máy đuôi tôm

Xem clip là thấy rõ, giao thông thế nào tức là con người như thế đó… nói thẳng ra là những người chưa tự nhận thức, chưa học được cách điều chỉnh, kiểm soát bản thân, vừa ngây ngô và lại vừa ngạo ngược như thủa hồng hoang vậy, nói không chịu lớn quả không sai! Đã xảy ra bao nhiêu vụ việc, chết bao nhiêu người, thiệt hại bao nhiêu rồi mà vẫn vậy, vì cái “tâm” vẫn không thay đổi được! Hồi mới vào Nam, tôi thấy kỳ quặc nhất là cái máy đuôi tôm, thường được chế lại một cách ngẫu hứng, tạm bợ từ các loại động cơ nổ đơn giản, gác lên phía sau chiếc xuồng bằng chỉ một cái chốt! Kiểu máy này có ưu điểm là… dễ chế tạo, dễ lắp đặt, giá rẻ…

Và nhất là không phải thay đổi kết cấu sẵn có của chiếc xuồng! Nhưng nhược điểm là khó kiểm soát, không an toàn, nhất là khi chạy ở tốc độ cao, hay khi gặp sóng gió, thuyền lắc lư rất dễ mất điều khiển, cái đuôi đó đánh trúng thì cắt người làm 2 mảnh chứ không đùa! Thuyền phía Nam đa số đáy bằng và nông, được chế tạo để đi chủ yếu trên kênh rạch nên khả năng chịu sóng rất kém! Đến một lúc, phải cấm máy đuôi tôm, bắt phải dùng máy outboard / inboard / sterndrive đúng chuẩn (các loại máy này hiện đã có những phiên bản giá rất bình dân), cùng với đó là bắn tốc độ, áp dụng luật giao thông đường thủy nghiêm nhặt!

bát trạo ca

Facebook nhắc lại ngày này năm trước, chùm thơ “Bát trạo ca” của “Đức Thành thuyền tử” (cái tên này có nghĩa là: người chèo thuyền Đức Thành), thi nhân, thiền sư thời Đường. Đây là một chùm nhiều bài lấy chủ đề sông, nước, thuyền, trăng, câu cá (vì là nhà sư nên ông ta luôn câu bằng lưỡi câu thẳng, nôm na, thực chất chính là… đi cho cá ăn). Các làng chài ven biển miền Trung Việt Nam có lối “Hát bả trạo”, chính là từ chữ “bát trạo” mà ra! Bát trạo ca, tức là bài ca chèo thuyền, chỉ là một trong vô số nội dung của thơ Đường. Nói về các chủ đề của Đường thi…

Đầu tiên là dòng thơ cung đình, toàn những lời chúc tụng, hoa mỹ, sáo rỗng. Đối lập với nó là dòng thơ điền viên, diễn tả niềm vui, sự an lạc của cuộc sống nơi thôn dã. Một dòng nữa tạm gọi là “khuê trung oán”, mô tả nỗi ai oán, sầu não của người phụ nữ chốn khuê phòng khi trượng phu ra trận đã lâu ngày. Dòng mà tôi thích đọc nhất là Biên tái, có nội dung về chiến trận, sa mạc, đời sống nơi biên ải, kiểu như: Chiến sĩ quân tiền bán tử sinh, Mỹ nhân trướng hạ do ca vũ!Chiến sĩ nơi trận tiền nửa sống nửa chết, Mà dưới trướng, người đẹp vẫn múa hát!

Có dòng thơ hiện thực khốc liệt của Đỗ Phủ, hay lãng mạn cao vời của Lý Bạch, lại có những dòng thơ thể hiện rõ ảnh hưởng của Đạo giáo, Phật giáo như của Vương Duy, Mạnh Hạo Nhiên. Cứ thử đọc thử vài ngàn bài, để thấy cái thế giới tâm hồn, cái kỹ năng sử dụng ngôn từ của người ta phong phú đến cỡ nào, mà đó đã là thời của hơn một ngàn năm ba trăm trước nhé! Có tác giả đã nhận xét về Đường thi: Từ khi nhà Đường dựng nghiệp đến nay, ngữ ngôn ra ngoài trời đất, tư tưởng vượt xa quỷ thần… Không phải là lời của thế gian, thì có thơ Lý Bạch!

