serenity – 1, p6

Gắn “gunwales”, không chắc lắm tiếng Việt gọi là gì (be thuyền!?) nhưng giống như cái cạp rổ, mấy tấm ván ép mong manh gắn lại với nhau vẫn còn yếu lắm, có thêm cái “cạp rổ” này lập tức trở thành một cấu trúc cứng cáp. Đồng thời cũng gắn vách ngăn (bulkheads).

Vách ngăn chia thuyền làm 3 khúc rõ ràng, phần sau, trước là 2 khoang chứa hàng, ở giữa là khoang ngồi (cockpit). Tạm dừng công việc trên phần thân dưới (bottom, đã đủ cứng cáp để tháo ra khỏi khuôn, đặt sang 1 bên, tiếp tục công việc với phần thân trên (deck).

Phần deck thi công hơi khó một chút do có nhiều đường cong, phải dùng dây thép xiết chặt, ép các miếng ván lại sát với nhau. Khác với những chiếc trước, chiếc Serenity sẽ có một lỗ ngồi hơi cong, để dễ bề chui ra chui vào, nên việc thi công cũng phức tạp hơn chút.

serenity – 1, p5

Cảm thấy hài lòng, vì “lên khuôn” rất hoàn hảo, các tấm ván ghép vào nhau chính xác, sai số thường nhỏ dưới 1 ly (không như các lần trước, nhiều khi cũng phải “gãi đầu gãi tai” không hiểu sai số đâu mà lớn thế – 3 ~ 4 ly, mặc dù vài ly thì vẫn còn “chấp nhận được”).

Bột gỗ hoá ra là chất làm dày (thickening) rất tốt, khi đã quen tay, epoxy trộn với bột gỗ dễ làm việc (very workable), ít bị chảy như putty công nghiệp (có vẻ như là hơi nặng), ngoài ra có thể thay đổi tỷ lệ epoxy – hardener để tăng giảm thời gian đông cứng cho phù hợp công việc.

Các mối nối được bọc 1 lớp sợi thuỷ tinh chạy dọc theo chiều dài. Phần dưới thuyền (bottom) gần như đã hoàn tất, chuyển sang làm việc với phần trên (deck). Một lần nữa lại cảm thấy hài lòng, vì các miếng ván được đo, vẽ và cắt chính xác nên khớp vào nhau gần như hoàn hảo!

serenity – 1, p4

Cũng lại những bước thi công giống như những chiếc trước, đã quen tay nên công việc chạy nhanh hơn. Tuy vậy, cũng phải cẩn thận tránh sai sót, nhất là tại khâu đo, vẽ, cắt này! Cũng hơi nóng lòng muốn thấy xem hình dạng ban đầu chiếc xuồng thế nào!

Cắt và nối ván, lần này tổng cộng chỉ có 5 mối nối, ít hơn nhiều so với các lần trước (9 mối). Nối ván xong lần lượt đặt vào khuôn, các cục tạ là để ép ván dần dần về cái hình định bởi khuôn MDF. Tiếp theo là công việc mệt mỏi nhất: trám các mối nối bằng epoxy dày (trộn với bột gỗ).

Công việc rất lắt nhắt, chi tiết, và rất bẩn, epoxy dính vào tay rất khó rửa sạch! Các lần trước, tôi đều dùng epoxy putty chuyên dụng trong đóng tàu công nghiệp, nhưng lần này lại chuyển qua dùng bột gỗ, có vẻ như là chúng làm cho mối nối cứng hơn, và cũng nhanh khô hơn!

serenity – 1, p3

Chỉnh tới chỉnh lui các tham số chán chê, hôm nay, sau khi hoàn thành một phần góc tập gym, khởi công đóng chiếc Serenity! Nhưng trước hết, vẫn kiểm tra lại một chút phần mô hình bằng phần mềm, đơn giản hoá một số chi tiết nhỏ để dể thi công hơn!

