hms resolution

Sau khi phát hiện và vẽ bản đồ vùng bờ Đông châu Úc, James Cook trở về Anh, nhưng biết chắc rằng Australia chưa phải là Terra – Australis. Một cuộc thám hiểm thứ hai được tổ chức, mục tiêu vẫn là đi tìm Terra – Australis. Cook dùng đảo Tahiti làm căn cứ xuất phát đi về phương Nam, ba lần cả thảy, lần gần nhất đi quá 71 độ Nam, đến sát Nam cực, cách chỉ hơn 150km, nhưng buộc phải quay lui do băng giá và thời tiết. Phải hơn 50 năm sau nữa, Nam cực mới chính thức được tìm ra!

Trên tàu Resolution có mang theo cái đồng hồ K1 của Larcum Kendall, là một trong những chiếc đồng hồ cơ khí chính xác đầu tiên cho phép đo kinh – vĩ độ rất chính xác! James Cook còn trở lại Thái Bình Dương thêm một lần nữa, trên con tàu HMS Discovery! Về sau, James Cook được xem như công dân danh dự đầu tiên (không phải là người bản địa) của nước Úc, ngôi nhà ông ấy từng sống lúc nhỏ ở Anh được mua lại, tháo rời từng viên gạch, đem qua Úc và dựng lại thành bảo tàng!

hms endeavour

Endeavour là con tàu do James Cook làm thuyền trưởng đi làm nhiệm vụ đo đạc thiên văn ở đảo Tahiti, 1768, trong một dịp hiếm hoi, sao Kim gióng thẳng hàng với Mặt trời, nhật thực, 1769. James Cook, 39 tuổi, đã là một thuyền trưởng nổi tiếng với tài năng đo, vẽ bản đồ chính xác! Thực hiện xong nhiệm vụ thứ nhất đo đạc thiên văn, Cook mở cái “túi gấm” thứ 2 được niêm phong kín ra, trong đó chứa mệnh lệnh của Bộ Hải quân về việc đi tìm “Terra Australis”.

Terra Australis – vùng đất phương Nam, cho tới lúc đó thuần tuý là một giả thiết lý thuyết chứ chưa có bằng chứng thực nghiệm, dựa trên quan sát rằng các châu lục phân bố phần lớn ở Bắc bán cầu, nên phải có một cái gì đó ở phương Nam để đối trọng lại! Cook đã đến được châu lục mà ngày nay gọi là Australia, 1770. Về sau các tính toán phát hiện ra Úc chưa phải hoàn toàn là đối trọng phía Nam, hành trình đi tìm châu Nam cực sẽ còn là một câu chuyện khác!

hms bounty

Bounty là con tàu nhỏ 215 tấn, làm nhiệm vụ thu thập giống cây breadfruit – trái sake về trồng làm thực phẩm! Thuyền trưởng William Bligh là điển hình của sỹ quan Hải quân Anh về tính mẫn cán, tận tuỵ với nhiệm vụ, đi kèm đó là kỷ luật sắt thép đến mức kinh hoàng! Án nổi loạn trong Hải quân Anh rất đáng sợ, phạm nhân sẽ bị truy lùng trọn đời, nên những người bị ép đến mức phải nổi loạn thường cố gắng tránh đổ máu, và dàn xếp cho nó trông có vẻ giống như một vụ thuyền trưởng “tự nguyện nhượng quyền”.

Gần Tahiti, Bligh và 18 người trung thành bị thả xuống một chiếc xuồng nhỏ, họ đã dong buồm đi 6500 km, 47 ngày về đến Indonesia, từ đây họ đi tàu lớn về Anh. Bộ Hải quân phát lệnh truy nã và chiếc HMS Pandora lên đường! Pandora chết mất 35 người chỉ để bắt 10 phạm nhân về quy án! Thuyền trưởng Bligh từ trẻ đã nổi tiếng, là phụ tá của James Cook, về sau trở thành tỉnh trưởng New South Wales, Úc, tại đây, ông lại bị bạo loạn thêm lần nữa, cũng do cái tính sắt đá của mình, bị bắt giam nhưng không chết!

hms beagle

Beagle là con tàu nhỏ, 200 tấn, nhưng 3 lần đi vòng quanh thế giới, thực hiện nhiệm vụ chính là đo đạc bản đồ, nghiên cứu thuỷ văn! Đây là nhiệm vụ nặng nề và phức tạp, tàu thì nhỏ, tiện nghi thiếu, phải đi vào những vùng đất nguy hiểm, chưa từng biết đến (uncharted), và hành trình rất dài, mỗi chuyến đi thường 5, 6 năm! Vô số thuyền trưởng đã tự sát vì không chịu nổi áp lực những hành trình như thế!

