Category: history

bluing

| Categories: history | Tags: ,

Nhân một số tranh luận trên các diễn đàn kỹ thuật, nghe các bác ấy giải thích như gà mắc tóc, loanh quanh không hiểu bản chất vấn đề, em thấy phát mệt! Chuyện rất đơn giản, ở đây nói về “bluing”, một kỹ thuật bảo vệ thường dùng cho các thiết bị làm bằng sắt thép, nhất là súng! Sắt thép thường được sơn để bảo vệ khỏi bị oxy hóa, nhưng các chi tiết chuyển động (moving part) không sơn được! Nó được xử lý bằng cách cố tình làm gỉ – oxy hóa trước, tạo ra một loại gỉ đen – Fe3O4, đây là loại gỉ bền, không dễ bị bong tróc thành từng mảng như gỉ đỏ – Fe2O3 thường thấy trong quá trình oxy hóa tự nhiên. Cái này ai học hóa cấp 3 kỹ là sẽ nhớ!

Các chi tiết súng làm ra xong sẽ được ngâm vào một hỗn hợp muối Kali nitrite (KNO2), Natri hydroxite (NAOH), cho thêm một số loại dầu, và nung nóng, kết quả là một lớp gỉ màu đen xám – Fe3O4 dày vài micrometre hình thành trên bề mặt! Có nhiều quy trình thi công “bluing” khác nhau, có quy trình dùng Hydro peroxide, cũng có quy trình dùng các loại acid khác nhau! Ngày xưa, do có lẫn nhiều tạp chất nên bề mặt sau khi bluing không có màu đen mà có ánh xanh, vì lý do này mà quy trình được gọi là blue-ing, ngày nay, sản phẩm tạo thành chỉ xám đen, không hề có màu xanh nào cả! Ảnh chụp trên đồi A1 – Điện Biên cách đây vài năm!

chiều tây bắc

| Categories: history, travel | Tags: ,

Nhớ năm đó chạy xe máy qua đèo Pha Đin – Sơn La – Điện Biên… con đường đèo mới vừa làm xong, tráng nhựa rộng rãi, phẳng phiu, chạy song song với con đường cũ! Xe thì mạnh và đường thì tốt, chạy cái vèo, mới có chút xíu đã qua hết con đèo. Giật mình vì kiểu “Trư Bát Giới ăn nhân sâm”, còn chưa kịp thưởng thức cái gì, chưa thấy được cảnh nào đẹp thì đã hết mịa nó con đèo. Bèn quay ngược xe lại, rẽ vào con đường cũ, đi chậm, thong thả, dừng xe, leo lên các ngọn đồi chụp mấy kiểu ảnh, cứ như thế chạy qua đèo cả thảy 3 lần! Các đèo lớn ở miền Bắc thì mình đi hết cả rồi, nên Pha Đin cũng không phải là ấn tượng lắm, nhưng không phải vì thế mà nó không lớn!

Khi nhỏ ở Sơn Trà, Đà Nẵng, chỉ là mấy cục đá cao mấy chục mét, nhưng leo cũng trầy vi tróc vẩy chứ không đùa. Mà không leo mấy chục mét, thì làm sao hiểu được độ cao vài trăm mét, không tự mình leo vài trăm mét, thì làm sao hiểu được con số ngàn!? Giờ công nghệ hiện đại rồi, cơ giới hóa lớn, xe ủi, xe xúc, nên đường làm ra cứ gọi là rộng rãi, thông thoáng! Đám trẻ chạy xe hơi qua dừng lại dè bỉu: tưởng thế nào, chỉ có thế thôi à!? Nhưng sẽ là chuyện khác nếu như không có đường làm sẵn, cứ bắt gùi 30kg, vạch cây, bám đá mà đi, thì sẽ tự hiểu, tự ngộ ra được núi cao bao nhiêu ngay thôi! Tranh: Nhớ một chiều Tây Bắc – sơn mài – Phan Kế An – 1955.