Nhiều khi nghĩ mà buồn, có những loại bên trong trống hoác, đến bản thân dốt, kém chỗ nào cũng chưa thể tự nhận thức, không thể tự luận ra được! Lại có những loại ngồi trước TV xem toàn phim Trung Quốc suốt mấy chục năm, ấy thế mà vẫn không học được điều gì! Và cũng có những loại, loay hoay hiểu được một vài câu chữ rồi… mắc cứng luôn vào đó, dùng câu chữ như một loại “bùa chú” để “lòe người” chứ không thực sự lĩnh hội được cái tinh thần, hồn cốt bên trong! Và khổ nỗi, đó chính là những loại vỗ ngực: “ta đây là nhà thơ” các kiểu!

gopro13

Con GoPro13 được bỏ trong hộp chống nước, nhưng giữa biển mà thay pin là rất khó, sơ sảy một chút dính tí nước biển vào là có chuyện ngay! Nên đã cải tiến để chạy GoPro trực tiếp từ nguồn 12V có sẵn trên xuồng. Đầu tiên là cần có một cục “biến áp” từ 12V xuống 5V-3A nhỏ bằng ngón chân cái. Sau đó là cập nhật lên firmware “GoPro Lab” (có nhiều tính năng phức tạp mà firmware chính hãng không hỗ trợ). Cứ bật nguồn là con cam tự khởi động, tự quay, tắt nguồn dĩ nhiên là dừng quay (dừng đột ngột nên có thể mất vài khung hình cuối). Cáp nguồn được nối bằng connector chống thấm nước, chỉ 2 dây âm – dương cấp nguồn qua cổng USB-C!

Nhưng con GoPro13 rất là kén, nếu nguồn không đủ 2.5A là nó không chịu khởi động, mà cổng USB 2 dây âm – dương chỉ cấp nguồn cơ bản, tối đa 1A. Lò mò tìm hiểu một chút, hàn thêm 2 con điện trở 5.1K – 1% vào 2 chân CC1 và CC2 nối với dây âm (GND), đây là tín hiệu để cho cổng USB-C biết có thể lấy thêm dòng! Nếu có 2 con điện trở này sẽ cấp dòng lên đủ 3A để con cam hoạt động được mà không cần gắn pin! Như thế, thay vì phải đem theo lỉnh kỉnh rất nhiều pin và thay pin giữa chừng, thì với cục nguồn 12V – 20 Amph đã có sẵn, có thể quay hàng vài chục tiếng, chỉ cần bật công tắc (từ) là quay, tắt là dừng, rất tiện lợi và nhanh chóng! :)

resolution

Nếu không hoàn thành được cái thử thách 100/24, thì chữ “kayak” này, ta sẽ viết ngược nó lại từ đằng sau ra trước (palindrome) :D ! Năm mới sắp đến, đặt cái “Resolution – Nghị quyết” như thế! Facebook mới nhắc lại ngày này mấy năm trước, lâu ít xuống nước, chủ yếu là vì công việc hơi nhiều!

Dù thỉnh thoảng vẫn chèo một vài đoạn ngắn loanh quanh khu vực gần nhà để kiểm tra tình trạng các thiết bị cũ đã có và thử nghiệm các thiết bị mới thêm sau này (đã làm + mua thêm khá nhiều đồ chơi mới). Tập luyện cho lên lại gân cốt rồi sẽ tiếp tục các mục tiêu, đầu tiên là 100/24!

gym corner, p3, cont

Lần này “thi công” không còn mang tâm lý “nóng vội” nữa, tất cả các chi tiết đều phải suy nghĩ chu đáo! Các bộ phận đều có thể gia giảm, điều chỉnh được, các bạc đạn đều có núm để bơm thêm mỡ, dầu khi cần phải bảo trì. Và máy được làm lại với cái suy nghĩ “heavy-duty” trong đầu, để có thể xài một cách nghiêm chỉnh, lâu dài! Chi tiết nào cảm thấy làm chưa được hợp lý thì suy nghĩ tìm giải pháp, rồi lại online tìm mua linh kiện, ship đến tận nhà chỉ sau 1, 2 ngày, chứ giờ mà phải lội chợ tìm kiếm từng con ốc nữa thì chắc đến Tết Tây đen mới hoàn thành cái máy quá!

Đến hôm nay thì hoàn thành cái “paddling machine”, chạy tốt hơn mong đợi, êm ru, mượt mà như đạp xe vậy, má phanh nam châm hoạt động tốt và siêu êm! Sẽ làm 1 clip ngắn cho mọi người xem 2 cái máy chạy như thế nào! Quay lại cái “rowing machine”, đây quả thực không phải là hàng “chuyên nghiệp”, đã tăng hết cỡ nhưng lực chèo vẫn không đủ cho những người cần tập nặng. Nhưng với tôi như thế đã là tạm đủ, sau nếu có nhu cầu thì mua thêm một cánh tay thủy lực nữa, bắt hai cánh tay song song, có thể làm được dễ dàng mà không cần sửa kết cấu máy!