Cũng là những bước quen thuộc như 5 chiếc trước nên không mô tả kỹ nữa. Đầu tiên cắt những station (khuôn âm) bằng MDF, có tác dụng tạo hình dáng cho chiếc xuồng! Sau đó lại đo, vẽ, cắt và nối từng miếng lại với nhau. Khâu này phải cẩn thận môt chút, đo vẽ sai là sửa rất mệt!

Chiếc Serenity này độ dài đã giảm chỉ còn 15.5 feet, vừa vặn chiều dài của 2 tấm ván ép (mỗi tấm 2.44 mét). Dù tiêu chí là đóng sao cho xuồng được nhẹ, nhưng với một chiếc xuồng “đi chơi xa” thì lại cần độ bền, nên nhẹ quá cũng không hẳn là tốt! Sẽ cố gắng hoàn tất ở 25kg!

non-skid

Ngày mưa bão, ngồi nhà tu bổ 2 cái mái chèo. Nhìn kỹ sẽ thấy lớp lưới nhựa chống trượt (non skid mesh) bọc vào chỗ tay cầm. Tui bị cái là da mặt rất nhờn (nhiều dầu), trong cơn mưa, lỡ mà vuốt mặt cái là cầm cái mái chèo nó cứ trượt đi, bèn đi siêu thị, mua tấm lưới nhựa đen, chính là tấm lót dùng trên bàn ăn… bọc quanh và dán lại bằng epoxy!

serenity – 1, p2

Loay hoay chỉnh tới chỉnh lui rất nhiều, tập trung vào phần drag (resistance)- sức cản nước. So với 3 chiếc kayak trước thì tại cùng 1 tải trọng danh định (120kg), chiếc Serenity này có sức cản thấp nhất, và Cp (Prismatic coefficient) cũng xuống rất thấp, tròn 4.8!

Thân thuyền “fine” hơn so với Serene – 3, nhưng “full” hơn so với Serene – 2, nên độ ổn định cũng nằm giữa của 2 chiếc đó. Tiếp tục cách thức của Serene – 3 là sử dụng độ cong (rocker) của thân thuyền để tăng độ ổn định, và dĩ nhiên cũng đồng thời tăng độ sâu của đáy chữ V.

Sau nhiều năm chèo, hiểu ra 1 chân lý đơn giản: tốc độ trung bình khi đầy tải, và khi chèo suốt ngày, chỉ loanh quanh trên dưới 3 knots, không hơn, ngay cả với các tay chèo “siêu nhân” của thế giới, vì công suất 1 người trong suốt 1 ngày trung bình chỉ vào khoảng 100 ~ 150 Watt.

boat designing

Có mấy vấn đề về “thiết kế thuyền” từ xưa đến giờ không nói, vì biết nói ra cũng không có ai chia xẻ. Nhân tiện nói ra đây để khuyến khích, nếu ai đó đi vào “thiết kế thuyền”, vâng, chữ dùng quá là to, thực ra nó cũng đơn giản, chẳng có gì lớn lao. “Thuyền” ở đây hiểu là dạng recreational boat nhỏ chứ không nói về ship, ship chắc chắn là có nhiều chuyện phức tạp.

Đầu tiên hết là về phần mềm Free!Ship, đây là một phần mềm open-source gốc từ Nga, rất dể học và sử dụng, viết bằng ngôn ngữ Delphi. Vâng, cái anh Nga là chúa trùm chơi trò “cộng sản chủ nghĩa”, nếu không có những kiến thức về “thiết kế thuyền” đóng gói trong cái phần mềm này thì còn lâu chúng ta mới tiếp cận được cách làm, dù chỉ là ở mức độ sơ đẳng…

Kế đến là mấy độ đo (measure) vật lý: Cp (prismatic coefficient), Cb (block coefficient), Cm, Cw, Kmt, S, LCB, LCF, etc… Cần có thời gian để hiểu các độ đo này, và biết được tại sao Cb < 0.3 thì thuyền sẽ khó giữ hướng đi thẳng, cần phải lắp thêm rudder hay skeg, tại sao Cp < 0.5 thì thuyền hiệu quả ở tốc độ thấp, nhưng sẽ hao tốn nhiều năng lượng ở tốc độ cao, etc...

