one day when we were young

Từ đó khi xuân tái hồi,
Cho bùi ngùi thương nhớ tới xa xôi.
Nhớ tới câu thương yêu người,
Một ngày tuổi mới đôi mươi.

a khúc thứ 4 trong chuỗi những giai điệu valse chào xuân! Rất nhớ ca khúc này, những năm cấp 2, cấp 3, mỗi lần đi cắm trại, trong tiếng guitar bập bùng, bạn bè lại hát cho nhau nghe. Đến tận bây giờ cảm xúc rộn ràng vẫn còn đọng lại: you told me, you love me, when we were young one day. Lúc ấy cứ ngỡ đây là country music, nhưng bây giờ thì biết rất nhiều bài “popular song” được trích ra từ kho tàng nhạc cổ điển. Như bài này được trích từ vở operetta Der Zigeunerbaron (The Gypsy Baron) của Johann Strauss II. Trích đoạn mang tên Wer uns getraut (tiếng Đức, nghĩa là: Ai thành hôn cho chúng ta).

Wer Uns Getraut - Johann Strauss 
When we were young - Miliza Korjus 
Khúc hát thanh xuân - Hà Thanh 

Bài nhạc trở thành “popular song” qua phim The Great Waltz (1938), bộ phim hư cấu về cuộc đời của chính Johann Strauss. Mời các bạn nghe OST của phim này qua giọng ca của diễn viên / ca sĩ Miliza Korjus. NS Phạm Duy đã đặt lời Việt cho ca khúc (tựa đề mới: Khúc hát thanh xuân), giới thiệu ở đây qua giọng ca ngọt ngào của Hà Thanh. Chúng ta cũng có thể nghe trích đoạn trong vở nhạc kịch (tiếng Đức), nghe rồi mới thấy rằng chính bộ phim The Great Waltz đã trình bầy lại bản nhạc dưới dạng valse như chúng ta biết hiện nay. Những giai điệu đã quá phổ biến và quen thuộc này, lâu lâu nghe lại, vẫn như có thêm chút adrenaline trong huyết quản 😀, nhất là khi gió mùa xuân đang tới.

mùa xuân đầu tiên

hêm một bài trong chuỗi những điệu valse chào xuân. Một bài hát mà ai cũng biết: Mùa xuân đầu tiên. Mùa xuân đầu tiên là mùa xuân nào? Xin thưa đó là mùa xuân 1976, 20 năm kể từ sau vụ án Nhân Văn Giai Phẩm, nhạc sĩ Văn Cao mới sáng tác trở lại. Và cũng mất chừng ấy thời gian nữa để bài hát được chính thức công bố với công chúng (năm 1996 với tiếng hát Thanh Thuý).

Mùa xuân đầu tiên - Thanh Thuý 

Mà tại sao lại gọi là Mùa xuân đầu tiên, tại sao lại là năm 1976, tại sao lại có những lời ca: từ đây người biết yêu người, mùa xuân mơ ước ấy xưa có về đâu…? Thật tội nghiệp con người nghệ sĩ Văn Cao, ông mong mỏi rằng mọi khổ đau đã qua đi, trong khi thực sự chúng mới bắt đầu!

Một vài bìa nhạc Văn Cao:

domino

Domino, Domino, le printemps chante en moi, Dominique.
Le soleil s’est fait beau, J’ai le coeur comme un’boite à musique.

ăm mới nghe nhạc gì cho tâm hồn sảng khoái đây… tốt nhất là thêm một bản valse trẻ trung, sang trọng nữa. Chợt nghĩ ngay đến Domino của Louis Ferrari. Bản nhạc này được cho nghe lần đầu tiên hơn 15 năm trước, người đánh đàn đã quên lâu rồi, nhưng bản nhạc thì ở lại 😬.

Domino - Daniele Vidal 
Domino - Tony Martin 
Khúc nhạc muôn đời - Thái Thanh 
Hội mùa hoa - Tam ca Áo trắng 

Hãy nghe lại bản nhạc quá đáng yêu của những năm 50 này qua 4 phần lời khác nhau: phần lời gốc tiếng Pháp, phần trình bày tiếng Anh của Tony Martin (rất đặc biệt), và 2 phiên bản “Việt hoá”: Khúc nhạc muôn đời do Thái Thanh trình bày và một bản mới hơn: Hội mùa hoa do Tam ca Áo trắng thể hiện.

xuân và tuổi trẻ


hế là đã qua một năm mới, đã bước qua cái tuổi mà Khổng Tử gọi là “tam thập nhi lập”. 30 ta đã gọi là già chưa nhỉ? Chưa đâu, mình còn trẻ lắm. Vẫn còn nhiều cảm hứng khi nghe được một khúc ca hay, vẫn xao xuyến ngây ngô trước các cô gái đẹp! Chừng nào vẫn còn thấy Ánh Tuyết hát dở tức là mình chưa già! 😀 NS Văn Cao từng khóc khi nghe Ánh Tuyết hát, nhưng đấy là vì suốt mấy chục năm XHCN ở miền Bắc, người ta chỉ toàn hát “nhạc đỏ” mà quên đi, không biết cách hát một bản nhạc ngũ cung Việt Nam cho ra hồn. Ánh Tuyết theo tôi có chất giọng rất tốt, cảm được cái hồn của nhạc ngũ cung nhưng đôi chỗ vẫn còn xử lý vụng về chưa đạt. Nói thì nói vậy, bài Xuân và tuổi trẻ này Ánh Tuyết trình bày thật tuyệt, với bài này ca sĩ mới thể hiện được hết chất giọng soprano của mình.

