báo chí cúm mùa

Lảm nhảm cuối tuần, vài con số thống kê, nước Mỹ có dân số 340 triệu, nhưng có đến khoảng 25.2 triệu chiếc “du thuyền”. Chữ “du thuyền” trong tiếng Việt gợi lên ý nghĩa giàu có, xa xỉ, nhưng thực ra đủ tiêu chuẩn đăng ký thì đã xem là “du thuyền” rồi, phần đông những chiếc gọi là “du thuyền” này đều dưới 26 feet – 8m và thực tế thì, ở Mỹ không phải ai cũng giàu! Trừ một số ít triệu phú, tỷ phú và những chiếc siêu du thuyền ra thì, kỳ lạ thay, phần đông người chơi thuyền ở Mỹ có thu nhập dưới 100K/năm, được xem không phải là giàu ở nước đó! Không hiếm những bạn trẻ ra “bãi rác”, nhặt về những chiếc thuyền cũ đã có tuổi đời trên 30, 40 năm với giá rẻ như cho, và bỏ công sức 2, 3 năm để cải tạo, sửa chữa, trang bị thành một chiếc đi biển được cho phù hợp với nhu cầu và túi tiền của mình. Bởi vì đó là một phần văn hóa của họ, rất nhiều người gắn bó với biển cả.

Trước đây không phải như vậy, có một thời, hơn trăm năm trước, thuyền là là biểu tượng của giới có tiền. Nhưng mọi thứ thay đổi trong những năm 60 của thế kỷ trước, khi kinh tế phát triển và nhiều gia đình ở Mỹ đủ khả năng sở hữu một chiếc thuyền nhỏ, cũng không khác gì sở hữu một chiếc xe hơi. Đó là giai đoạn… chiến tranh VN, như mọi người đã biết, kinh tế phát triển, nhiều quốc gia trở nên phồn vinh nhờ “ăn ké” chiến tranh, mọi người đều được ấm no, hạnh phúc, đương nhiên là trừ người VN ra. Ví dụ như Đài Loan, rất nhiều du thuyền ở Mỹ là đóng ở Đài Loan, lên đến nhiều chục ngàn chiếc. Thành phần dân cư có thuyền nhiều nhất là nằm bên phía bờ Tây, và có thuyền thì ta làm gì? Phần đông là tổ chức những kỳ nghỉ hàng năm, đi đến các hòn đảo nhiệt đới, cận nhiệt đới tuyệt đẹp trong vùng biển Caribbean, vui chơi một vài tuần rồi quay trở lại.

Và cũng vì thế mà xuất hiện những “urban legends” về những sự mất tích bí ẩn ở “Tam giác quỷ Bermuda”, những huyền thoại mà giờ đây ta biết là láo toét, vùng biển Bermuda cũng an toàn (và cũng không an toàn) chẳng khác gì những vùng biển khác! Nhưng tại sao lại xuất hiện những tin đồn như vậy, cũng là do GATO – ghen ăn tức ở thôi, du thuyền nhiều như vậy, người ta đi chơi nhiều như vậy, thành phần không làm được thì ghét, cứ thế bịa chuyện ra. Ở Mỹ mà còn như thế, thì ở VN… toàn như thế, cái đám nhà báo thiểu năng cứ mỗi năm lại đem mấy cái chuyện cũ ra nói đi nói lại như vẹt, đó là loại nhà báo mà tôi gọi là “báo chí cúm mùa”, tức mùa nào thì thức ấy, cứ như là “cúm” vậy, mùa vải thì xuất hiện những bài liên hệ trái vải với tiểu đường, đầu óc u tối, máy móc cứ lặp mãi từng đó chuyện, không thấy hy vọng gì có thể tự suy nghĩ cho có nội dung được!