nhạc lộc thư viện

| Categories: Chinese, history, misc | Tags:

Từ thời Hán cho đến qua thời Tống, Nguyên, Minh, suốt khoảng 1500 năm, nơi có nhiều đầu sách nhất thế giới chính là… Trung Quốc! Từ các thư viện hoàng gia cho đến các thư viện tư nhân như Nhạc Lộc, họ có khoảng 6 ngàn đầu sách (tựa sách), nhiều hơn bất kỳ nơi đâu, dù là Baghdad, Varanasi hay Rome, thì cũng không có nhiều sách bằng! Viết bằng thứ chữ giun dế siêu phức tạp như thế, bao quát đủ mọi lĩnh vực, từ Sơn hải kinh, Thủy kinh chú, Cửu chương toán thuật, Hải đảo toán kinh, Võ bị chí, etc.. bao quát đủ mọi mặt kiến thức, trên thiên văn, dưới địa lý, từ tư duy trừu tượng cho đến các vấn đề xã hội… công phu, trình độ quả thực đáng nể! Các đoàn sứ thần VN sang TQ, sau khi nộp cống phẩm xong đều được “lại quả”, loại “quả” thường được yêu cầu (và đáp ứng) nhiều nhất chính là… sách! Mà chẳng riêng gì VN, các nước đương thời như Nhật Bản, Hàn Quốc cũng thế: chẳng phải mọi phát minh tốt đẹp đều đến từ Trung Quốc đó sao, người Nhật Bản đương thời nói như vậy!

Mọi chuyện bắt đầu thay đổi khi kỹ thuật in ấn bắt đầu được phổ biến sang châu Âu! Chính vì kỹ thuật in có thể tạo ra được số lượng ấn phẩm lớn, đưa kiến thức đến với nhiều người hơn, nên dần dà, nó tạo thành một kiểu hiệu ứng đô-mi-nô, bắt đầu từ đó, châu Âu càng ngày càng đẻ ra thêm nhiều tựa sách, và bắt đầu vượt qua Trung Quốc. Số lượng đầu sách (tính trên tựa, không phải tính trên bản in) không còn ở mức số ngàn nữa mà bắt đầu tăng, đương nhiên khởi đầu chậm nhưng sau đó cứ nhanh dần theo cấp số nhân, bắt đầu đạt con số chục ngàn, trăm ngàn, rồi đến mức triệu… Quá trình này mất đến vài thế kỷ, dần dần đưa nhân loại bước vào “kỷ nguyên Ánh sáng”… Sang đến thế kỷ 21, ở cái xứ mọi rợ phương Nam kia cũng bày đặt nói chuyện sách, toàn những thứ như Thám tử Sherlock Holmes, Trở lại Eden, Những năm ảo tưởng, Cánh buồm đỏ thắm, .v.v… haiza, sách vở gì chúng nó!? 🙁

trên núi đồi Mãn Châu

| Categories: history, music, Russian | Tags:

Trên núi đồi Mãn Châu – On the hills of Manchuria! Trở lại một chút cái cái mood nhạc Nga, nếu nghe kỹ (và đọc lời) thì mới thấy rằng, bài ca là sự than khóc, cầu nguyện được ngụy trang (a mourning and praying in disguise), tác giả bài hát, nhạc sĩ Ilya Alekseevich Shatrov, đã có mặt ở đó, đã chứng kiến tất cả… là thành viên của băng nhạc Trung đoàn Mokshansky trong trận Phụng Dương (Mukden) với quân Nhật!

Chỉ 700 trong số 4000 người ban đầu của Trung đoàn còn sống sót sau trận chiến phá vòng vây, và băng nhạc thì… chơi nhạc để động viên tinh thần binh sĩ trong suốt thời gian chiến trận đó! Bài ca được viết sau đó để tưởng nhớ những đồng đội đã ngã xuống! Chiến tranh cũng đồng nghĩa là chết chóc, thương đau, chỉ là anh đối diện với nỗi đau như thế nào mà thôi… Bài ca trên nền clip phim Anna Karenina (2017).

