnh Hòa, nhà hàng hải Trung Quốc, người dưới thời Minh – Vĩnh Lạc, Hồng Vũ, Tuyên Đức, trong khoảng 30 năm, đã hoàn thành 7 hành trình đi đến tận châu Phi, Ả-rập, Ấn Độ, Nam Á, etc… với đội tàu hơn 300 chiếc và khoảng hơn 28 ngàn nhân sự tham gia! Những chuyến hải hành này thường được mô tả chung chung như những sứ mệnh ngoại giao, mở rộng phạm vi ảnh hưởng của TQ! Nhưng không ai có thể giải thích cho rõ ràng: tại sao lại dùng một lực lượng lớn như thế, bỏ ra kinh phí rất lớn với những mục tiêu mơ hồ như thế?! Có thể thấy mục đích những chuyến thám hiểm của Trịnh Hoà một cách dễ dàng nếu nhìn vào bức tranh lịch sử toàn cảnh! Thời nhà Nguyên trước đó đã chứng kiến tuyến đường thương mại mở ra với quy mô lớn giữa TQ và bán đảo Ả-rập! Lúc này, thế kỷ 12 ~ 14, hàng hải châu Âu vẫn còn chưa phát triển như thời gian sau này! Những người có kinh nghiệm chạy con đường tơ lụa trên biển không ai khác chính là người Ả-rập! Tuyến đường này đã có rất lâu từ trước, có thể ngay từ thời Hán, nhưng chỉ trở nên thịnh vượng dưới thời đế chế Mongol.

Nhà Nguyên ở TQ và Y-Nhi hãn quốc ở Iraq, Iran, Thổ… là 2 đồng minh thân cận có nhiều quan hệ qua lại, 2 quốc gia khởi nguồn từ Kublai Khan và Hulagu Khan – 2 anh em ruột, cháu của Genghis Khan! TQ chứng kiến sự thay đổi lớn do giao thương hàng hải mang lại: hàng hoá, văn hoá, khoa học, kỹ thuật! Người Mông Cổ không thạo hàng hải, họ chỉ đơn giản là… ra lệnh cho người khác làm điều đó! Đến khi nhà Minh lật đổ nhà Nguyên thì tuyến thương mại quan trọng này tạm thời bị gián đoạn, và Vĩnh Lạc đế – Chu Đệ phái Trịnh Hoà đi chính là để tìm cách nối lại (không thành công) con đường! Vài ghi chép ít ỏi còn sót lại: lượng cobalt oxide (thời đó xem như “đất hiếm”) đem về từ Iran đủ dùng làm men xanh cho đồ sứ Cảnh Đức đến mấy chục năm! Đây chính là phiên bản cổ xưa của “Nhất đái nhất lộ – Một vành đai một con đường”! Ngày nay người ta không thống nhất được tại sao TQ lại ngừng đội tàu, đóng cửa sau 7 chuyến đi!? Cách giải thích khả dĩ nhất là giới quan lại Nho giáo sợ hãi trước những cơ hội thương mại, sợ tầng lớp thương gia quá giàu có làm bất ổn xã hội!

akaso

Con cam cũ đã xài… 10 năm rồi, vẫn còn xài được nhưng đã quá cũ, công nhận hàng bền, dù pin đã hơi chai! Còn hàng mới, từ GoPro, Insta360 cho đến Garmin đều có những model mới, tính năng xịn sò, cân nhắc mãi vẫn không biết phải lựa chọn như thế nào, vì quá nhiều tính năng mới hấp dẫn, vẫn chưa biết nhu cầu ở đâu!

Nên trong lúc đang phân vân, trù trừ đó thì quyết định lâm thời là cứ mua một cái hàng TQ xài tạm đã, với tầm giá này thì không phải suy nghĩ nhiều, mà tính năng thì cũng không hề tệ! Thử chèo mấy đoạn ngắn trên sông, cộng với roll – lăn lộn dưới nước mấy vòng thấy khá ổn! Sẽ tiếp tục cập nhật, đăng vài video trong vài tuần tới!