Beagle nổi tiếng nhất là nhờ chuyến đi lần thứ 2 của nó, có nhà tự nhiên học trẻ Charles Darwin trên booong, hàng trăm tấn mẫu vật sinh học đã được thu thập và gởi dần về Anh (phải gởi làm nhiều đợt, nếu không sức nặng của bộ sưu tập này sẽ làm chìm con tàu). Chỉ đi ra biển đúng một chuyến 5 năm này, suốt mấy chục năm sau, Darwin đóng cửa viết sách và là tác giả của Thuyết-tiến-hoá như chúng ta đã biết!

hms pandora

Sau vụ bạo loạn trên tàu HMS Bounty, Hải quân hoàng gia phái chiếc HMS Pandora đi truy bắt! Án phản loạn trong Hải quân Anh là khắc nghiệt nhất thế giới, phạm nhân sẽ bị lùng bắt cho đến cuối đời, đến khi nào bắt được hoặc xác định đã chết mới thôi! Cái tên Pandora, cái hộp chứa đựng những điều xấu xa, ác độc trong thần thoại Hy Lạp (Pandora’s box) cũng nói lên sứ mệnh của con tàu, bắt bạo loạn bỏ lại vào trong hộp! Sau khi truy bắt thành công, trên đường về, HMS Pandora đâm phải san hô và bị chìm ở miền Đông nước Úc, thuyền trưởng và thuyền viên vẫn tiếp tục áp giải tù nhân trở về Anh và đưa ra xét xử!

Cái màu sơn đen, sọc vàng này là đặc trưng của Hải quân hoàng gia Anh, trên cái nền sọc vàng đó, số ô đen là số ô cửa mở ra để bắn súng đại bác! Nên đã có nhiều tàu Anh sơn giả thêm nhiều ô đen lên trên sọc vàng để giả số ô súng, ban đêm treo đèn như là ô cửa thật để hù đối phương, đếm thấy nó nhiều súng quá, ngán nên đành thôi! Cũng đã có một số làm ngược lại, sơn vàng ô cửa đen đi, giấu bớt số súng, tàu đối phương tưởng ngon ăn, áp vào là… ăn cho hết! Lịch sử hàng hải của một dân tộc nó kinh hoàng như thế, em có thể ngồi kể chuyện về các con tàu “HMS xxx” này thêm vài trăm chiếc nữa cũng được!

hms pickle

Sau trận hải chiến Trafalgar, đô đốc Nelson tử trận, phó đô đốc Collingwood nắm quyền, phái con tàu HMS Pickle về Anh để báo tin! Pickle chạy liên tục 15 ngày về đến Falmouth, từ đó lại tiếp tục đổi 21 con ngựa trạm để về tới London! Chỉ cần báo tin chiến thắng là người đưa tin ngay lập tức, tự động được thăng lên một cấp!

Nên chọn ai để đưa tin cũng đã là một sự ưu ái cá nhân! Nhưng nhìn vào chiếc Pickle (replica), chúng ta sẽ hiểu tại sao như vậy, 2 cột buồm, đều là gaff-rig, chỉ một cánh buồm vuông nhỏ, còn lại là jib và stay-sail! Những con tàu đưa tin bao giờ cũng là fore-and-aft rig, không nặng nề như buồm vuông – square-rig, như thế mới chạy nhanh được!

alcohol stove, 2

Biết là mọi người sẽ cười nhưng đây chính là cái bếp đi cùng em qua đại dịch! Không nên xem thường cái món “đồ chơi” này, nhỏ bằng chén uống trà, làm bằng đồng nguyên chất, hiệu Trangia, dùng cồn y tế, cồn thì không thiếu, trong xưởng mộc luôn có cả chục lít, hết thì ra tiệm thuốc tây đầu ngõ mua! Trangia nó tự hào, thiết kế đơn giản vậy mà nhiều người đã thử copy… nhưng chưa ai hoàn toàn thành công!