đầu tiên…

| Categories: history, Russian | Tags:

Đoạn nói về đồng đô-la của tổng thống Putin khá thú vị… Nếu nước Mỹ vẫn tiếp tục “vũ khí hoá” đồng tiền, in USD vô tội vạ, đổ hết lạm phát lên đầu USD. Mà nhiều nước lại dùng USD để tích trữ tài sản, thì hiểu theo nghĩa nào đó chính là đem lạm phát của nước Mỹ bắt toàn thế giới phải gánh! Hệ quả tất yếu là các nước sẽ giảm số lượng dự trữ bằng USD lại, mà quay sang dùng các loại tiền khác như Nhân dân tệ, Rub, etc… Nhưng để bắt đầu, “đầu tiên” không phải là “tiền đâu” như các bác nhà ta thường nghĩ, mà đầu tiên là phải có sức mạnh cứng chống lưng cho đồng tiền cái đã!

Bài học muôn đời của lịch sử con người là như thế, ý chí và sức mạnh cứng vẫn luôn có sức áp đặt kinh hoàng. Như khi Hulegu Khan dẫn quân Mông Cổ công thành Baghdad, người ta kể rằng toàn bộ thư viện khổng lồ của thành phố bị vất xuống sông, đến mức mực trong sách làm đen cả nước sông! Người cai trị Baghdad là Al-Musta’sim được đưa cho những miếng vàng và hỏi có ăn được không, không ăn được sao lại tích trữ nhiều đến thế?! Cuối cùng, Al-Musta’sim bị nhốt trong một cái lồng vàng bên cạnh những châu báu của mình và bị bỏ đó cho đến khi chết đói! 😀

tuckercarlson.com – The Vladimir Putin Interview

triệu đà

| Categories: Chinese, history, Russian | Tags:

Bài phỏng vấn Putin của Tucker Carlson, hơn 160 triệu lượt xem trong 24h, chứng tỏ nói có người nghe, đe có người hốt! Trong một phong cách dông dài và chi tiết, tổng thống Putin viện dẫn lịch sử 1200 năm để chứng minh rằng cái gọi là “dân tộc Ukraine” chưa bao giờ tồn tại, tại những thời điểm được cho là phát triển mạnh nhất của “dân tộc tính”, người Ukraine đều phải, hoặc là thần phục Ba Lan, hoặc là bợ đỡ Hitler chứ không “độc lập – tự đứng một mình” được! Do đó, cho nên, vì vậy, suy ra… Ukraine trước sau chỉ là một phần của dân tộc Nga! Trong một liên hệ xa vời, không chính xác lắm, vấn đề nhà Triệu trong lịch sử VN gần 2200 năm trước… Các sử gia VN xưa thường xem nhà Triệu là một triều đại VN, nhưng các sử gia hiện đại thường có quan điểm khác! Đây đơn giản là do những tiến bộ khảo cổ học hiện đại đã xác minh chính xác Triệu Đà là ai, khẳng định một số điều (và cũng bác bỏ một số điều) ghi lại trong Sử ký (Tư Mã Thiên). Triệu Đà là người Thạch Gia Trang, Chính Định, Hà Bắc (TQ), được Tần Thuỷ Hoàng bổ nhiệm làm Huyện lệnh Phiên Ngung, Quảng Đông.