Tiếp đến là độ ổn định tĩnh & động (static & dynamic stabilities), tại sao 1 số chiếc xuồng đi vững trên nước êm, ra đến vùng sóng gió lại lắc mạnh, và tại sao 1 số chiếc mới ngồi lên có cảm giác “bất ổn” nhưng ở trong sóng to gió lớn lại thấy “êm”. Xuồng làm cho khách du lịch đều là dạng đầu, còn dân “chuyên nghiệp” lại thích dạng sau, tất cả đơn thuần chỉ là vật lý!

Cuối cùng là sức cản nước (resistance), phần mềm có thể tính ra lực cản là bao nhiêu. Ví dụ như ở 3 knot là 8 Newton, ở 4 knot là 15 Newton, và tính ra được công hao tốn, ví dụ như 1 người chèo bình thường thì công sinh ra ở trong khoảng 50 ~ 100 Watt. Với khả năng tập luyện thể chất như vậy, như vậy thì bạn có thể chèo tốt ở tốc độ nào, trong bao lâu, etc…

serenity – 1, p1

Đã quyết định đặt tên chiếc kayak kế tiếp là Serenity, chính thức là 1 “danh từ” chứ không còn là “tính từ” như trước (Serene – x). Tiếp tục công việc design đã làm từ post trước, mỗi lúc làm một tí. Thay đổi quan trọng nhất là chiều dài xuồng giảm còn 15.5 feet!

Dự tính ban đầu chiều dài khoảng 16 feet, nhưng nếu giảm xuống chút nữa (15.5 feet) thì vừa vặn chiều dài của 2 tấm ván ép nối lại (tấm plywood có chiều dài 2.44 m), sẽ dễ hơn cho việc thi công rất nhiều, vì thân xuồng chỉ còn có 1 mối nối, thay vì phải 2 mối nối như trước!

Thân xuồng có thêm nhiều “rocker” – cong hơn trước 1 chút, cũng chỉnh lại phần “stern” – đuôi xuồng 1 chút, chỗ “rudder post” – trục bánh lái, dự định là buộc dây theo kiểu Wharram, các đường cong của xuồng cũng được làm “mềm mại” hơn nhiều so với phiên bản trước.

spokeshave

Facebook nhắc, ngày này 4 năm trước, “đẽo” cái mái chèo… Dụng cụ trong hình được gọi là “spokeshave”, tiếng Việt không có từ tương đương, về nguyên tắc cũng gần giống như cái bào. Chữ “shave” có nghĩa là “cạo”, như cạo râu, nên có thể tạm gọi dụng cụ này là… “cái cạo” Spokeshave linh hoạt hơn, nhưng cũng khó điều khiển hơn, và thường cho nhát cắt dày hơn…

dozuki

Ghé qua hội chợ triển lãm SECC vì nghĩ là có thứ mình cần, rinh ngay một cây “Japanese saw – cưa tay Nhật Bản – dozuki, lưỡi mỏng, răng cắt nằm xen kẽ và ngược so với các loại cưa khác, nên cho vết cắt mỏng, chậm nhưng chính xác, đặc biệt là với các loại gỗ trung bình & mềm. Dụng cụ có thể dùng cho ghe, xuồng, tàu buồm nhiều vô khối, nhìn mà ham…

