DAC

Times that you took in stride, they’re back in demand.
I was the one who’s washing blood off your hands…

ông nghệ thu CO2 trực tiếp từ khí quyển, xử lý và bơm xuống lòng đất, sau khoảng 2 năm sẽ hoá thành dạng rắn, có thể lưu trữ dài hạn! Hiện về công nghệ đã làm được, nhưng số lượng nhà máy DAC (direct air capture) như thế này còn quá ít! Để hoàn thành mục tiêu net – zero thì cần phải có một khoản – tương – đương – tiền khổng lồ! Nên cái chuyện đầu – tiên – tiền – đâu này cần được giải quyết bằng nhận – thức & luật – lệ, chứ một mình công-nghệ không làm được!

net-zero

rước khi anh Chính đi dự hội nghị là đã có bài “lót đường”, giáo hội Phật giáo VN kêu gọi giảm thiểu rác thải nhựa… Xét về ngắn hạn thì có thể còn đấu đá, kèn cựa nhau chút ít, chứ về dài hạn, đây là mục tiêu chung các nước đều nhận thức là phải hướng tới, là xu thế hiển nhiên tất yếu! Trung Quốc thì năm qua đã dính một cơn lũ lụt được xem là… 1000 năm mới có một lần, thực ra họ đã có chuẩn bị từ lâu, các công nghệ CO2, H2, hạt nhân, công nghệ lưu trữ điện bằng khí nén, etc…

Ấn Độ cũng ngập chìm trong các vấn nạn môi trường, cái nôi của triết học cổ đại, ngồi thiền trong một đống ô nhiễm chả có thích thú, ích lợi gì! Riêng ku Nga là bình chân như vại, đất rộng, người ít, KHKT trong tay, băng tan mở đường Bắc cực. Chỉ có VN, ngộp trong sao kê từ thiện, năm ngoái miền Trung tan hoang! Nên tốt hơn là làm anh tiên phong, lon ton lót đường cho các anh lớn, sẽ được giúp đỡ về công nghệ (trước mắt là điện và lưu trữ điện), lại được tiếng nhận thức tiến bộ! 😃

tiêu chuẩn kép

in lớn nhất lâu nay, hành động hướng tới net-zero… bao gồm 2 hướng tiếp cận chính: #1. giảm khí thải, giảm tiêu thụ năng lượng hoá thạch xuống mức tối thiểu, #2. đã bắt đầu có công nghệ hấp thu khí CO2 trong khí quyển và chôn lại xuống đất, tương tự như cách những cánh rừng đang làm, nhưng nhanh hơn! Cho phép mơ mộng tí, nhưng mục tiêu này là hoàn toàn có thể trong cuộc đời chúng ta!

Mơ mộng thêm tí nữa, trong tương lai, doanh nghiệp sẽ được đánh giá bằng hai con số, một là tiền, hai là số ghi nợ trong ngân hàng CO2, cá nhân cũng được đánh giá bằng hai con số: một là tiền, hai là… điểm công dân, hay một cái gì đó tương tự để đo lường nhận thức, ý thức! Phải có tiêu chuẩn gồm nhiều tham số khác nhau, chứ hiện tại, “chỉ có tiền” thì con người chỉ có phá mà thôi! Mơ mộng, mơ mộng… 😀

tự tính

ạn có thể đem khỉ ra khỏi rừng, nhưng không thể đem rừng ra khỏi khỉ! Với khỉ, rừng là bản năng, là lẽ sống, hiểu tương đối là một dạng “tự tính – 自性 – svabhāva”! Đốn đến cái cây cuối cùng sẽ nhận ra, hoá ra chúng ta vẫn là những con khỉ nhớ rừng, cần có rừng! Chính cái ngộ nhận cao cấp hơn nên dẫn đến kiểu suy nghĩ lầm lạc đó! Chừng nào mà cái ham muốn “hơn người bất chấp” còn lớn hơn cái ham muốn “thay đổi bản thân”, thì mọi lý luận vẫn chỉ là nguỵ biện, con người vẫn chỉ là những kẻ phá hoại!