Khi nhà Tần sụp đổ, Triệu Đà lợi dụng sự xa cách về địa lý để ra riêng, xưng Vương, rồi xưng Đế. Đến khi nhà Hán thống nhất TQ, Triệu Đà bỏ xưng Đế, quay lại xưng Vương, làm vua một nước phiên thuộc trên danh nghĩa thần phục nhà Hán. Tình hình lúc đó, phía Tây (chỉ VN bây giờ) hãy còn là xứ… trần truồng, phía Đông (chỉ Quảng Đông) hãy còn canh tác bằng cách chọc lỗ tra hạt! Trong thư gởi nhà Hán, Triệu Đà còn khẳng định quyết tâm bảo vệ “bí mật công nghệ hiện đại của thời đó”, tức cách thức dùng lưỡi cày đồng / sắt trong sản xuất nông nghiệp cho riêng bộ phận người Hoa di cư trong địa phận nước Nam Việt. Nên quan điểm hiện đại của VN thường xem nhà Triệu như một vương triều ngoại lai của người phương Bắc, không đại diện cho người bản địa! Cách nhìn nhận như vậy tuy hợp lý, nhưng cũng có một hệ quả tất yếu: những lối nói khống, nhận vơ, cho rằng phần lớn Quảng Đông xưa là của VN trở nên rất không hợp lý, đơn giản vì lịch sử 3000 năm trước thời không thể nói rõ, nhưng từ hơn 2000 năm, TQ xem như đã xây dựng bộ máy cai trị tại Quảng Đông…

tuckercarlson.com – The Vladimir Putin Interview

a fleet to be

| Categories: boat-related, history | Tags: ,

Ngược dòng lịch sử, hải chiến Falkland, 1982. Ít nhất 4 chiến hạm hiện đại của Anh quốc bị một nước tương đối lạc hậu như Argentine đánh chìm, mà đánh chìm bằng cách rất “sơ khai”, dùng máy bay, bay sát mặt nước biển rồi ném bom! Nên chuyện chiến hạm bị đánh chìm là thường xuyên, do từ lúc chế tạo, cho đến lúc thực chiến không có cơ hội thử lửa! Trừ khi chiến tranh lớn, kéo dài như WW1, WW2 thì người ta mới có cơ hội nghiên cứu, cải tiến, chứ đưa nó vào vị trí bất lợi gần bờ là luôn có khả năng bị đối phương tìm ra điểm yếu. Như các tàu Arleigh-Burke hiện đại của Mỹ cũng không an toàn, mới là tên lửa hành trình cận âm, chưa tấn công bão hoà mà đã như thế!

Thì các tàu Nga cũng không khá hơn, Hạm đội biển Đen đến giờ cũng đã thiệt hại kha khá, dù vẫn chưa ảnh hưởng đến sức mạnh cốt lõi. Về bản chất, đầu tư Hạm đội là một kiểu đầu tư mạo hiểm: chi phí lớn, rủi ro cao! Nhiều nước không có nguồn lực Hải quân quá mạnh như Ý, Đức… thì họ có chiến lược dùng hải quân rất rõ ràng gọi là “a-fleet-to-be”, mà tôi tạm dịch là “hạm-đội-để-đó (để ngó)” 😀 ! Tức là xây hạm đội khá mạnh, nhưng tránh tối đa khả năng đụng độ, thiệt hại! Mục tiêu là phòng vệ vùng biển nhà, “để đó” là phòng trường hợp đối phương muốn công thì sẽ phải trả giá, nhưng ngược lại, hiếm khi chủ động công người khác nếu không có lợi thế!

vnexpress.net – Lỗ hổng từng khiến chiến hạm Anh bị Argentina đánh chìm

Yablochko, 2

| Categories: history, music, Russian | Tags:

Tthêm một bài dân ca Nga nữa, trước đã có post phiên bản hiện đại của bài này, Yablochko – Quả táo nhỏ, nhưng đây mới là nguyên bản. Tuân thủ theo một phong cách “dân ca” xa xưa, cái điệp ngữ “Quả táo nhỏ” thực ra chẳng có liên quan đến nội dung bài hát, được sử dụng như một kiểu “lời dẫn”, vô số lời ca khác nhau đặt ra để truyền tải những nội dung khác nhau theo từng giai đoạn lịch sử khác nhau! Hãy nghe thử xem thể loại dân ca của xứ thảo nguyên bao la nó như thế nào!