Làm cái clip ngắn 1 phút trên nền nhạc ca khúc: “3 anh em trên 1 chiếc xe tăng”, cho thấy 2 cái máy: “rowing machine” và “paddling machine” hoạt động như thế nào! Đã “chèo” từ mấy hôm nay, nhưng thú thực là lười làm clip vô cùng, mất cả tiếng đồng hồ chỉnh sửa tới lui, xài cái phần mềm siêu phức tạp mà mình đã vốn không rành lắm, để thời gian đó làm chuyện khác tốt hơn. Tuy vậy cũng ráng hoàn thành cái clip như đã nói, giờ thì các thiết bị trong cái “GYM corner” đã khá là đầy đủ rồi, vấn đề còn lại là tuân thủ lịch trình tập luyện cho nó đàng hoàng thôi!

concept 2

Thứ tiếng Việt ngọng líu ngọng lo, éo hiểu “đua rowing máy” là cái gì, từ ngữ nửa nạc nửa mỡ vô cùng khó chịu, nếu không muốn nói là sai về nghĩa! Cứ dùng “giải vô địch máy chèo thuyền” có phải là hay hơn không, dù cũng chưa hoàn toàn chính xác, hoặc mở ngoặc chú thích “(rowing machine)”.

Chỉ cần không phải “giải vô địch chèo… thuyền máy” là được! :D Càng ngày giới trẻ càng vận động và càng hiểu biết nhiều hơn về cách thức vận động! Trong ảnh, máy chèo thuyền “Concept 2” được xem là tiêu chuẩn của môn chèo, nhưng cá nhân tôi lại không thích “Concept 2” lắm…

gym corner, p3

Tiếp tục chương mục “Góc tập GYM”, phần 3… tiếp theo phần 1 và 2 đã viết từ… mấy năm trước! Về hai cái máy “rowing machine” và “paddling machine”, cứ dùng nguyên tiếng Anh như thế vì nếu dịch sang Việt ngữ thì đều là “chèo”, nhưng “row” nó hoàn toàn khác với “paddle”, hai động tác khác nhau! Rowing machine là dạng ám ảnh của giới VDV, hiếm có loại máy nào mà hiệu quả đến như thế! Đồng thời, rowing machine có rất nhiều thiết kế khác nhau: dùng lò xo, dùng tạ nặng, dùng lực cản không khí, dùng lực cản nước, dùng cánh tay thủy lực, etc… để giả lập động tác chèo.

Vì phức tạp và phong phú như thế nên có rất nhiều ý kiến, quan niệm khác nhau (đến mức… không ai chịu ai) về chuyện như thế nào là một cái “rowing machine” xịn. Tôi thì không khắt khe lắm trong lựa chọn, một cái máy đơn giản rẻ tiền là đã đủ xài, chỉ nâng cấp thêm chút xíu như sẽ trình bày sau! Nhưng về “paddling machine” thì không cách nào mua được! Đây là dạng máy những người chơi môn kayak tự thiết kế, tự chế tạo và chia xẻ với nhau, nên trên thị trường không có khái niệm, không có hàng làm sẵn! Chính vì thế mới phải mất công chế tạo và nâng cấp!

“Phiên bản 1” mặc dù chạy được nhưng các chi tiết cơ khí có độ rơ lớn, chạy ồn, cảm giác không mượt, nay nâng cấp lên “phiên bản 2”! Thời gian cuối năm việc nhiều, nên tranh thủ làm túc tắc mỗi ngày chỉ 1, 2 tiếng, kéo đến hơn 10 ngày vẫn chưa xong! Toàn bộ các chi tiết máy đều đặt mua trên các trang thương mại điện tử, cái bánh đà làm bằng gang 25cm, 5kg, 2 con lăn thép và 2 cái bạc đạn 1 chiều. Chính nhờ 2 cái bạc đạn chỉ quay 1 chiều như cái líp xe đạp nên dù 2 cánh tay chuyển động luân phiên ngược chiều nhau tới lui, nhưng bánh đà chỉ quay theo 1 hướng!