first & original

irst-hand-knowledge – kiến thức trực tiếp: tự biết một chuyện gì đó bằng chính bản thân mình, càng trực tiếp càng tốt, không nghe qua người thứ 3, thứ 4… thứ n. Khi kiến thức trực tiếp không thể có thì nên giữ thái độ trung dung! Original thoughts – suy nghĩ tự thân: phát ngôn bằng chính suy nghĩ của bản thân, hạn chế copy lại từ nguồn khác! Riêng việc tự suy nghĩ, tự phát ngôn là đã cho thấy cá nhân có sự vận động, có tư duy và lý tính riêng, chứ không phải đơn giản chỉ là một cái máy photocopy!

Hai cái này, một đầu vào, một đầu ra, liên quan chặt chẽ với nhau, tuy hai mà một, tuy một mà hai. Người không biết giá trị của “first-hand-knowledge” sẽ chỉ la liếm chuyện thiên hạ, bản thân không có sự phân tích, chọn lọc bên trong. Mà ngành Computer Science có câu: GIGO – garbage in, garbage out, bỏ vào là rác, thì thứ lấy ra cũng sẽ chỉ là rác! “Original thought”: bản thân hiểu mới là việc quan trọng, tự suy nghĩ, tự viết ra được mới là việc quan trọng, copy lại lời người khác không có giá trị phát triển cá nhân!

Chúng ta đang sống trong một thời đại suy đồi, sự vô minh của con người ngày càng lớn! Nhân danh cái tào lao gọi là trí tuệ nhân tạo, hoang tưởng có thể hiểu và kiểm soát được nội dung, suy nghĩ của con người, đó chỉ là nguỵ biện để che dấu lý do thực là tối ưu hoá “lợi nhuận”. Việc đơn giản, có thể làm được ngay, mà cứ mãi lần lữa không chịu làm, đó là hoàn thiện các cơ cấu kỹ thuật, nền tảng pháp lý, làm sao để bảo đảm được 2 yếu tố: first & original, hay nói cách khác là tính… “chính danh”!

parable of the poisoned arrow

alunkyaputta, một đệ tử của đức Phật, cảm thấy bất mãn vì Như Lai luôn từ chối trả lời 14 câu hỏi siêu hình (kiểu như: vũ trụ có vĩnh hằng hay không, có vô tận hay không .v.v.) Một ngày nọ, anh ta đến gặp đức Phật và tuyên bố: nếu những câu hỏi đó không được trả lời thì anh ta sẽ không tin theo đức Phật nữa! Như Lai đáp lại bằng một câu chuyện, chuyện rằng: Có người bị bắn bằng mũi tên tẩm thuốc độc, bác sĩ muốn lấy mũi tên ra ngay để cứu người, nhưng nạn nhân không chịu, cứ đòi muốn biết người bắn mũi tên là ai, xuất thân từ đâu, học vấn thế nào, cao thấp ra sao, tại sao lại bắn! Nếu cứ chấp vào những câu hỏi đó thì chắc chắn anh ta sẽ chết, chết mà vẫn chưa biết được câu trả lời. Ý nghĩa của câu chuyện: đời người ngắn ngủi, nên tập trung vào những việc có nghĩa, đừng phí công sức cho những câu hỏi siêu hình vô ích!

