à bức tượng do nữ hoàng Catherine-2 ra lệnh tạo tác, mất 14 năm mới hoàn thành, tạo hình Peter-1 cỡi trên lưng ngựa! Peter, người đã ra lệnh xây dựng thành phố St. Petersburg, thủ đô mới của nước Nga, và cũng là hải cảng quan trọng đầu tiên thông thương với thế giới! Dưới bệ đá có dòng chữ Latin: “Petro primo Catharina secunda”, ý nói được tạo tác bởi Catherine-2 nhằm tưởng nhớ Peter-1 nhưng cũng ngầm khẳng định vị thế kế thừa đại nghiệp: “Peter thứ nhất, Catherine thứ hai” của bà nữ hoàng! “Kỵ sĩ đồng”, Pushkin, được xem là bài thơ vĩ đại nhất của văn học Nga, chính là nói về bức tượng này! Bài thơ tưởng tượng ra nhân vật Evgenii và người yêu của anh ta là Parasha! Thành phố St. Petersburg nằm ở vùng đầm lầy cửa sông!
Vị trị thấp nên thường bị ngập lụt. Parasha chết trong một trận lụt như thế, còn Evgenii trong cơn đau khổ và tuyệt vọng, đã nguyền rủa bức tượng đồng, người đã cho xây dựng thành phố tại vị trí bất lợi! Đột nhiên, bức tượng đồng sống dậy và truy đuổi Evgenii khắp nơi! Kết bài thơ không nói rõ, chỉ ám chỉ một điều sau đó, Evgenii được tìm thấy đã chết! Chỉ là câu chuyện “đơn giản” như vậy, nhưng đằng sau nó là nỗi ám ảnh lớn lao đã giày vò nước Nga và tầng lớp tư tưởng của nó suốt mấy trăm năm qua, ngay từ thời các Sa-hoàng! Chính là mâu thuẫn muôn đời giữa “tôi và chúng ta”, giữa “cá thể và cộng đồng”, giữa “hạnh phúc cá nhân và lợi ích xã hội”. Có thể nói, lịch sử nước Nga suốt vài thế kỷ qua chỉ xoay quanh vấn đề này, và những cách thức giải quyết nó!
a hoàng từ phía chiếc tàu bước nhanh tới; nhà vua mặc quần chẽn bằng nhung kiểu Hà Lan ngắn tới đầu gối, áo sơ-mi vải thô, ống tay xắn lên, đội mũ tròn bằng vải sơn, hất ra đằng sau. Sa hoàng dừng lại trước bục, kính cẩn bỏ mũ ra trước viên đô đốc Golovin to béo, đầu đội một bộ tóc giả to sù, tay cầm một cốc rượu nho Hungary: – Thưa ngài đô đốc, tôi hân hạnh được chào ngài! – Chào thợ cả Piotr Alekseevich, – Golovin nghiêm trang trả lời. – Thưa ngài đô đốc, tàu đã sẵn sàng hạ thuỷ. Ngài cho phép rút đòn kê. – Cầu Chúa phù hộ, làm đi! Ông quận công, ngừng xoắn bộ ria mép, kinh ngạc nhìn Sa hoàng: không khác gì một người thợ mộc bình thường, một người dòng dõi thấp kém! Nhà vua cúi chào viên đô đốc, đội mũ vào rồi hấp tấp bỏ đi, chân dẫm lên đống vỏ bào.
oltava, 1712, được đặt tên theo trận đại thắng tại Poltava, Ukraine chỉ mới 3 năm trước đó! Con tàu 1200 tấn, 54 súng này cũng do Peter trực tiếp giám sát thi công và trong một vài dịp, làm thuyền trưởng. Những chiến hạm của nước Nga đương thời thường chỉ 50 ~ 60 súng, mãi hơn 50 năm sau mới bắt đầu đóng những chiến hạm hạng nhất 100 ~ 120 súng! Không phải vì họ không đóng được tàu lớn hơn mà đơn giản vì những vùng như biển Đen, biển Baltic thường cạn, địa hình đáy biển phức tạp, thời tiết thất thường, những chiến hạm quá lớn không hoạt động hiệu quả, và trong tác chiến, điển hình như trận Hải chiến Gangut, rất dễ bị các tàu galley chèo tay, nhỏ, yếu nhưng đông hơn và linh hoạt hơn đánh bại!