Vì chỉnh độ nặng nhẹ của máy dùng má phanh nam châm không tiếp xúc nên sẽ êm hơn trước nhiều! Cái má phanh này phải làm rất chính xác, vì khoảng cách chỉ thay đổi vài dem (1/10 ly) là lực tác dụng đã khác, dùng một con ốc để chỉnh khoảng cách, xoay tới xoay lui thay đổi khoảng cách từ má phanh đến cái bánh đà. Thêm một cải tiến nữa là hai cái ròng rọc bên dưới được đặt lên hai thanh trượt, chuyển động tịnh tiến tới lui dọc theo thanh trượt này, dùng các con ốc lệch tâm để hiệu chỉnh độ rơ và ma sát, nên máy vận hành êm và chính xác hơn trước nhiều.

máy chèo thuyền

Đôi lúc, ngồi nghĩ tới nghĩ lui, “khoản đầu tư” hiệu quả nhất, có “mức sinh lời” tốt nhất trong 5 năm qua của mình là gì!? Không phải là những món đồ giá hàng chục triệu, mua do nổi hứng nhất thời (chính là dạng “impulsive purchase”, không có mấy thực chất, thực dụng) mà đó chỉ là cái máy tập thể dục đa năng giá chưa tới 5tr, đấy chính là khoản sinh lời tốt nhất! Vì hiểu theo tinh thần đó nên mua cái máy thứ 2, thêm vào những thiết bị đã tự chế, cho “phòng GYM tại gia” được tương đối đầy đủ!

Dù đã tự đóng một cái “rowing machine” và một cái “paddling machine” nhưng cả hai đều có những khiếm khuyết nhỏ, hơi bất tiện, nên tốt nhất là mua đồ làm sẵn! Cái “rowing machine” bên dưới hàng TQ rẻ tiền, không đạt đến mức chuyên nghiệp nhưng vẫn tạm đủ xài! “Rowing machine”, đó thực sự là ám ảnh của các VDV, chèo thì rất nhẹ nhàng, không hề vận động nặng tí nào nhé, nhưng cứ chèo 30~45 phút sẽ thấy! Rowing is the only sport that originated as a form of capital punishment…

titebond-3

Phải mất nhiều năm tìm kiếm mới ra em này, Titebond-3 nói vậy chứ ở VN tương đối khó kiếm! Cái số 1 thì đã lâu lắm rồi, không còn ai nhớ nữa. Cái số 2 xuất hiện cách đây chừng hơn 10 năm, lúc đó xài rất tốt, nhưng chỉ được ít lâu thì hàng nhái xuất hiện tràn lan. Nhái quá dễ vì Titebond-2 căn bản cũng chỉ là một loại keo sữa, Polyvinyl Acetate – PVA! Còn cái số 3 này không biết bao lâu thì TQ sẽ nhái được, vì thực sự khó hơn, tuy cũng dán gỗ nhưng là loại ngoài trời chịu được mưa gió, nhưng chịu được mưa gió không có nghĩa là chống nước tuyệt đối!

Muốn chống nước vẫn phải là epoxy, hay một loại rất xưa, và rất xịn là Resorcinol Formaldehyde! Đến tận ngày nay, vẫn có bộ phận nhỏ những người làm mộc trung thành với keo động vật – a-giao! Đi rinh em Titebond-3 về, cùng một số dụng cụ làm mộc khác mà thấy đường phố Sài Gòn đâu cũng hoa, đến phát ngợp, không biết hoa đâu mà lắm thế, mai là 20-10 đấy! – 20-10 này tính sao anh!? – Thì 20 trừ 10 bằng 10! – Không, ý em là 20/10 kia! – Thì 20 chia 10 bằng 2! – Chia tay đi! – Dù chia tay hay chia máy thì kết quả đều là 2 em nhé!

Innocent passage

Từ vụ việc KAL-007 nói về khái niệm “Innocent passage” trong luật pháp quốc tế! Khái niệm này không biết phải dịch ra tiếng Việt như thế nào (vô tình đi lạc!?), nhưng đại khái, một con tàu (tàu thủy, tàu bay) có thể vô tình đi lạc vào lãnh thổ nước khác, có thể là do sơ ý, tính toán sai hay do trục trặc kỹ thuật! Những trường hợp như thế nên được đối xử một cách hòa bình, nhân đạo thay vì xem như hành động xâm phạm chủ quyền cố ý! Về bản chất, đây là một khái niệm tốt, được gần như là toàn thể thế giới ủng hộ. Với sự phát triển kinh tế toàn cầu hiện nay, việc một con tàu vô ý đi lạc vào lãnh thổ nước khác là chuyện dễ, thường xảy ra.

