3-K

ột bức ảnh cũ, bên trái là Sergei Korolev, KTS trưởng chương trình Tên lửa vũ trụ, ở giữa (râu dê) là Igor Kurchatov, KTS trưởng chương trình Vũ khí hạt nhân Liên Xô, hai ông lớn nhất trong lĩnh vực vũ khí! Nhưng cả 2 đều đã không thể thành công nếu thiếu người bên phải: Lý thuyết gia trưởng – chief theorist, Mstislav Keldysh, người “bảo đảm toán học” cho các công trình nghiên cứu!

Bộ 3-K này (Korolev, Kurchatov, Keldysh) là tập hợp đỉnh cao trí tuệ Xô-viết, quan trọng nhất là Keldysh, con người kỳ lạ, thiếu ông ta thì bom hạt nhân đã không nổ, và tên lửa đã không bay! Trong thực tế, cả 2 bộ: Tên lửa chiến lược và Vũ khí hạt nhân đều không chịu “nhả” Mstislav Keldysh, một tuần ông ta làm việc 3 ngày cho bộ này, và 3 ngày cho bộ kia, và 3 lần nhận danh hiệu Anh hùng lao động Xô-viết!

tuổi thơ dữ dội

ó chút thời gian để đọc lại cuốn này: Tuổi thơ dữ dội – Phùng Quán, lần trước đọc đã cách hơn 10 năm ở một quán cafe Sách khá đẹp! Tiếc là không được đọc cuốn này từ nhỏ. Đọc, nhưng sao cứ cảm thấy những chuyện trong đó nghe cứ như ai đó đã kể rồi, đọc xong thì hiểu ra rằng, họ chính là lặp lại những gì đã đọc trong sách này!

Chính vì những gì mô tả trong sách là dựa trên những sự kiện lịch sử có thật đã từng xảy ra và vẫn được lưu truyền theo kiểu “văn hoá dân gian” đến tận ngày nay, những hoạt động của các cậu bé “Vệ út” 13, 14 tuổi trong thành phần Trung đoàn Trần Cao Vân (sau là trung đoàn 101, sư đoàn 325), mặt trận Trị Thiên những ngày đầu chống Pháp!

starbucks

ô nhân viên bán hàng hỏi mình tên gì để nhập liệu vào máy, nhằm giao ly cafe cho đúng khách, mình trả lời tên là: Ahab, nhưng nhanh chóng nhận ra là trò chơi chữ không thật sự đúng chỗ, đám nhóc bây giờ làm sao mà hiểu được, nên phải khai tên thật!

Starbucks, nếu ai đó từng đọc, là người phụ tá thứ nhất (first mate) của thuyền trưởng Ahab trên con tàu Pequod! Moby Dick, Herman Melville… cái ám ảnh báo thù đeo đuổi suốt hàng chục năm, hy sinh cả con tàu và thuỷ thủ đoàn để giết cho được con Cá voi trắng!

bên bờ sóng

ất nước “bên bờ sóng”, thì nói là bên bờ sóng mà, thì ra đứng ngó ngó sóng đánh rứa thôi! Nhiều khi chả hiểu Vịt-tộc nó bị trời hành làm sao nữa! Đi xa thì không dám, dám thế nào được khi tàu vỏ sắt bị “ăn” đến mức chạy một chuyến là lên đà sửa một chuyến, bị một lần còn ai dám đóng tàu đánh bắt xa bờ nữa!? Gần bờ thì tận diệt, dùng điện đánh chết từ con non cho đến trứng cá. Đánh bắt kiểu giết sạch, đúng nghĩa… vô hậu!

Dân thì ngu, không chịu học cái mới, muôn phương nghìn kế tìm cách chơi nhau! Quan thì… cũng là từ dân đó mà ra thôi, cũng chả khác gì, nói chuyện trên trời, làm luật theo kiểu vừa đá bóng, vừa thổi còi, méo mó theo lợi ích nhóm! Trong lúc đó, TQ nó đưa tàu ra Thái Bình Dương, Ấn Độ Dương, những chuyến đánh bắt 2, 3 năm, có chuyến đi vòng quanh thế giới! Nên nói: muôn chuyện là từ “tâm” mà ra, tâm địa như thế, nhân nào thì quả đó! 😢

rabota

iờ thời đại thông tin mở, nên mọi người còn biết đôi chút về chúng, những thành phố Nga bí mật, các trung tâm luyện kim, sản xuất thép, xe tăng, các thành phố chuyên nghiên cứu, chế tạo vũ khí, tên lửa, năng lượng hạt nhân. Đến tận 2017, họ mới bắt đầu có internet và mới được đi nghỉ hè ở nơi khác, còn trước đó là những địa chỉ không tồn tại trên bản đồ, tất cả chỉ là một con số, số hộp thư bưu điện! Dĩ nhiên đổi lại sự biệt lập đó là khá nhiều ưu đãi về lương, thưởng! Cần internet làm gì, khi mà với chừng đó chất xám, họ tự tạo ra được sự khác biệt?!