Xuân và tuổi trẻ - Thái Thanh 
Xuân và tuổi trẻ - Ánh Tuyết 
Xuân và tuổi trẻ - Quỳnh Giao 

青年与青春 - Thanh niên dữ thanh xuân 
作曲:罗允正 作词:叶传华 歌手:张贴由

Trong một post trước của mình, tôi đã có đề cập đến tác giả La Hối của ca khúc Printemps et Jeunesse này. Trong post đó, tôi có ý muốn tìm bản lời tiếng Hoa của ca khúc, mặc dù đã được nghe trên TV, đến nay vẫn chưa thể tìm ra (xin xem phần update dưới đây). Về phần lời tiếng Việt mà chúng ta hiện đang hát: năm 1946, nhà thơ – đạo diễn Thế Lữ cùng đoàn ca múa nhạc Anh Vũ đến biểu diễn nghệ thuật tại Hội An đã hết sức yêu mến giai điệu Xuân và tuổi trẻ… Thế Lữ đã xin phép gia đình người cố nhạc sĩ viết lời cho nhạc phẩm nói trên. Sau đó, Nguyễn Xuân Khoát phối nhạc, Văn Chung soạn múa… nhóm hát Nguyễn Hữu Thiết, Tố Nga, Duy Liễu…

Update, Jan 4th, 2009

Sau một thời gian tìm kiếm, tôi đã có được kết quả như mong muốn. Đầu tiên là qua blog Nguyễn Nga mà tôi biết được tên bài hát trong tiếng Hoa là 青年与青春 (Thanh niên dữ thanh xuân). Tìm kiếm tựa đề tiếng Hoa này, tôi tìm được đến blog TyHongAu. Đây hầu như là địa chỉ duy nhất trên web có đề cập đến phần lời Hoa bài hát (ngay cả baidu.com cũng không tìm thấy trang này). Điều rất thú vị là chủ nhân blog là một ông già 99 tuổi, tên là 张贴由 (Trương Thiếp Do), người Việt gốc Hoa, định cư tại Canada. Cũng tại blog này, tôi tìm được 2 tư liệu quý giá: một là file mp3 chủ nhân blog (xin các bạn nhớ cho là đã 99 tuổi!) tự đàn guitar và hát bài này, hai là bản scan tờ nhạc với phần lời tiếng Hoa (nhấn vào ảnh bên để xem phiên bản phóng to). Mời các bạn nghe Xuân và tuổi trẻ của tác giả La Hối – La Doãn Chánh tiên sanh qua phần trình bày của “lão sư phụ” Trương Thiếp Do!

nhạc vàng – nhạc đỏ

ài Lời người ra đi này sáng tác năm 1949 trong kháng chiến 9 năm, của tác giả Trần Hoàn, nguyên bộ trưởng Bộ Văn hoá Thông tin. Thời gian ấy, lòng người còn lý tưởng, tâm hồn còn tươi trẻ, những Lời người ra đi, Sơn nữ ca… là những ca khúc đẹp, để rồi sau 1975, tác giả không còn sáng tác được một bài hát nào cho ra hồn nữa.

Khí nhạc: Nguyễn Đình Nghĩa 
Thanh nhạc: Ngọc Cẩm & Nguyễn Hữu Thiết 

Hãy nghe lại dáng nhạc ca khúc này, qua hai phần trình bày, phần thanh nhạc của cặp song ca Ngọc Cẩm & Nguyễn Hữu Thiết (tôi rất thích những phong cách trình bày rất Vietnamese – native như thế này), và nhất là phần khí nhạc của sáo thần Nguyễn Đình Nghĩa. Nhạc vàng, nhạc đỏ, dù vàng hay đỏ cũng là hai mầu của lá cờ, dù là cờ của bên nào – hay – bên thì ít vàng nhiều đỏ, bên thì đỏ ít vàng nhiều – Việt cộng, Việt kiều, hai Việt cũng đều chỉ là Việt cả mà thôi! 😬

the show must go on


ueen có lẽ là band nhạc vĩ đại nhất qua mọi thời đại. Xét về mức độ phổ biến trong đại chúng thì The Beatles vẫn là số một, nhưng nếu xét về âm nhạc, Queen là đỉnh cao vời vợi mà nhiều band nhạc thế hệ sau vẫn phải ngước nhìn ngưỡng mộ. Nhạc của họ phần nhiều không phải thuộc loại easy – listening, và được gọi bằng cái tên music for musicians – âm nhạc dành cho nhạc sĩ.