composite

Hôm đó đi mua mấy cây mây (rattan) dài gần 2m, đường kính khoảng 3 ~ 4 cm, và một mớ gỗ balsa về làm cái mái chèo kiểu Greenland, làm xong đem cân nặng đúng 0.8kg, tính hết cả sợi thuỷ tinh, keo, sơn… (!!!) xài tốt, nhẹ nhàng đến tận giờ! Bực mình cái là balsa là loại gỗ khá rẻ, nhưng vì phải nhập khẩu nên giá thành lại trở nên khá đắt! Nhân tiện giải thích về thuật ngữ “composite”… nhiều năm qua thấy có nhiều quan niệm rất “buồn cười” về composite, ai cũng nói kiểu “biết rồi” nhưng khi đụng tay vào việc thì lại thấy… nó không đúng như cái mình “biết”! Người thì bảo phải là epoxy và ván ép, người thì bảo là polyester và sợi thuỷ tinh, người thì bảo phải lót xơ dừa như kiểu làm vỏ lãi ở miền Tây, etc…

Về nghĩa của từ, “composite” tức nhiều loại vật liệu ghép lại, bê-tông cũng là một loại composite: bên trong có sắt để chịu lực xoắn, có hỗn hợp ximăng để chịu lực nén, tức là tìm cách tạo ra loại vật liệu mới có thể “tổng hợp” được các đặc tính của vật liệu thành phần. Theo nghĩa rộng thì ko có giới hạn nào cho composite: keo, sợi thuỷ tinh, sợi carbon, kevlar, xơ dừa, xơ hemp, etc… Chẳng phải “composite” dịch sang tiếng Việt là “vật liệu tổng hợp” đó sao?! Mặt chữ nó rõ ràng và đơn giản như thế, buồn cười cái là mỗi người căn cứ theo cái mình “biết” hay “học lóm” được ở đâu đó mà “phán”, đã “học lóm” còn “dấu nghề”, ko chịu chỉ ai, đã “dấu nghề” lại còn khăng khăng “như tôi mới đúng”, cuối cùng thành một kiểu thầy bói xem voi!

serene – 3, part 31

Various small updates for this Serene – 3 kayak still, I’ve could always found out somethings that could be improved. First, I’ve built a new paddle, a simple one with rattan shaft (sandwiched between 2 thin strips of wood) and slightly larger plywood blades. With lessons learnt from building previous paddles, this one is much stronger, and weights reasonably at exactly 1kg. I’ve also put some 3M reflective tapes on the paddles’ blades, which offer excellent reflection (see 2nd image below).

The electric system is redone, a new solar charge controller, better wirings for easier future changes and upgrades. The controller has 2 USB outputs (5V, 2Amp), which could charge most electronic devices. It also has better protection for the delicate 18650 battery, 6 cells in 2 blocks that totals 20 AmpH of juice! However, I still need to carefully observe the reliability and durability of the whole system, especially in this tropical climate, where temperature is of the upper 30s (Celsius) most of the time.

Once the electric system is tested and proved to be reliable, lots of things could be done based on it! First, I could modify my Garmin device to run directly on the 5V USB output, thus don’t have to use the rechargeable AA batteries anymore, power would be available “all the time”. Second, a LED torch could be also added, which directly use the 12V output from the 3 serially – wired 18650 cells. Lots of things to be experimented until the whole electric – electronics system could be finalized!

new paddle

Another new paddle, almost done. It looks simple enough, but actually it’s not quite so. The paddle shaft is a composite of rattan and wood and is scaffed to an oval shape in cross-section (2.8 x 3.6 cm), which fits my hands perfectly. Rattan is very light and immensely flexible, but it tends to not keeping straight under constant load.