Chuyện tương tự cũng xảy ra ở các “tôn giáo” khác! Khổng Tử cũng từ chối trả lời các câu hỏi mang tính siêu hình – metaphysics, bảo rằng chuyện con người còn chưa biết, quan tâm làm gì chuyện trời đất, quỷ thần, chuyện sống còn chưa biết, quan tâm làm gì chuyện chết! Lão Tử cũng trả lời đại khái tương tự như vậy, bảo rằng “đạo” là thứ phi thường, không thể diễn giải được (đạo khả đạo, phi thường đạo…). Đó là phương Đông nhé, sang đến phương Tây, từ Aristotle, Platon cho đến Nietzsche, Kant đều cho thấy một điều tương tự, hoá ra các triết gia phương Tây, họ cũng không nhắm vào những vấn đề và câu hỏi như thế! Thay vào đó, họ thảo luận các khía cạnh về khả năng nhận thức của con người: chúng ta có thể biết được những gì!? Đọc khắp Đông, Tây, kim, cổ đều chỉ thấy những chuyện như vậy!

Nên, chỉ có mấy ku “thiểu năng trí tuệ” Việt Nam mới suốt ngày bô lô bô la “triết học” là như thế này, như thế kia, đầu óc đã trở nên “ngáo” nặng vì bị trúng tên thuốc độc! Hoặc giả, học đâu đó được vài ba câu chữ lảm nhảm, chưa từng đọc cái gì cho thấu đáo, nên nghĩ rằng lặp lại một số vấn đề “ngu ngơ” như thế là cao siêu, là hơn người! Hoặc giả, chúng nó cho rằng người khác cũng tư duy như thế, cũng có cái “não trạng” y như thế, cũng đem mấy câu hỏi của đứa trẻ lên 3: “ai làm ra mặt trăng” đi làm khó người khác! Từ trong sự mông muội như “thủa hồng hoang” đó, chúng nó cho rằng cứ là dạng “trí tuệ của đứa trẻ” là tự nhiên đã trở thành “triết gia” rồi! Nực cười, một đám “thiểu năng”, em mà gặp ai như thế là em không ngần ngại văng thẳng vào mặt 4 chữ “triết cái con c…”, thẳng thừng như thế cho chúng nó tỉnh ra!

ut glory

áng đọc tin thấy buồn quá, “UT Glory” là người “bạn vong niên” của em từ nhiều năm nay, chèo trên sông lúc nào cũng gặp, gặp thường hay nói chuyện qua bộ đàm, từ khắp SG ra đến VT! Hoá ra là nó có vai trò như thế! 🙁, đúng ra em phải sớm đặt câu hỏi nó cứ loanh quanh mãi như thế để làm gì, chả thấy chở hàng gì! Từ những ngày giãn cách, em nấu ăn bằng hai cái bếp, một bếp cồn và một bếp xăng là đã thấy bất thường, xăng để lại quá nhiều muội than, nhiều một cách kinh hoàng!

Ôi, Việt Nam, đất nước của một triệu lẻ một trò lưu manh, gian dối! Vụ làm giả xăng dầu này e là tinh vi và quy mô hơn nhiều so với vụ Trịnh Sướng! Việt Nam, đất nước của hơn 13,000 (mười ba ngàn) tiêu chuẩn kỹ thuật, môi trường, đủ cả chả thiếu cái gì! Một đống hỗn tạp, vừa là thủ phạm, vừa là nạn nhân, vừa ăn cướp vừa la làng, vừa là thánh nữ, cũng đồng thời là đĩ điếm, vừa tự tạo nghiệp, vừa tự chịu đựng! Tất cả đều là những “cái tôi” méo mó, quái dị, éo ra hình thù gì!

giãn cách, 25

ho dù công nghệ phát triển tới cỡ nào đi nữa, thì các sân chơi mạng xã hội (MXH) như hiện tại, hiện nguyên hình như cõi hồng hoang, nguyên thuỷ, như thời còn là vượn người vậy! Trong các vấn đề nó đẻ ra, thì big-data, thao túng dữ liệu người dùng vẫn là chuyện nhỏ, những chuyện lớn hơn như tính chính danh, tin giả, bắt nạt xã hội, quảng cáo, lừa đảo mới là những vấn đề lớn! Ở tầm vĩ mô, có thể ví dụ vài cá nhân nào đó đưa tin giả, được hỗ trợ bởi một số cty ở VN, các cty này có cty mẹ ở Hồng Kông, đến lượt cty mẹ này do Hoa Nam tình báo giật dây! Một ví dụ khác, một tay ‘oligarch’ Nga, thông qua mạng lưới chân rết chằng chịt, chi tiền tạo quảng cáo và tin giả để tìm cách ảnh hưởng kết quả bầu cử Mỹ! Nói chuyện vĩ mô nó xa xôi quá, giờ quay lại chuyện vi mô ở ngay Việt Nam.