Không cần phải đợi giao hàng và cồng kềnh, nguy hiểm như gas, không bẩn và phức tạp như bếp xăng dầu, nhỏ nhẹ và đơn giản, cấu tạo không có gì để mà hỏng hóc! Từ nhỏ đã thích bếp cồn (alcohol stove) vì nó nóng mà lại sạch, ngày xưa trong nhà, mỗi sáng đều pha cà – phê bằng cái đèn cồn phòng thí nghiệm mẹ đem từ bệnh viện về! Về cái gọi là “chất đốt”, hiện tại mới là xăng E5, nhưng sẽ tiến tới E95 rất nhanh thôi!

punched card

Chương trình âm nhạc cuối tuần – Chỉ có các “lão tiền bối” trong làng CS thời kỳ “tiền khởi nghĩa” (CS: computer science) mới biết đây là cái gì, nguyên tắc hoạt động làm sao! Thời đó, các bác còn bị gọi là “dân đục lỗ” ấy – punched card, “lập trình” tức là cầm cái kềm bấm đục lỗ trên băng giấy! Nhạc chỉ cần vậy thôi, đơn giản như công nghệ… Flintstones! Chẳng thà nghe mấy cái này, còn hơn là “Tới luôn đi”, “Yêu là cưới” hay các loại tương tự!

kayak rolling

Xoay người một cái, bỗng dưng chuyển sang một thế giới hoàn toàn khác, một thế giới đậm đặc hơn, chậm rãi hơn, mát lạnh hơn, nghe rõ cái âm thanh tic tic lan truyền trong môi trường nước! Từ góc độ thực tế, kỹ thuật roll rất cần thiết khi chèo trong khí hậu nhiệt đới, khi nhiệt độ ngoài trời đã bắt đầu vượt ngưỡng 37 độ của cơ thể, lâu lâu ta lại xoay một cái để… giải nhiệt!

ngáo, 2

Ngáo, từ này đã trở thành tiếng Việt chính thống nhiều năm nay, nhưng như thế nào là ngáo!? Một ku lưu manh dùng hàng đá khiến cho: động tác dứt khoát, miệng nói tay làm, kể chuyện như đúng rồi, hết sức thuyết phục! Một con điếm ghẻ, diễn vở kịch đầy nước mắt, động tác điệu bộ cũng rất là thảm thiết, có như thế mới gạt được người xem! Các bạn phải chứng kiến tất cả những cảnh đó rồi, thì mới hiểu, như thế nào là ngáo!

“Ngáo”, tức là tác động “chemical – hoá học”, đúng chữ “chemical” thường dùng trong bình luận phim ảnh hiện tại! Cái chemical này có thể là hoá chất trực tiếp, các loại hàng đá, ma tuý, chất gây nghiện! Nhưng chemical này cũng có thể là dạng “ma tuý ảo”, các clip đạo lý, lưu manh dạy đời đầy rẫy trên mạng! Cứ tiêm nhiễm ngày này sang tháng khác, nó có tác động rất lớn đối với người xem, nhất là đám trẻ, kinh nghiệm sống không có!

“Ngáo” hay “Chemical” thể hiện cái nội hàm bên trong, dùng một biện pháp kích thích nhân tạo, để truyền tải thứ kịch bản nhảm nhí, những thứ “đạo lý” rẻ tiền, những trò “tiểu xảo” thô thiển, mục đích là làm sao phải tạo được ấn tượng và thuyết phục người xem một cách nhanh chóng nhất! Dần dà, nó tạo nên một lớp người cái gì cũng muốn “thoả mãn ngay lập tức”, cái gì cũng “diễn như đúng rồi”, cái gì cũng mang tính chất “thể hiện”!

Càng lậm vào “văn hoá ngáo”, chúng ta càng xa rời những tính cách đã giúp con người tồn tại qua dông bão, đó là tính resilience – kiên cường: phải biết chất vấn nguồn thông tin, phải biết hoài nghi các giá trị, phải có năng lực phân định thật – giả, phải có bản lĩnh vượt qua những thứ “dễ dãi, ăn liền, rẻ tiền”! Đã qua rồi cái thời diễn viên truyền đi những thông điệp, nội dung sống thực sự, “diễn viên” bây giờ phần lớn cũng chỉ “ngáo” mà thôi!