tidal analysis

Thủy triều được dự đoán, tính toán như thế nào? Vì có quá nhiều tham số tác động đến thủy triều, như M2 (moon) hay S2 (sun), và nhiều hành tinh khác, nên dự đoán thủy triều được bắt đầu bằng việc… thu thập, ghi chép số liệu thực nghiệm tại một cảng nào đó, số liệu này được thu thập trong nhiều năm và sau đó dùng một phép biến đổi Fourier để phân tích hàm thủy triều (số liệu) này thành tổng của các hàm lượng giác con, mỗi hàm con có dạng f(t) = A x cos(st + p), với A (amplitude) là độ lớn, biên độ dao động, s (speed) là vận tốc góc, p (phase shift) là độ lệch pha, và t là thời gian. Mỗi hàm lượng giác điều hòa con này là đại diện cho mức độ ảnh hưởng của một yếu tố riêng biệt, như mặt trời, mặt trăng, các hành tinh, etc…

Nhưng ngày xưa chưa có máy tính điện tử, người ta phân tích Fourier như thế nào? Cũng lại là dùng các máy tính cơ học, trong ảnh là máy phân tích thủy triều được chế tạo bởi Sir Kelvin (William Thomson) năm 1878, máy dài 6m. Sau khi đã phân tích dữ liệu quá khứ đã thu thập và có được các tham số thì lại nhập các tham số này vào máy dự đoán thủy triều (đã nói ở bài trước) để tính thủy triều tại một thời điểm cụ thể nào đó trong tương lai. Về máy phân tích thủy triều thì có nhiều chuyện phức tạp, nhưng về máy dự đoán thủy triều, cơ chế vận hành của nó lại khá đơn giản. Hình thứ 2 là cơ chế máy dự đoán thủy triều, hàng bánh xe trên là cố định, hàng bánh xe dưới có thể chỉnh được tốc độ, độ lớn cũng như độ lệch pha!

Chính là biểu diễn các tham số A, s và p trong công thức nói trên. Sau đó thông qua những cái “Scotch yoke” (cái này không biết phải dịch ra tiếng Việt thế nào) để biến chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến, kéo các ròng rọc chạy! Nguyên hệ ròng rọc chạy và kéo một sợi dây, sợi dây này kéo một cây bút trên bề mặt một băng giấy xoay tròn, vẽ thành đồ thị thay đổi lên xuống của thủy triều theo thời gian. Hàm tổng (thủy triều) được tổng hợp lại từ các hàm con đơn giản như thế! 150 năm trước người ta đã tìm cách phân tích và tổng hợp chính xác, 150 năm sau, chúng ta tổ chức giải đua ghe nhưng rút cuộc không đua được vì phải chờ đến “giờ lành” để bắt đầu thì nước triều đã rút cạn chỉ còn tới đầu gối!

July 4th

Ngày 4 tháng 7 vừa qua là một ngày rất đặc biệt, trái đất ở xa mặt trời nhất trong năm, xa hơn khoảng 3% so với đường tròn lý thuyết, vì quỹ đạo của trái đất quanh mặt trời là một hình tựa ellipse có 2 tâm! Điều này dẫn đến tác động của lực hấp dẫn của mặt trời lên thủy triều giảm xuống khoảng 5%, đồng thời trăng thượng huyền cũng là giai đoạn mà tác động của lực hấp dẫn của mặt trăng giảm thêm khoảng 8% nữa… Các kênh rạch, sông ngòi ở Sài Gòn, mực nước triều xuống ở mức thấp gần như suốt ngày, nhiều nơi cạn trơ đáy! Đến cỡ cuối năm sang đầu năm mới, trái đất quay đến vị trí gần mặt trời nhất nên sẽ xuất hiện triều cường, đặc biệt khi kết hợp với trăng non! Tính toán thủy triều không phải là một việc quá đơn giản…