Hiện có khá nhiều nhóm lưu manh giang hồ (thường là cho vay nặng lãi, hay lô đề) cũng lập nhóm “Từ thiện” trên MXH, cũng đi phát vài tạ gạo, vài chục thùng mì (có bao nhiêu tiền đâu), tạo ra cái vỏ bọc lương thiện, tử tế như thế! Bà con chỉ biết ảo thôi, chứ có hiểu éo cuộc sống thực chúng nó toàn những thứ đầu trộm đuôi cướp thế nào đâu, có tới tận nơi xem tận mặt, hiểu rõ sự việc thế nào đâu?! Chính MXH đã dạy chúng nó những chiêu trò như thế. Kinh nhất hiện nay là các nhóm tự xưng “hiệp sĩ”, luôn rình mò, luôn “biết rồi”, luôn ra vẻ ta đây vì “việc nghĩa”, can thiệp chuyện “bao đồng”, trên Face vẽ bao nhiêu chuyện “tốt đẹp”, thực chất, chúng nó sống bằng cách tống tiền cá nhân & doanh nghiệp! MXH giúp cho tội phạm xây dựng thêm vài bộ mặt, trong số muôn ngàn khuôn mặt của chúng!

Làm nhớ đến một công án Thiền tông kinh điển: Nếu như cái xe bò không chạy, thì ông đánh cái xe, hay đánh con bò!? 😅

Nên xã hội càng phát triển, mà bản chất mông muội của con người chỉ càng trầm trọng thêm mà thôi! Ngày xưa thời của báo in, giấy viết, tin giả cũng có nhưng ít, và hạn chế, toà báo mà đưa tin sai, người ta còn biết chỗ mà đến ném cà chua, trứng thối để phản đối! Giờ một thằng ku lưu manh bá vơ, núp đâu trên núi, không ai biết nó là ai, mà vẫn có thể tác động đến con người và xã hội được! Nên chuyện này (sự vụ của Facebook), tôi đoán mới chỉ là khởi đầu mà thôi! Công bằng mà nói, Face chỉ là cái chợ để người ta buôn dưa lê, cái xấu của MXH là cái xấu chung của con người, chả của riêng gì Face! Rồi phương Tây cũng sẽ nhận ra, “tự do ngôn luận” vẫn có quá nhiều mặt trái, vấn đề căn bản đầu tiên là tính “chính danh” trên MXH, giải quyết được chuyện đó rồi thì mới tính tiếp những chuyện khác được!

Nói túm lại, MXH khiến cho đa số quần chúng trở thành “một con người khác”, riết rồi không ai quan tâm thực chất là như thế nào nữa, đó mới là cái nguy hại lớn nhất của MXH! Một cái ổ “nhảm nhí”, “dối trá”, “giả danh”, “ảo hoá”… mà chuyện đó chưa quan trọng, quan trọng là con người ta quên mất mình là ai, cái gì là thực, cái gì làm mình hạnh phúc, cái gì có lợi cho sức khoẻ và tâm hồn. Nhất là khi vô số cộng đồng, hội nhóm, tổ chức lưu manh nó ảnh hưởng, phụ thuộc, tác động lẫn nhau, tạo nên một cái “hệ sinh thái – eco-system”, tự nó nuôi sống bằng chính những cái “ảo giác” phản ánh qua lại giữa những “não trạng bệnh lý” giống nhau đó! Khi con người không còn biết mình là ai, không có mục đích xây dựng cá nhân gì, không còn khả năng “hướng thiện”, thì tất cả những điều khác xảy ra chỉ là hệ quả tất yếu!