Nhưng tiếc thay, những người đề xướng, cổ xúy cho “Innocent passage” (phương Tây), trước tiên, lại chỉ dùng nó, ngay từ đầu, như một chiêu bài ngụy trang mà thôi! Giống y hệt như đám lưu manh VN vậy, chúng nó sẽ làm nhiều động tác giả, rồi bất thình lình làm động tác phá hoại thật, rồi quay sang đổ lỗi là mình đã vu oan chúng nó! Trong thời Chiến tranh Lạnh, Mỹ đã làm vô số chiến dịch do thám, phá hoại, ngụy trang dưới cái chiêu bài “innocent – ngây thơ” này, khiến cho Liên Xô ngày xưa và Nga bây giờ sinh tâm lý đề phòng, và đôi khi họ hành động cứng rắn, như vụ KAL-007 thì cũng không thể trách họ hoàn toàn được!

milky way

Face nhắc ngày này năm trước… Bao lâu rồi bạn chưa nhìn thấy cảnh này? Hay có khi cả đời, từ nhỏ đến lớn chưa từng nhìn thấy, chưa bao giờ thấy rõ ràng trước mắt “giải Ngân Hà” – Milky way – “dòng sữa của nữ thần Hera” vương vãi qua bầu trời như thế!? Và chứng kiến tất cả bằng mắt thường, không cần phải tăng cường bởi các công cụ nhiếp ảnh!

SG những ngày giãn cách, không khí trong lành hơn được chút, 3h sáng em thức dậy, chỉ nhìn thấy được mờ nhạt mỗi chòm Bắc Đẩu. Có một thời e là hơn 30 năm về trước, vẫn còn có thể nhìn thấy gần như thế, bằng mắt thường. Chuyện để kể cho cháu, chắt nghe 30 năm sau: thời đó, hơn 60, 70 năm về trước, VN vẫn còn chưa công nghiệp hoá…

lặn

Face nhắc ngày này năm trước… Khi nhỏ, hay chơi trò lặn qua đáy những con tàu thuỷ lớn, nước biển giữa trưa dưới đáy các con tàu lớn hoàn toàn khác biệt, vùng tối bị che khỏi ánh mặt trời nhiều giờ làm cho nó mát lạnh muốn nổi da gà, cứ lặn qua lặn về cảm nhận sự thay đổi của nhiệt độ!

Nhiều đám báo chí cũng kêu gào yêu, bảo vệ thiên nhiên, quay đi quay lại cũng chỉ có mấy ngôn từ hão huyền với mấy cái ảnh ảo đó, họ không cảm nhận được sự tiếp xúc chân thật! Tình yêu mà không có tiếp xúc, đụng chạm gì, thì chính là kiểu tình yêu dành cho… đức Thánh Trần!

propeller

Chân vịt tàu, đó là cả một chủ đề… vô cùng khó, tàu có tải trọng bao nhiêu, mức cản nước là bao nhiêu, tàu câu hay tàu kéo lưới, tốc độ vận hành kinh tế thông thường ở mức nào, tốc độ quay động cơ, hệ số giảm tốc của hộp số là bao nhiêu, rồi kích thước, cấu tạo chân vịt như thế nào, etc… có quá nhiều tham số, nên người ngư dân VN không tự tính được!

Mà kỹ sư VN thì còn đang bận tán láo trên mây không muốn tính! Thế là người ngư dân VN phải làm sao? Họ mua cái chân vịt thật bự, bự hơn nhu cầu thực, chạy một thời gian, đo độ hao nhiên liệu, cắt bớt phần rìa chân vịt cho nhỏ lại, lại chạy thử, lại đo mức hao phí xăng dầu, rồi lại cắt, 3, 4 lần như thế, đến khi nào đạt được cấu hình tối ưu thì thôi!

whaling

Facebook nhắc lại ngày này năm trước. Săn cá voi, đó là một chương vô cùng quan trọng trong lịch sử văn minh phương Tây, điều mà Nga, TQ và nhiều nước khác không hề có! Nói cho đúng thì Liên Xô từng tham gia săn bắt cá voi một giai đoạn ngắn, nhưng lúc đó thì dầu, mỡ cá voi đã mất đi vai trò của nó, được thay thế gần như hoàn toàn bằng dầu mỏ. Những con tàu đi ra biển, mỗi chuyến đi có thể dài đến 3, 4 năm, có những chuyến đi vòng quanh thế giới, đem về hàng trăm tấn dầu! Những con thuyền chèo tay mỏng manh, đuổi theo và phóng lao vào những con cá nặng đến hơn 100 tấn, kéo về xẻ thịt lấy dầu. Bạn hãy tưởng tượng công việc nguy hiểm, vất vả thế nào! Trở lại lịch sử hơn 100 năm trước, con gái những nhà giàu có ở Manhattan được “bảo đảm” tương lai bằng… 1 con cá nhà táng! Cô nào được cho 1 con làm của hồi môn thì xem như êm ấm, tương lai bảo đảm! Một ngành kinh doanh lớn, rủi ro nhưng cũng đi đôi với lợi nhuận khổng lồ. Dầu mỡ cá voi không chỉ được dùng làm chất đốt, chất bôi trơn…