hủ nhật nào cũng vậy, Ivan Artemist Brovkin tiếp con gái là Alekxandra và chàng rể đến ăn trưa tại ngôi nhà gạch mới xây ở phố Ilinka. Artemist goá vợ ở vậy. Người con cả là Aliosa vắng nhà, bận đi tuyển lính cho các trung đoàn. Lão còn ba người con trai nữa: Yakov phục vụ trong hải quân ở Voronez; Gavrila du học ở Hà Lan tại các xưởng đóng tàu. Còn người con út Artamon, hai mươi mốt tuổi, ở nhà thảo và đọc thư từ, giữ sổ sách kế toán cho bố. Artamon nói thông thạo tiếng Đức, dịch cho bố những sách về thương mại và đọc cho bố nghe chơi bộ Sử ký của Pufendorf. Ivan Artemist nghe và thở dài: 
oàn xe đến Koenigsberg vào buổi chiều tà, bánh xe lăn ầm ầm trên mặt đường lát đá sạch bong. Không có rào giậu gì cả, thật là kỳ lạ! Nhà cửa trông thẳng ra phố; từ đường, có thể với tay tới những khung cửa sổ dài, có ô kính nhỏ. Khắp nơi sáng ngời một thứ ánh sáng niềm nở. Cửa ngõ đều bỏ ngỏ. Người đi lại không chút sợ hãi. Người ta những muốn hỏi họ: làm sao mà các ngươi lại không sợ mất trộm nhỉ? Có thể nào ở thành phố các ngươi lại không có trộm cướp ư? Trong ngôi nhà thương nhân họ đến ở, cả ở đấy nữa người ta cũng không cất giấu thứ gì, đồ vật quý giá để ngay trước mặt. Phải là một thằng ngốc mới không lấy gì. Vua Piotr ngắm nhìn những bức tranh, bát đĩa và sừng bò rừng, nói thầm với Alexaska:
enshikov vốn là một cậu bé bán bánh rán dạo trên đường phố Moscow. Một lần, vị Sa-hoàng nhỏ tuổi Peter trốn khỏi hoàng cung đi chơi gặp được, Menshikov dạy cho Peter những mánh khoé của lưu manh đường phố, ví dụ như làm thế nào để “hô biến” một đồng xu. Peter mê tít những “trò chơi” đó, và thế là Menshikov trở thành người hầu, ngủ dưới chân giường của nhà vua! Cũng giống như Hoà Thân với Càn Long vậy, Menshikov trở thành người giàu thứ nhì toàn Nga nhờ vào mối quan hệ thân thiết với Sa hoàng. Peter biết rõ Menshikov tham nhũng, nhưng vì tình bạn thủa niên thiếu của hai người nên đã nhiều lần bỏ qua!
ính cách Nga có một sự phân hoá lưỡng cực, tương phản giữa kỷ luật và phóng túng, kiên nhẫn và hấp tấp, nhẹ nhàng và mạnh bạo, tốt bụng và độc ác… một sự phân hoá mà người ngoài khó lòng hiểu được nếu không tìm hiểu kỹ về văn hoá, lịch sử nước Nga! Tính cách ấy do quá trình đấu tranh sinh tồn hàng ngàn năm mà tạo thành! Một ví dụ điển hình là Sa-hoàng Alexis-1, bố của Peter-the-great! Là người to lớn, khoẻ mạnh, điển trai, tính tình được mô tả là mềm mỏng, lịch sự, một nhân vật mà công hay tội cho đến nay vẫn gây ra nhiều tranh cãi!