Nói thì dễ nhưng giải quyết không dễ! Tại sao “ngáo” vẫn tồn tại, lan truyền rộng rãi trên MXH?! Cũng như nuôi heo, các nhãn hàng, thương hiệu nuôi một đội quân “ngáo”, dễ kích động mới dễ bán hàng! Các thế lực xã hội xài “ngáo” như cách tác động đám đông, kiểu như “ông vua” phải có “thằng hề” đi theo! Các thế lực chính trị xài “ngáo” như cách tác động địa chính trị, có ai còn nhớ “Chiến tranh nha phiến” bản chất thực sự là gì không nhỉ?!

giãn cách, 15

Trên phố xảy ra đám cháy cực lớn, mà ku phóng viên tin tức thì đang nghỉ ốm, toà soạn bèn cử ku phóng viên showbiz đi tường thuật thay, bài đăng lên như sau: trên phông nền ánh lửa đỏ hồng rực rỡ, phu nhân chủ nhà bước ra, trong bộ váy ngủ sang trọng, thật là yểu điệu và thướt tha, tóc tai rối bời, ướt đẫm vì nước, anh lính cứu hoả nhẹ nhàng dìu một bên, đúng là một cảnh tượng huy hoàng, lộng lẫy, cảm động lòng người…

dust in the wind

Bài hát xưa cũ, một thời rất ưa thích, không hẳn là “forever – lasting – golden – songs” đạt đến “tỷ view”, nhưng cũng đã xếp vào loại 1, 2 trăm triệu! …Same old song, just a drop of water in an endless sea. All we do, crumbles to the ground, though we refuse to see. Dust in the wind, all we are is dust in the wind. Now don’t hang on, nothing lasts forever but the earth and sky. It slips away, you know all your money won’t another minute buy…

sài gòn, tôi sẽ…

Sài Gòn, tôi sẽ… sau khi hết giãn cách, tự đặt ra cái self-challenge: chèo 100km trong 24 tiếng, liên tục không nghỉ! Lộ trình đã vạch, trên bản đồ là 104 km, theo luồng Lòng Tàu ra vịnh Gành Rái, qua Cần Thạnh, Đồng Hoà, qua sông Đồng Tranh, theo luồng Soài Rạp về lại SG. Dĩ nhiên từ chuyện “nghĩ là sẽ làm được” cho đến “đã làm được” là 2 cái khác nhau, lần cuối cùng chèo nhiều như thế chỉ có liên tục cỡ 17 ~ 18 tiếng!

ngậm ngãi tìm trầm

Trước, ở làng lưu truyền “câu chuyện dân gian” “ngậm ngãi tìm trầm”. Những người đi tìm trầm, đi suốt nhiều tháng, rừng thiêng nước độc, thú dữ nhiều, họ ngậm trong miệng một loại bùa ngãi. Loại ngãi này, nếu dùng thời gian ngắn, có tác dụng xua đuổi cọp beo, nhưng nếu ngậm dài nhiều năm, thì chính bản thân người dùng sẽ… biến thành cọp! Dĩ nhiên, đây chỉ là câu chuyện ngụ ngôn, dân gian mà thôi, không nên cho là thật!

Mà làng tôi là cái làng kháng chiến, vô số người ở “trên xanh”, trong các chiến khu, có người hàng chục năm! Đi tìm “trầm hương”, đi kháng chiến, dĩ nhiên là lý tưởng cao đẹp, nhưng mà cái thời gian nó lâu dài như thế, ngậm một mối hận thù lớn như thế, từ năm này sang năm khác, dân làng tôi sợ… họ sẽ biến thành cọp! Cái trí tuệ dân gian nó chỉ kể câu chuyện như vậy thôi, còn những tầng ngữ nghĩa khác thì để cho người nghe tự suy ngẫm!

viet kong

Trước, có một thời bàng – dân bàn – tán sôi nổi về cái phim này, nhất là về cái nhân vật “Viet – Kong”, với vẻ châm biếm mang màu sắc chính trị! Vâng, đó chính thực… là một con quái vật, nhưng trong số những con quái vật trên Đảo – đầu – lâu, thì đó vẫn là một con mang “tính người” nhiều nhất, vẫn có thể thấy rất nhiều “tính thiện, tình cảm và lý trí” bên trong con Kong, tất cả những loại khác, như con Skullcrawlers, chỉ là súc – vật, phi – nhân – tính, không hơn không kém!