Chúng chủ yếu được thuỷ phân để sản xuất glycerine làm thuốc nổ, nên thiên hạ không thể hiểu được vì sao giai đoạn Thế chiến thứ 1, châu Âu lại có nhiều thuốc nổ đến như thế để ném lên đầu nhau! Còn ngư dân VN chúng ta, đến tận bây giờ cơ bản vẫn là: sáng đi ra biển, tối đi về, bằng lòng với vài chục ký cá còm cõi! Và khi đã khai thác đủ đầy, đã nghĩ ra được cách thay thế dầu mỡ cá voi (các sản phẩm dầu mỏ), thì phương Tây bắt đầu dùng chiêu bài “xanh, sạch, bảo vệ môi trường” để áp đặt lệnh cấm đánh bắt cá voi trên toàn cầu, khoảng những năm 198x! Cũng y hệt như ngày nay, đã bắt đầu đào thải các sản phẩm dựa trên dầu mỏ để dùng các công nghệ “xanh, sạch” hơn. Nên một mặt, là vị thế dẫn đầu của những nước có khoa học kỹ thuật phát triển, nhưng mặt khác, cũng là duy trì lợi thế cạnh tranh dựa trên các định chế tài chính! Sự thực là nhân loại cạnh tranh lẫn nhau, ai khai thác được nhiều tài nguyên hơn thì xem như người đó “thắng”, và điều đó, đến tận ngày nay, về bản chất, vẫn không hề thay đổi!

moby dick, 2

Đọc cái loại văn này mà không bị “loạn óc” mới lạ, ấy thế mà cũng gọi là “dịch thuật, văn học” chứ phải! Éo hiểu đang là cái thời buổi suy đồi nào, toàn thứ cặn bã, rác rưởi mà vẫn dám “nhân danh” đủ thứ! Kiểu văn này chính xác là dịch tự động bằng máy tính, cứ để nguyên cái văn thiểu năng đó, đề một cái tên rồi xuất bản. Theo tôi, phải biết cách tẩy chay những thể loại “văn” như vầy, chứ một năm đọc 10 quyển thế này thì chắc chắn sẽ bị tâm thần, loạn óc mất! Cứ như thế này mà muốn giới thiệu cho đám trẻ rằng đây là đỉnh cao của văn học thế giới, là thành tựu nổi bật nhất của văn học lãng mạn Mỹ thì hơi bị quái lạ! Thậm chí, bất kỳ ai viết kiểu tiếng Việt như thế này, tôi cho rằng nên đi Biên Hòa sớm!

Những bản dịch cũ mấy chục năm trước, bây giờ ta biết chúng không hoàn hảo, vẫn còn khiếm khuyết, nhưng ít ra vẫn là một thứ tiếng Việt đọc được, câu cú suôn sẻ, trình bày ý tứ có cân nhắc trước sau, chất lượng có thể xem là tiếp cận văn học. Còn kiểu văn thế này mà cũng có người gật gù khen hay, viết bình luận cảm xúc này nọ như đúng rồi luôn! Toàn bán giấy lộn chứ xuất bản cái gì, nói thẳng ra, chỉ cần đọc mấy câu hành văn trúc trắc không nên thân là biết ngay cái thể loại vừa trí năng trì độn, vừa… tâm thần bất ổn, mà cái thời buổi gì kỳ cục, trì độn lại cũng chính là đồng nghĩa với bất ổn! Toàn những thứ cặn bã, rác rưởi, mà tôi đã dùng từ nào thì nên hiểu chính xác từ đó như thế!

bukh

Người Anh, đôi khi họ có những cái tự hào rất… kỳ lạ, ví dụ họ cho rằng cái động cơ Bukh của họ, vốn có hơn 120 năm lịch sử, mới là máy thủy thực sự, và duy nhất, tức là được thiết kế và chế tạo ngay từ đầu để chạy trên các con tàu biển, còn các hiệu khác đều là “máy cạn” được “marinized” – độ, chế lại cho phù hợp với môi trường nước! Nhưng cái tự hào ấy đúng là có chút cơ sở! Nếu xét kỹ thì các nhãn hiệu máy thủy nổi tiếng, từ Beta, Yanmar đến Volvo Penta đều là máy cạn được chế lại.