ivermectin

ái vụ Ivermectin đứng từ góc độ “kỹ thuật tin giả”, có nhiều điểm rất đáng phân tích! Phải gọi là “kỹ thuật tin giả” vì nó đã được “lý luận hoá” thành bài bản, làm sao để kích động đám đông một cách hiệu quả! Điều đầu tiên phải nói là Covid-19 là một chứng bệnh rất phù hợp với tin giả, nhiều trường hợp tự hồi phục mà không cần thuốc men gì! Trong cái bối cảnh ấy, quăng bất kỳ thứ thuốc gì ra cũng “trị được bệnh” cả! Điều đầu tiên là nó đánh vào tâm lý đám đông, “gán nhãn thuộc tính”, à, ta biết rồi, thằng A là như thế này, sự việc B là có tính chất kia!

Ở một thời đại mà thông tin tuôn ào ạt từng giây từng phút như thế, chỉ cần có dòng chảy thông tin thôi, chẳng cần chứng cứ, cũng có thể điều khiển đám đông! Mà thông tin đúng, ví dụ như thuốc trị bệnh, thì cần nhiều tháng, nhiều năm mới đi đến một kết luận đơn giản và chính xác được, còn tin giả thì nó tuôn ra từ giờ này sang giờ khác! Quần chúng nó có cái nhu cầu “tha thiết, ngắt ngoải” phải thoả mãn, luôn luôn đánh giá, luôn luôn xếp hạng, luôn luôn phải “gán nhãn thuộc tính”, luôn luôn “ta biết”, không có mấy người giữ được cái tâm “KHÔNG”.

Nên đám tạo tin giả lâu lâu nó sẽ quăng ra một cái tin bá vơ, không ai có thể chứng minh được, cũng như không ai có thể phản bác được ngay lập tức! Cụ thể như trong trường hợp Ivermectin, nó xài “dữ liệu” từ một “bài báo khoa học” đã được xếp loại là “data-manipulation, thao túng, chỉnh sửa dữ liệu” và đã bị rút không cho đăng nữa! Chỉ cần một khởi đầu như thế thôi, là đã có thể nghi ngờ, bác bỏ toàn bộ những bước tiếp theo rồi! Mà xem xét những bước tiếp theo, toàn là những “chứng cứ” tham chiếu lòng vòng, tự nó “chứng minh, hỗ trợ” cho nhau!

Cái tâm thức đám đông, nó đã bị đào luyện bởi luồng thông tin, bởi mạng xã hội! Vì họ đã bị biến thành những người tiêu thụ – consumer thông tin! Và đám tung tin giả là đám lướt sóng cái nhu cầu này! Làm sao phải sản xuất ra càng nhiều sản phẩm thông tin càng tốt, thật giả không quan trọng, cứ phải nóng hổi, sốt dẻo là được! Đặt tít phải kích động cho người này ghen ghét người kia, như thế mới dễ tạo sóng gió! Phải kêu gọi thuộc tính bầy đàn, đánh vào cái tôi, người SG là như thế này, VN là như thế kia, cho họ một cái đám đông để bám víu vào đó!

Nên nói thật, nói mang tiếng ác, em mong dịch bệnh kéo dài thêm, để mà bà con đóng cửa sám hối. Mà em cũng thừa biết là chừng đó hoàn toàn không đủ để thay đổi được gì, bẵng đi vài tuần đâu lại vào đấy! Và em từng thấy, nhiều ông già 60, 70 tuổi, nhiều vị học hành Tiến sư, Giáo sĩ cao vòi vọi, vẫn bị một thằng ku lưu manh bá vơ kích động, lừa gạt như thường! Mà thằng ku lưu manh này nó học hành đâu chỉ lớp 2, lớp 3, lại nghiện hàng đá, thế mới đau! Nói tới nói lui, “cái-tôi vô-minh” là điều rất rất khó thay đổi, trong trường hợp VN xem như vô vọng!