Phương Tây đã bắt đầu rêu rao về cái gọi là “chủ nghĩa phục thù của người Nga”, nâng tầm quan điểm, loay hoay tìm cách đặt tên và chụp mũ! Sao lại không hình dung rằng đó chỉ là một dạng “định luật 2 Newton”, không một tội ác nào đã gây ra mà sẽ không có hành động báo ứng, đơn giản chỉ là như thế! Nên, nếu muốn hiểu khái quát về tâm hồn, văn hoá Nga, chỉ cần đọc 4 bộ sách sau đây: Chiến tranh và Hoà bình, Tội ác và Trừng phạt, Anna Karenina, và Sông Đông êm đềm! 🙂

Budyonny march

| Categories: history, music, Russian | Tags:

Nhạc Nga vẫn luôn khởi đầu theo cùng một kiểu như thế: Chúng ta là lực lượng Kỵ binh Đỏ, và những câu chuyện, những huyền thoại về chúng ta sẽ còn được các thế hệ mai sau kể đi kể lại… (cho đến khi lỗ tai mọc rêu) 😀 ! Hành khúc Kỵ binh Đỏ, hay còn có tên khác là Hành khúc kỵ binh Budyonny, lấy theo tên Semyon Mikhailovich Budyonny, 1 trong 5 Nguyên soái Hồng quân đầu tiên, người thành lập Tập đoàn quân Kỵ binh số 1, và lập công lớn trong thời kỳ Nội chiến! Tính cách chân thành, giản dị, thích âm nhạc, khiêu vũ, và đương nhiên là thích ngựa!

Chiến tranh thế giới lần 2 nổ ra, Budyonny là tư lệnh mặt trận Tây Nam – Ukraine, nhưng lúc này Budyonny đã già và tư duy đã trở nên lỗi thời, vẫn bám vào ngựa và không theo kịp sự phát triển của thời đại với xe tăng và máy bay. Budyonny nhanh chóng bị huyền chức, thay thế bởi các tướng lĩnh trẻ hơn như Konev, Rokossovsky, Zhukov, mặc dù vẫn giữ các vị trí danh dự! Sau chiến tranh thì Budyonny trở thành… Bộ trưởng Nông nghiệp, chuyên đi… nuôi ngựa, và đã tạo ra giống ngựa nổi tiếng mang tên Budyonny vẫn còn dùng đến ngày nay!

25 лет РККА

| Categories: history, music, Russian | Tags:

Chương trình âm nhạc cuối tuần, đã lâu không trở lại với chủ đề Âm nhạc Xô-viết! Hành khúc ngắn: 25 năm Hồng quân, trên một nền video từ lâu đã là huyền thoại. Có thể nhận ra nguyên soái Zhukov (người cỡi ngựa trắng) đã có vẻ già thấy rõ, dáng người trên ngựa đã hơi đơ cứng, còn nguyên soái Rokossovsky cưỡi ngựa đen, mềm mại và uyển chuyển như một chàng trai trẻ! 🙂 Nói thêm chút về ngựa, sau cuộc chiến Crimea 1853 ~ 1856, người Anh nhận thấy giống ngựa Orlov tiêu chuẩn mà quân đội Nga sử dụng vừa nhanh, lại vừa lỳ lợm và bền bỉ, hơn hẳn ngựa của họ!

Nói về ngựa thời đó thì vai trò giống như xe tăng hiện đại vậy, một khối lượng lớn đến 300 ~ 500 kg với tốc độ cực cao, sức tì đè cực lớn, bộ binh nếu không có phòng tuyến được chuẩn bị vững vàng không cách nào chọi lại được! Quyết không bị bỏ lại phía sau trong khoản… ngựa, người Anh đã mày mò lai tạo ra giống Thoroughbred mà chúng ta thường thấy trên phim ảnh, trong thể thao ngày nay! Nên mâu thuẫn đông – tây là đã trường kỳ nhiều thế kỷ nay, với biết bao nhiêu động lực để nghiên cứu, phát triển khoa học kỹ thuật, kinh tế, thay đổi xã hội!