Như Beta là mua động cơ từ Kubota và chế lại cho phù hợp với môi trường biển! Động cơ Bukh được sử dụng phổ biến trên các xuồng cứu sinh, khi không cần đến thì cứ treo xuồng ở đó 10 năm, nhưng khi cần đến thì đề máy phải nổ! Đến tận ngày nay, một số dòng máy của Bukh vẫn không có phun xăng điện tử, không được điều khiển tiên tiến bằng máy tính, khi cần vẫn có thể quay tay (manivelle – hand-crank) để khởi động, tất cả là để phù hợp với môi trường khắc nghiệt nơi biển cả!

Horse power

Thường nghe nói “tàu cá 1000 CV” hay “động cơ 500 HP” (CV – HP – mã lực) nhưng đó chỉ là… một nửa sự thật, giới bán hàng thường mập mờ một nửa sự thật còn lại để đánh lừa khách hàng. Cái này phải nói sao cho dễ hiểu… những ai từng xài xe Vespa 150 thời xưa sẽ để ý tiếng nổ động cơ rất chậm, mạnh và đằm, một chiếc Honda đời mới có tiếng nổ nhanh hơn rất nhiều, dù 2 xe có cùng công suất danh định. Công suất (HP) và động năng (torque) là 2 cái hoàn toàn khác nhau, một đằng là con số tính toán “lý thuyết” và một đằng là năng lượng “thực tế” truyền ra tới bánh xe, chân vịt để đẩy xe, tàu chạy. Có thể tăng công suất động cơ bằng cách tăng số vòng quay RPM (round per minute) của nó! Ép máy chạy nhanh hơn, sinh nhiều công (HP) hơn, nhưng chưa chắc động năng đã tăng. Đồ thị biểu diễn liên hệ giữa số vòng quay (RPM), công suất (HP) và động năng (Torque) như hình. Ban đầu khi tăng RPM thì cả HP và Torque đều tăng, nhưng đến một mức thì chỉ HP tăng, còn Torque không tăng nữa, thậm chí giảm! Dù có ép máy quay nhanh hơn thì xe, tàu cũng không đi nhanh hơn, chính là tại điểm giao nhau của 2 đường cong!

Cũng như người vậy, những người có nhịp tim chậm thường sống thọ hơn người có nhịp tim nhanh! Tăng tốc độ quay RPM của động cơ đồng nghĩa với việc giảm tuổi thọ, trong nhiều trường hợp là giảm đi đáng kể! Các thế hệ động cơ cũ được thiết kế để chạy chậm và bền, còn không hiểu sao, các động cơ mới sau này được thiết kế để chạy nhanh, “công suất lớn”, nhưng tuổi thọ lại… rất có vấn đề! Cách duy nhất để tăng công suất mà vẫn giữ tốc độ chậm là tăng phân khối! Nhưng tăng phân khối tức là tăng kích thước, khối lượng, và tăng giá thành lên rất nhiều! Trong đồ thị, điểm giao nhau của 2 đường cong chính là số RPM “không bao giờ được vượt qua” của động cơ, vì có vượt qua cũng không có nghĩa lý thực tế gì. Người bán hàng lương thiện sẽ nói với bạn điều đó, còn người bán hàng “đểu” sẽ dùng các con số “hư ảo” trong phần phía trên của đường cong để đi lừa khách hàng! Về định nghĩa của HP – horse power, một con ngựa có thể sinh công suất tối đa khoảng… 15 sức ngựa, vì ông James Watt ngày xưa đo công suất ngựa trong điều kiện làm việc bình thường! Chứ lúc nào cũng 15 HP thì chắc con ngựa không sống được mấy ngày!

meteorbridge

Vài năm trước, ông bạn già người Anh khoe cái “trạm khí tượng thủy văn” mini đặt tại nhà, giống như trong hình, có tính năng thu thập thông tin thời tiết và gởi về các trung tâm xử lý! Đương nhiên một trạm KTTV hiện đại còn nhiều thiết bị khác chứ không phải chỉ mỗi cái máy này, nhưng khác với các trạm KTTV truyền thống, nó được tự động hóa hoàn toàn, tự động cập nhật thông tin lên các máy tính trung tâm.