I came up with a solution by “sandwiching” the rattan rod between 2 thin layers of wood (3mm) and some epoxy fillet. Paddle’s blades are plywood (7mm thick) and size is about 540 cm^2. Length is 1.9m, I’ve never found it comfortable with paddles above 2m long, due to my quite narrow shoulder. Final weight is controlled at exactly 1kg!

sơn mài, sơn & mài



Trước quen một số bạn Mỹ thuật Gia Định, chuyên ngành Sơn mài. Có thể nhiều người chưa biết, Sơn mài là một ngành mỹ thuật rất đặc thù của VN. Cứ sơn lên rồi lại mài đi, làm như thế 10, 15 lớp, thậm chí nhiều hơn. Làm tranh sơn mài tốn công hơn các loại tranh khác rất nhiều, nhưng bù lại, tranh có độ trong, độ sâu huyền ảo, do có nhiều lớp chất liệu chồng lên nhau. Nhắc nhớ vụ án gần đây, kiệt tác, bảo vật quốc gia đã “lên đường” do bị “phục chế” bằng… nước rửa chén. Cũng có ý kiến (có khả năng cao) cho rằng: có ai đó đã mượn việc “phục chế” này để tráo một bức tranh giả, tranh chép vào đấy, còn bức “gin” của hoạ sĩ Nguyễn Gia Trí thì đã biến mất.

Quay lại chuyện sơn và mài… với đồ gỗ nội thất, thường chỉ 2, 3 lớp sơn là đủ, nhưng với vật dụng ngoại thất, đặc biệt là thuyền bè, thì phải sơn 5 ~ 7 lớp là bình thường. Cực kỳ tốn công: sơn xong một lớp, đợi cho khô, dùng máy chà nhám chà cho bay bớt đi, rồi lại sơn chồng lên, lặp đi lặp lại như thế 5, 7 lần. Với đồ nội thất, sơn là để tạo ra bề mặt bóng đẹp, đồ ngoại thất thì lại cần lớp phủ bảo vệ bền. Nên sơn xong là chà, là mài đi, cái gì bám thì bám, cái gì bay là bay, cứ như thế 5, 7 lần mới có được lớp sơn bền đẹp. Chẳng liên quan gì, nhưng em mèo ngồi quan sát mình làm việc, giờ này qua giờ khác, mãi làm ko để ý thấy, lúc nhìn lại thì thấy nguyên bộ mặt tức tối, giận dỗi!

serene – 3, part 30

Having accumulated hundreds of kilometers with this Serene – 3, mostly paddling the water around my home area, I feel very pleased with my latest kayak! It behaves better than any of my previous boats: tracking straight, nimble and agile, while maintaining a larger stability margin. However, the last 2 years in my life have seen many big changes, ups and downs, and also, I have moved my workshop to a new place, so I couldn’t have much time for kayaking and building new equipments.

Things gradually get better, my personal life and work settled again, and naturally, I’ve got more time for kayaking. First is finishing this very – long building process (almost 2 years by now). I’ve added some few more assets to Serene – 3. A new cart is built in 3 pieces, that could be assembled / disassembled quickly. I’ve used a same – sized, but lighter pair of wheels. The cart, when disassembled, could be stored inside the rear hatch so that it won’t interfere with boat motions in action.

I’ve also built a new seat from tortured plywood, a much more comfortable one, slightly wider, with a slanted back (easier to get in / out), and a soft, closed – cell – foam back rest. The job looks easy, but really, it requires practical experiences to build a comfortable seat, the one you would probably spend many continuous hours of hard – paddling on. 4th image: the near – completed seat (without the foam block), would post more photos of the finished, painted cart and seat later on soon!

serene – 3 vs. hello world – 3

A short paddling around with a friend, with Serene – 3 and Hello World – 3 along side each other. Hello World – 3 is more stable but slower, Serene – 3 is, by design, more nimble. For a very long time, I was just paddling alone and didn’t have a chance to observe my own boats in actions, very good feelings to see them from a 2nd person perspective!

serene – 3, part 29

First half of 2018 is kind of a huge mess for me, everything unsettled for quite a long period of time, and I could hardly find any times to go paddling at all. You could guess what the feelings were like, when the newly – built kayak has to stay dried for an extended period of time, and the paddler dwell into a rather prolonged fatigue mood. However, things got better gradually, most of my works has come back on the right track, and it is just so wonderful to get back onto water again!