Khi con người ta đã tạo được những giá trị tự thân thì họ đâu có bị tiêm nhiễm bởi ba cái tào lao xịp bợp trên net!? Từng có hơn 100 thành phố bí mật, an ninh ra vào kiểm soát nghiêm nhặt, ngày nay, nước Nga vẫn duy trì khoảng hơn 40 thành phố như thế, nhưng đương nhiên, tương đối cởi mở hơn trước! Có một thời, và đến tận bây giờ vẫn vậy, người Nga cứ mở miệng ra là: Работа – Rabota – làm việc, làm việc, làm việc! 🙂 Một dân tộc lớn, cái lớn đầu tiên là ý thức, phẩm chất của mỗi con người, tự mình tạo dựng nên giá trị, thay đổi cuộc sống, thay đổi lịch sử!

raketa

hường lên net xem clip sửa, tháo, ráp đồng hồ, là chuyện cái đồng hồ, mà lại không phải đồng hồ. Xưa mấy chục năm trước mê con này, hàng Liên Xô hiệu Raketa (rocket, tên lửa), mặt 24h, một ngày kim giờ chỉ quay đúng một vòng, không phải 2 vòng vì mặt nó hiện đủ 24 số, mê mà tìm không có hàng, giờ thì tràn đìa, và rẻ nữa! Nhắc đến đồng hồ, đa số nghĩ ngay đến sự sang trọng, thời trang và khoe của, mà em thì làm gì có tiền để mà “đú trend”, nhưng đồng hồ nó còn nhiều chuyện khác không phải chỉ tiền! Nhắc lại lịch sử, từ chiếc đồng hồ do John Harrison dành hơn 50 năm cuộc đời để chế tạo, tất cả chỉ để giải “bài toán kinh độ”, xác định chính xác vị trí của tàu bè! Người mê cơ khí sẽ quan tâm cơ chế escapement của đồng hồ thế nào, làm sao để bù sai lệch do rung lắc, do nhiệt độ thay đổi.

Cách làm jewel-bearing, dùng những mảnh hồng ngọc, sapphire nhỏ xíu đề làm “bạc đạn” cho bánh răng xoay như thế nào, etc… Xem clip sửa đồng hồ, không nghe tiếng, chỉ xem hình cũng biết đâu là thợ TQ, đâu là thợ VN. Thợ TQ động tác trầm ổn, khoan thai, không thừa, không thiếu. Thợ VN, tuy cũng sửa được, nhưng động tác bộp chộp, nóng vội, thiếu trước thiếu sau, cốt cho xong việc chứ không thể hiện sự kỹ càng, chỉnh chu! Đến thời hiện đại, tuy rằng kiến thức đồng hồ không còn là cái gì cao siêu, nhưng các cường quốc Nga, Nhật, TQ, Ấn… tất cả đều duy trì ít nhất một hiệu đồng hồ cơ khí cho riêng mình, như TQ thì có Thiên Tân Hải Dương, Ấn thì có Titan, đơn giản vì đồng hồ tức là “cơ khí chính xác”, kiến thức và kỹ năng của nó được dùng trong vô số ngành khác, mà đầu tiên là… vũ khí!

dịch – 3

ứ lướt qua báo chí là thấy lỗi dịch, lúc nào, chỗ nào cũng thấy! Dịch thô từ tiếng Anh sang, chất lượng ngang ngửa cỡ Google translate, đọc câu tiếng Việt trúc trắc, thô vụng, tối nghĩa vậy mà cũng chịu được, tiếng mẹ đẻ còn như thế, bảo sao… Một vài ví dụ, ảnh 1: “stakes” phải dịch là phần thưởng, chứ không phải cổ phần! Ảnh 2: “từng tài trợ cho cuộc chiến của Napoleon”, ngân hàng Anh sao lại tài trợ cho Napoleon(!?) đọc là biết không hiểu về lịch sử, “Napoleonic war” tức là cuộc chiến chống Napoleon, cũng như “Vietnam war” tức là “Kháng chiến chống Mỹ” vậy! 😀

“Naval architect”, nếu dịch từng chữ một thì đúng là kiến trúc hải quân, nhưng không một ai hiểu như thế, phải hiểu đúng là: kiến trúc hàng hải, kiến trúc tàu bè! Tại sao lại vậy: em tra từ điển rồi mà, naval – navy đích thị là hải quân mà?! Bởi ngôn ngữ nó phức tạp là như thế, phải dùng nhiều, dùng lâu mới hiểu được, naval tiếng Anh đúng là hải quân, nhưng tiếng Pháp thì lại có nghĩa là tàu bè, mà từ này là phải hiểu nghĩa gốc từ tiếng Pháp, bởi mối giao thoa Anh – Pháp trong lịch sử hàng hải nói riêng và lịch sử ngôn ngữ vùng miền nói chung cũng có rất nhiều khúc mắc, dây mơ rễ má! 😀

games

Thực ra viết con game để chơi là phụ, chính yếu vẫn là muốn thử nghiệm các kỹ thuật khác nhau với “lambda function – anonymous function – hàm không tên”!