Nhiều gia đình ở Anh tự nguyện lắp đặt những trạm này để đóng góp cho mạng thời tiết chung. Thứ nhất là tự động hóa, thứ nhì là số lượng trạm lớn, độ bao phủ (coverage) rộng thì dự báo sẽ chính xác hơn! Cũng tương tự như các thiết bị đo bụi mịn vậy, nhưng ở mức độ chuyên nghiệp hơn! Đương nhiên, thu thập số liệu là một chuyện, mô hình dự báo, diễn dịch số liệu có nghĩa gì lại là một chuyện khác nữa!

việt – vẹo

Khi cái sự “vẹo” nó đã trở thành “chuẩn mực”, trong xứ gù, thằng nào thẳng là thằng đó… khuyết tật! Nhưng mà đụng đến là không được á, vô số chuyện “tâm linh” chứ không đùa! Ai mà vô trong cái cabin đó rồi sẽ thấy, thực ra bên trong phần lớn vẫn thẳng, chứ ghế không thẳng làm sao ngồi, giường mà nghiêng làm sao nằm được, bánh lái thẳng, các thiết bị phần lớn cũng thẳng, nhưng cabin là nó cứ phải “vẹo” như thế! Nghĩ cho kỹ, tất cả là từ sự dễ dãi, tùy tiện, cẩu thả, thiếu quy chuẩn, và rồi tất cả những sự “rỗng tuếch” đó được “thần thánh hóa” bởi “cái tôi” to hơn trời, không ai đụng vào được, không ai làm gì được! “Việt” và “vẹo”, mọi chuyện nó cũng giống y hệt con tàu vậy, và bằng một cách thần kỳ nào đó, nó vẫn chạy được, chạy và hoàn toàn không có sự “tự vấn, tự phản tỉnh” nào cả, dù là nhỏ nhất!

Xem các clip đóng tàu truyền thống của Thái Lan, đóng theo kiểu cũ, không có chút KHKT mới nào, nhưng xem là thấy rõ người thợ có tư duy hình học rõ ràng và tính toán tương đối chính xác! Còn ông thợ VN đem rìu ra đẽo miếng gỗ, chưa vừa thì đẽo tiếp, đến lúc nào ráp vừa thì thôi, không có một sự đo lường chính xác nào! Người ta đã thống nhất thước tấc, đơn vị đo lường khắp quốc gia từ hơn 2 ngàn năm trước, mà tận đến giờ mình vẫn kiểu “thước Lỗ Ban”, trong làm mộc, đóng thuyền cũng như trong xây dựng nhà cửa, mỗi người… một cây thước, dài ngắn khác nhau (!!!) như tôi mới đúng, không ai chịu ai, đụng đến thì lại viện một “Lỗ Ban” hoang đường nào đó, lại còn ngụy biện “công thái học” các kiểu! Không ở đâu khác trên thế giới mà lại “thần thánh hóa, huyền bí hóa” sự ngu dốt và lạc hậu như thế!

spray

Joshua Slocum, như chúng ta biết, là người đầu tiên đi vòng quanh thế giới một mình bằng thuyền buồm, 1895 ~ 1898. Cả cuộc đời ông ta gắn với biển cả, lấy vợ và sinh ra 7 đứa con ở trên thuyền, không ai phủ nhận ông ấy là một thủy thủ lão luyện! Nhưng cuộc đời ông ấy, theo những nghiên cứu hiện đại, vẫn có những khía cạnh “kỳ lạ” khác ít được biết đến! Đầu tiên là suốt cả đời, ông ta… không biết bơi! Và dĩ nhiên ông ta, cũng như một số người khác, đã ngụy biện rằng biển rộng bao la như vậy, dù có biết bơi cũng không có lợi ích gì! Thứ nhì là chiếc Spray của ổng, theo các tính toán hiện đại, là quá rộng và quá nông, không có khả năng self – righting, tự lật lại nếu bị sóng đánh úp. Self – righting, tuy không khó về tính toán lý thuyết, nhưng khá khó trong thi công và kiểm nghiệm thực tế!

Tất cả cho thấy một người thiếu kinh nghiệm, liều lĩnh, bằng một cách kỳ lạ nào đó, lại toàn may mắn! Nhưng vận may không theo Slocum đến hết đời, ông ta biến mất giữa biển Caribbean, không ai thực sự biết điều gì đã xảy ra, đoán rằng một con tàu hơi nước lớn cán qua! Về self-righting, đây là một chủ đề khó, chỉ một số ít các thuyền đi biển có khả năng tự lật lại khi đã úp, đa phần là các xuồng cứu sinh, cứu hộ. Nhiều thuyền có khả năng tự cân bằng khi đã nghiêng đến hơn 90 độ nhưng vẫn chưa có khả năng self-righting, như vụ lật thuyền tháng 2-2022 tại cửa Đại, Hội An, lật úp xong rồi nằm đó luôn! Nhiều thuyền có tải giằng rất lớn, đến 40% mà vẫn không tự lật lại được! Self-righting không chỉ phụ thuộc vào tính toán lý thuyết mà còn tùy vào kỹ thuật đóng thuyền cụ thể…