There are so many things to be tried with the new kayak! But first, just some paddling around to wake up my muscles again after quite a long period of “hibernation”. And there are so many things that happens during my idle times, the 2 large bridges of Bình Khánh and Phước Khánh are being completed, crossing over the 2 waterways (Lòng Tàu and Soài Rạp) through which the Sài Gòn river flows to the sea. But what I worry most is the 3 large dams are being built, isolating a very large area.

All Nhà Bè and 7th districts would be isolated once the 3 dams are completed, no more rising and lowering tides, just but dead – flat water, that would be a very bad news, at least for a kayak – paddler like me, as boats crossing through the dams would only be allowed at certain times throughout a day. Yes, I certainly wouldn’t want to paddle in a large calm pool of static water, that’s no fun at all. But there’s still time (1 ~ 2 years) until all these big building projects got finished and put into uses.

bark canoes and skin boats

Món qùa của một người bạn già Mỹ gởi tặng… cuốn sách hard – copy, hard – cover: The bark canoes and skin boats of North America – Ca-nô bọc vỏ cây và bọc da thú vùng Bắc Mỹ. Cuốn sách chứa đựng rất nhiều thông tin, bản vẽ về những chiếc ca-nô, kayak cổ xưa của thổ dân da đỏ bản địa. Những “nguyên mẫu” trong sách này chính là “tổ tiên” của những thiết kế ca-nô, kayak hiện đại. Thank you so much for the gift!

serene – 3, part 28

I took the kayak out for several more paddling around my area, 12 ~ 24 km, and also took a few video shots, mostly from second – person positions. I want to observe the whole boat under action, its motions and its wakes, etc… I also want to see how the rudder works, to check if the hull need some trimming, as well as to observe my own paddling movements. Actually, I’m very lazy for video capturing (and editing), they’re time consuming jobs, I’d better concentrate just on paddling.

I made a new seat from plywood, of a very simple design, composed of 3 pieces of ply bended into curved forms around a frame made from MDF. This batch of plywood is really good, no cracks, no breakages even though tortured to extreme shapes. The seat is bolted onto two “hip braces”, connecting the cockpit coaming and the floor, providing a comfortable seat, and together with the rudder pedals, offer a very tight fit for my lower body, required to control the boat in turbulences.

The overall evaluation for Serene – 3 is very satisfying, the boat behaves very well, and very predictable under different conditions. Its stabilities enable me to lean the boat to extreme angles without falling, and I really enjoy its agility, which reacts instantly to my different paddle strokes. The hatches are completely waterproof, the rudder has (more than) enough steering power, and the electric – bilge pump system works just fine. More trialling ahead on this Lunar new year holiday.

serene – 3, part 27

Between the trials, I managed to complete a couple of things. First is to mount the compass, the tried – and – true type of compass used in all boats of the Serene series, this without an internal lighting. Then, I built another paddle, a simple one with rattan shaft, and plywood blades, a little bit bigger, weights at 1.1 kg, slightly heavier than the Greenland companion – my “storm paddle”, 0.9 kg. Still considered an Euro – type paddle, but with a smaller blade to resemble Greenland style.

As I sometimes need larger power faces to propel the boat under unfavorable conditions. The rudder control lines are modified to be more easily adjustable, see the second image below. The pedals are attached to small segment of chains, to adjust the tension, you simple move the shackle to another chains’ eye, this could be quickly done while you’re in the field. I also replaced the bungee cords holding the pedals back by 2 large steel springs, providing better “suspension”.

Just release one pedal and the springs would pull the rudder blade back to its neutral position. I added 4 tiny 3.7V LED bulbs (series wiring) to the electric box, in an attempt to indicate the batteries’ remaining capacity (as there’s no easy way to do so). This is a trick I learnt from experiences, when 1 or 2 of the LED bulbs won’t turn on, or their brightness is drastically reduced, you’d need to plug in the solar panel then! Not all works has been completed, but it’s time to clean up the workshop a bit!