The show must go on - Queen 
The show must go on 
(Moulin Rouge’s version)

Có một trilogy trong các tác phẩm của Queen mà tôi thường nghe, bộ ba bài hát: Bohemian rhapsody, We’re the champions, và Love of my life, một trilogy thể hiện quan điểm về cuộc sống, khởi đầu với một cái nhìn hiện sinh hoài nghi về thân phận con người (Bohemian rhapsody), tiếp diễn với việc chiến thắng định mệnh (We’re the champions) và kết thúc với một tình yêu xứng đáng (Love of my life).

Nhưng ca khúc hay nhất của Queen (nhất là phần vocal của Freddie Mercury) theo tôi là The show must go on, ca khúc được viết những năm cuối đời khi biết đã đối diện cái chết. Phần lời ca đã nói lên tất cả… trước những bi hài của sân khấu cuộc đời, tấn tuồng vẫn phải tiếp diễn thôi, tâm hồn tôi phong phú đầy mầu sắc như những cánh bướm, những ước mơ xưa vẫn còn đấy chưa chết đâu, và tôi, tôi có thể bay đấy các bạn ạ!

Những thính giả trẻ hơn sẽ nhận ra ca khúc này trong musical tuyệt vời Moulin Rouge, trong phim này, mọi diễn viên đều hát bằng giọng thật của mình. Đây là một phim tôi rất thích, nhiều trường đoạn âm nhạc hiện đại được lồng ghép hoàn hảo vào bối cảnh cổ điển, nhất là đoạn bên trong quán rượu Moulin Rouge với bài hát Smells like teen spirit.

season greeting

Lạy Chúa, Chúa cứu thế,
Non nước con ngàn dâu bể…

ự hỏi giáng sinh năm nay có mầu gì, chắc là mầu… Lê Uyên Phương. Ngày trước, mọi năm, ở nhà đều có tổ chức Giáng sinh nho nhỏ, cũng có cây thông Noel (dù nhà tôi là một nhà thuần Phật giáo). Giáng sinh là mùa đoàn tụ, nhưng e rằng Giáng sinh năm nay là mùa biệt ly lớn lao!

Mùa hoa tuyết - Lê Uyên Phương 

Về mặt nhạc, bài hát này không có gì đặc biệt, một số nguyên tắc của hợp âm vòng, như the circle of fifth. Phần lời cũng không có gì nhiều để nói, Xuân Điềm vốn là một nhạc sĩ tuyên truyền của quân đội VHCH. Tuy vậy, thi thoảng vẫn thích nghe bài nhạc này giống như một kỷ niệm…

like father like… daughter

ou’re listening to Your eyes by Anoushka Shankar, daughter of Ravi Shankar. Since first heard, I’ve been listening extensively to his music, and later on his daughter’s music. It may be hard to perceive at fist, but you would soon be addicted to it, sound of the heavenly sitar. You could also find on youtube clips of Anoushka, co – work with Norah Jones (Shankar), the half – sister of Anoushka.

miền thùy dương

Về miền Trung, miền thuỳ dương bóng dừa ngàn thông.
Thuyền ngược xuôi suốt một dòng sông dài…

Về miền Trung - Thái Thanh 

gắt một cọng rau muống biển, cột hai chiếc dép lại với nhau và quàng qua cổ, đi chân trần qua những trảng cát. Một bước tới cát lại đẩy lùi hai bước, không cần biết đi đâu, bầu trời lác đác vài ánh sao le lói. Len lỏi giữa đám dương liễu, đi qua những ánh đom đóm và lửa ma trơi thoi thóp. Quá động cát này, xuống triền dốc thoi thỏi là đến mép nước.

Đêm nay biển rút ra xa bờ, để lại hàng cây số nước mênh mông xâm xấp đến gối. Vừa đi hắn vừa nghĩ, những mảnh đời Polynesia dân xứ này, mặn chát như tinh thể muối ngấm lâu năm trong sớ gỗ mạn thuyền. Những điều gì khác ngoài kia, nếu có điều gì tồn tại ngoài cái không gian bao la này, thảy đều chỉ là ảo vọng…

trăng chiều

ừ trước đến nay có xu hướng giới thiệu nhiều nhạc miền Nam trước 75, đôi lúc còn khẳng định: CNXH làm băng hoại con người và cảm quan nghệ thuật. Đó có phải là một cái “confirmation bias” hay không thì tùy các bạn nghĩ. Cùng thời gian đó, sự xuống cấp không cứu vãn nổi của một bộ phận lớn âm nhạc ở miền Nam, kiểu nhạc Chế Linh – Lính chê, cũng chẳng phải là không hiển nhiên !?!?

Trăng chiều - Đặng Hữu Phúc - Ái Vân 

Để xoá bỏ những định kiến nếu có, mời các bạn nghe một đoản khúc thơ nho nhỏ dưới đây (nho nhỏ hàm ý là dễ thương nhưng có phần đơn giản). Để quay lại một không gian Hà Nội trong mắt ai, những năm đầu 80, có một mối tình đơn phương tuổi học trò, lãng mạn và sâu lắng. Có một chàng nhạc sĩ (tương lai) thầm yêu một cô ca sĩ (tương lai), tên cả hai người được ghi ra bên đây, bên dưới tiêu đề bài hát.