giãn cách, 23

ý luận nhị nguyên trắng đen là điểm yếu cố hữu trong cách suy nghĩ của con người, đặc biệt nghiêm trọng với người Việt. Thế nên họ rất dễ mắc vào cách suy nghĩ máy móc, những logic hình thức, đặc biệt là cũng chính vì thế nên dễ bị lừa gạt, lợi dụng. Như thế nào là lý luận nhị nguyên, câu chuyện nảy sinh từ tranh luận của tôi với một người bạn về cúm mùa (ở đây không nhằm phê phán ai, vì ai cũng có thể mắc vào những lỗi như thế).

Ví dụ 1: gọi là cúm mùa là vì nó trở nặng trong mùa đông, giảm đi trong mùa hè! Nên một số người lý luận loanh quanh một lúc, câu chuyện nó trở thành: cúm mùa chỉ có trong mùa đông, không có trong mùa hè, vậy nguồn cúm mùa ở đâu ra, chính là “trời giáng ôn dịch” xuống loài người rồi! Chuyện này rất đơn giản, thực ra cúm mùa lây quanh năm, kể cả mùa hè, khác chăng là ở các nước ôn đới, cúm mùa trở nên mạnh hơn vào mùa đông hơn, thế thôi!

Ví dụ 2: nghệ sĩ nuôi khán giả hay khán giả nuôi nghệ sĩ!? Mọi hoạt động kinh tế nó đều là “xoay vòng”, nếu tự cung, tự cấp, tự sản xuất, tự tiêu thụ thì… đâu có gọi là kinh tế! Chính vì bản chất của mọi hoạt động kinh tế đều là “quần vòng” như thế, nên dùng cái chữ “kinh tế quần vòng”, nó gần như là vô nghĩa! Vậy thì ai nuôi ai? Cách đặt vấn đề như thế là đám lưu manh lợi dụng điểm yếu tư duy để kích động dư luận, kích động ghen ghét vụn vặt!

Ví dụ 3: phim ảnh tạo ra tội phạm, hay phim ảnh chỉ phản ánh thực tế nhiều tội phạm!? Hỏi điều này nó cũng giống như hỏi: tại sao giọt nước biển có vị mặn, đâu phải chỉ có một giọt nước mặn đâu, cả cái biển nó mặn đấy chứ! Thực tế hay phim ảnh, đều là những tấm gương phản chiếu lẫn nhau, phản chiếu qua lại “vô hạn” lần, thực tế nào thì phim ảnh đó và ngược lại, thế thôi, ở đây, đâu là “gà”, đâu là “trứng”, đâu là “nhân”, đâu là “quả”?

Chỉ cần mở một trang báo hàng ngày ra, đọc vài cái tựa là phát hiện ra vô số kiểu logic trắng đen nhị nguyên này! Thực tế mọi vận động trong cuộc sống luôn có chiều thời gian, cố tình bỏ quên cái chiều này là biến thành những khái niệm “trắng / đen” chết, xa rời thực tế! Chính vì cái “lỗi tư duy” này của người Việt mà họ rất dễ bị lợi dụng, luôn bị đẩy vào các tranh luận nhảm nhí, bị kích động bởi những thứ như “con gà hay quả trứng có trước”.

Đám lưu manh thì lợi dụng triệt để điều này, bỏ cái chiều thời gian đi, đảo ngược trình tự, biến thành một sự việc khác hẳn! Thêm một ví dụ khác gần đây trên báo là “zero-covid hay là sống-chung-với-dịch”, vì nó đã thành cái bệnh tư duy cố hữu rồi, nên vẫn cứ phải vin vào đó! Làm sao để sửa bệnh tư duy nhị nguyên trắng đen? Theo tôi bước đầu tiên là… chơi thể thao nhiều, tập thể dục thật nhiều, cảm nhận dòng chảy của thời gian, của vận động! 😃