ăm 1812, sau khi đã chinh phục hầu hết châu Âu, chỉ còn Anh, Bồ Đào Nha và một số vùng đất lẻ tẻ khác chưa “thần phục”, Napoleon đem gần 600 ngàn quân xâm chiếm nước Nga! Quân đội Sa-hoàng Alexander-1 chỉ có 200 ngàn người, hơn 1/3 quân số của Napoleon một chút, đó là về số lượng, còn về chất lượng, độ tinh nhuệ thiện chiến thì nói thật, cũng không bằng, quân đội Napoleon đương thời nổi tiếng bách chiến bách thắng! Thế nên từ Barclay de Tolly, Pyotr Bagration đến Mikhail Kutuzov… những tướng lĩnh Nga tính tới tính lui, không có đối sách nào khác hơn là lui quân, hạn chế đối đầu trực tiếp, bảo toàn lực lượng!
Thực hiện sách lược vườn không nhà trống, chủ động dẫn dụ quân Pháp vào sâu trong lãnh thổ! Càng vào sâu, con đường tiếp vận, hậu cần càng dài, càng cần nhiều nhân lực hơn để bảo vệ, đằng sau là các đội du kích quấy phá! Một số đội du kích là do chính quyền tổ chức, một số là do người dân tự phát, nổi tiếng trong số đó là Vasilisa Kozhina, một nữ nông nô, người tổ chức đội nữ du kích đầu tiên của nước Nga trong Chiến tranh vệ quốc 1812 (xem series phim truyền hình bên dưới). Người Nga chỉ đánh những trận nhỏ cầm chân quân Pháp, đánh vào quân các nước chư hầu, trận nào Napoleon trực tiếp cầm quân thì… né, hoặc đánh cầm chừng!
Sau trận Borodino thì phải bỏ cả Moscow, dân chúng được lệnh di tản, người ta phóng hoả đốt thành phố, không để lại gì cho quân Pháp! Borodino hiểu theo nghĩa nào đó là “chiến thắng” cho Napoleon, một “chiến thắng kiểu Pyrros”, thắng nhưng tổn thất nặng đến mức thua ngược toàn bộ cuộc chiến! Người Nga đã giữ lại được “hạt giống” qua mùa đông để tiếp tục “gieo trồng” vụ sau! Mùa đông nước Nga, con đường tiếp vận quá dài, quân đội Pháp không bảo đảm đủ lương ăn, áo mặc, số chết vì đói rét, bệnh tật ngang với số chết trong chiến trận, cộng thêm lượng lớn đào ngũ! Napoleon đành phải rút quân!
Hơn 500K người đi, chưa đến 50K người về! Trên đà truy kích, quân Nga và các nước đồng minh kéo vào Paris, Napoleon đầu hàng và đi đày! Cũng tương tự như vậy, hơn 130 năm sau, họ lại đè bẹp quân Đức Phát-xít và kéo vào Berlin! Nên liên tưởng một cách không hoàn toàn chính xác, nhưng người ta có quyền đặt câu hỏi, tại sao ở một xứ văn minh, nơi phát tích của cách mạng tư sản dân quyền như nước Pháp lại sinh ra một người như Napoleon, tại sao cái nôi của khoa học kỹ thuật, của tư tưởng và triết học như nước Đức lại đẻ ra một người như Hitler!? Và vai trò của nước Nga là gì trong lịch sử của toàn châu Âu!? 😀