Rất tiếc là đánh nhau bao lâu, hao tổn biết bao nhiêu mới nhận ra sự thật ấy! Và còn sẽ mất rất rất lâu nữa để mọi người nhận ra “thiện, ác, tốt, xấu” nằm bên trong mỗi con người chúng ta, chứ không nằm trong ý thức hệ hay quan điểm tôn giáo, chính trị, xã hội, không phân biệt vùng miền… Trong lúc đó thì đám lưu manh rẻ tiền vẫn cứ gán ghép, chụp mũ, đánh vào “cái-tôi trắng-đen nhị – nguyên” cố – hữu, tố – hữu của con người, giả mạo, kích động cho bên này, bên kia đánh nhau!

giãn cách, 14

Tôi chiều nay giam cấm hận trong lòng, Chỉ là một giữa loài người đau khổ. Tôi chỉ một con chim bé nhỏ, Vứt trong lồng con giữa một lồng to… (Vứt trong một cái lồng xanh, bên trong một cái lồng vàng, ở trong một cái lồng cam, trong một cái lồng đỏ!)

giãn cách, 13

Buổi sáng bình yên tương đối thời dịch bệnh, vẫn có đầy đủ tô – ly – điếu – tờ (tô bún, ly cafe, điếu thuốc và tờ báo)… Đương nhiên, thời giờ là báo điện tử, tạm chia làm 2 loại: Tin tức và Sự thật! Trong Tin tức không có Sự thật, trong Sự thật thì không có Tin tức!

Sau nhà, chim hót líu lo, khu tôi ở ven sông, cây xanh còn nhiều, chim chóc vô số, các loại chim sâu, sẻ, sáo, bồ câu, bói cá, cò, quạ, bìm bịp, etc… tất cả làm nên một bản hoà ca nhộn nhịp, rộn ràng vào buổi sáng, nghe êm tai, có sinh khí hơn các loại tin trên báo!

anh phải sống

Câu chuyện cảm động, có cảm giác rằng, vị Bác sĩ, tác giả bài báo đang truyền đi một thông điệp: sức mạnh tinh thần, nghị lực sống mới là điều quan trọng, những ai than vãn, oán trách, yếu mềm thì “đi” hết – hard fact… Theo một nghĩa rộng hơn, lúc tại “sinh tử quan đầu – 生死關頭“, chính cái ý chí hướng thiện mới là sự cứu rỗi cho linh hồn con người. thanhnien.vn – Vợ mất, bệnh nhân COVID-19 hồi phục kỳ diệu nhờ quyết tâm phải sống vì 3 đứa con nhỏ

giãn cách, 12

Thế tại sao showbiz lại cổ xúy cho xu hướng ẻo lả, unisex, đam mỹ, pede, etc…!? Ngoài việc tìm cách đánh vào thị hiếu thẩm mỹ, giới tính lệch lạc, rẻ tiền ra, mục đích là tạo ra một thế giới quan “phẳng”, mọi thứ giống nhau, không có sự khác biệt, tạo ra những gu thẩm mỹ nhàn nhạt, cào bằng những khác biệt về phong cách, về tâm hồn vốn dĩ đã là điều tự nhiên, như thế mới dễ thuyết phục, dễ bán hàng! Chấm xuống hàng!

Để tạo ra một thế giới tiêu dùng, trong đó con người cũng chỉ là một dạng hàng hoá! Kiểu giống như nuôi gà công nghiệp, thức ăn ngày càng phải AI, big-data, deep-learning, etc… Nuôi bằng nhiều loại thức ăn bổ dưỡng tự nhiên thì chi phí vừa cao, vừa khó, phải dày công nghiên cứu để tạo ra những sản phẩm khác biệt! Phải làm sao để chỉ phải xài một loại thức ăn thôi, cho nó vừa rẻ, vừa dễ! Ba chấm xuống hàng!

sep, 1st

Face nhắc những ngày này năm trước, hồi còn ham vi vu xê dịch lắm, mỗi chuyến xuyên Việt có khi kéo dài đến 2 tháng, đi từng nơi, trên từng cây số. Còn giờ thì, em đi ngủ…. wake me up, when September ends!