ự viết con game Solitaire này mấy năm trước, nhưng lười, không bỏ lên AppStore. Game mà tôi tự viết để tự chơi thì cũng khá nhiều, viết vì kiếm không được game tương tự đúng ý, cái thì quảng cáo quá nhiều, cái thì đồ hoạ quá xấu, cái thì nặng nề, tốc độ quá chậm, chạy không mượt, mà tôi chơi Solitaire, mấy ngón tay bấm liên hồi như đánh piano vậy! Trò Solitaire chuẩn chơi trên máy Windows tối đa chỉ 24K điểm, nhưng cầm cái iPad mà chơi thì trên 30K điểm là chuyện thường! 🙂 Game này viết chỉ một source code, chạy trên tất cả các nền Apple (Mac, iPhone, iPad…), làm cái engine sẵn, đọc game rules từ file lên, hiện tại hỗ trợ đến 99 biến thể (variant) Solitaire khác nhau!

Nhớ lại đợt Sài Gòn giãn cách XH vì Covid-19, suốt ngày chỉ có chơi game giải trí, hoặc làm mộc, cưa bào, đục đẽo để vận động tay chân! Nói về chơi game, căn bản đó không phải là chuyện gì xấu, nhưng tôi thường chỉ chơi game logic đơn giản, mỗi ngày chơi 15 ~ 30 phút tối đa, không chơi các game có kịch bản hay những game mất quá nhiều thời gian! Tác hại của game đối với giới trẻ không cần phải nói, nhưng lỗi không nằm ở game, lỗi ở xã hội và giáo dục, tạo ra cho chúng nó một môi trường nghèo nàn, một tâm hồn trống rỗng, như cái lỗ đen sâu hoắm, nên ngoài những thứ vớ vẩn, nhảm nhí ra, chúng nó không còn biết điều gì khác, riết rồi thành thần kinh, bệnh hoạn và tệ nạn! 😢

proximity fuse

gòi nổ cận đích là thiết bị kích nổ đạn ở khoảng cách định trước (có thể lập trình được), ví dụ như để phá lô-cốt thì tốt nhất là chạm nổ, nếu để chống bộ binh thì nổ trên không 5 ~ 10m để mảnh đạn chụp xuống, tăng bán kính sát thương! Nếu ngược lại thời điểm 1944 ~ 45 thì proximity fuse đúng là phát minh thay đổi lịch sử, nhưng từ đó đến nay đã gần 80 năm rồi, mà đám fan U-cà vẫn kiểu “chết đuối vớ phải bọt”: Mỹ đã viện trợ ngòi nổ cận đích, phen này Nga thua chắc, tư duy thời WW2.

Một ví dụ về ngòi nổ cận đích là ở ngay trên cái điện thoại mọi người đang xài, loại xoàng xoàng thôi, chả cần phải high-end lắm: cứ có cuộc gọi đưa lên tai nghe là màn hình tự động tắt, chạm vào không phản ứng, mà hạ điện thoại xuống là màn hình lại sáng và tương tác được! Đó là do có cảm ứng proximity ở gần loa nghe, đo khoảng cách đến vật cản và tự động ngắt màn hình + touch nếu khoảng cách gần! Có nhiều cách để làm chuyện này nhưng chung quy cũng quay về hiệu ứng Doppler như trên máy bắn tốc độ!

a yesli povezet

hương trình âm nhạc cuối tuần… post nhân ngày truyền thống Hải quân Nga, 31/7, năm nay tổ chức nhỏ hơn mọi năm! Bài hát: А Если Повезет – Nếu bạn may mắn… một cái tựa đề theo tôi là có thể hiểu theo nhiều cách khác nhau, và không nên đặt một cái tựa như vậy! Hải quân Nga nổi tiếng với nhiều khí tài độc lạ, khác biệt, nhưng cũng nổi tiếng vì tạo ra kha khá “widow-maker”. Họ vẫn còn thiếu chút gì đó mà hy vọng tương lai, với sự kỹ càng của thế hệ kế tục sẽ khắc phục được! Clip hoạt hình bên dưới cũng phần nào nói lên nội dung này!