Nói theo nghĩa rộng thì đó là một “phương trình” vô hạn tham số, nhưng thực tế trong thủy đạc, người ta chỉ dùng vài chục tham số chính (mặt trời, mặt trăng, etc…) để tính xấp xỉ thủy triều. Hình bên dưới: máy tính cơ học, dùng để tính thủy triều, chế tạo bởi William Thomson năm 1872 ở Anh, máy có 10 tham số. Nước và những con tàu, đó là những “chỗ đứng” vô cùng đặc biệt, đứng trên boong một con tàu, dù là một chiếc kayak bé xíu, hay là một chiếc tàu hàng trăm ngàn tấn, bạn có thể thấy được rất nhiều thứ: trên thì trông thiên văn, dưới thì nhìn địa lý, rộng thì thấy thế giới, hẹp thì thấy vùng miền, xa thì nhìn khắp lịch sử, gần thì tìm hiểu khoa học kỹ thuật, cao thì thấy dân trí, mà thấp thì nhìn rõ lòng người… :)

A.I điếm lác

Hôm nọ tôi hỏi A.I: “hiệu suất của động cơ diesel so với các loại khác như thế nào!?” A.I liền trả lời: “động cơ diesel nhìn chung có hiệu suất tốt hơn các loại động cơ đốt trong!” Tôi nhìn ra ngay trò tiểu xảo của A.I, bèn hỏi lại nó: “nói như thế hóa ra động cơ diesel không phải là một loại động cơ đốt trong (internal combustion engine) à?” A.I bèn xin lỗi và đưa ra câu trả lời chính xác hơn: “động cơ diesel nhìn chung có hiệu suất tốt hơn các loại động cơ đốt trong khác!” Chỉ khác nhau có một chữ “khác” nhưng nghĩa đổi hoàn toàn, bỏ chữ “khác” đó đi là một cách giải thích sai lệch!

Cho đến lúc này mới chỉ có thể tạm kết luận là do A.I ngu ngốc, chưa hoàn thiện, nhưng tôi đồ rằng, thực sự đó là kiểu A.I điếm lác, cố tình lươn lẹo câu chữ. Và kiến thức mà học kiểu như thế thì càng đi chỉ càng lầm lạc mà thôi! Vì tôi thấy trong vô số các vấn đề khác, A.I cũng đều như thế, luôn trả lời thiếu một chút, mà cái chút thiếu đó là vô cùng quan trọng! Nhân nói về động cơ đốt trong / đốt ngoài, rất nhiều người Việt dùng từ ngữ mà vẫn không thể hiểu cho rõ nghĩa của từ, còn không biết như thế nào là đốt trong / như thế nào là đốt ngoài, trong và ngoài là so với cái gì!?

hq-954

Facebook nhắc lại ngày này năm trước, một thân tàu tuyệt đẹp, HQ-954, tàu cứu hộ của HQ VN, nếu là tàu buồm thì người ta sẽ nói đây là một kiểu “deep full keel”. Do công năng cứu hộ nên bắt buộc phải chịu được sóng to gió lớn, thiết kế phải làm đáy sâu xuống dưới, đổ chì, sắt, gang hay bê-tông cho nặng. Lượng tải giằng này có khi chiếm đến 40~50% toàn bộ tải trọng hữu ích của con tàu. Nếu nhìn mặt cắt chính sẽ thấy đáy tàu như một con lắc – pendulum và thân tàu uống như hình ly rượu – wineglass shape.

Nhà máy X51 – Hải Minh là nơi đóng và sửa những con tàu này! Mỗi lần chèo qua đây là thấy các con tàu được sửa chữa, lúc nào cũng sửa một cái gì đó, lúc nào cũng có việc làm…. Chủ yếu là rỉ sét do thép vỏ tàu không đạt chất lượng. Đóng thì cũng đã đóng rồi, có thể áp dụng thêm kỹ thuật “Impressed current cathodic protection – ICCP”: chủ động áp một dòng điện nhỏ lên thân tàu để tăng cường bảo vệ, chống ăn mòn điện phân. Tuy nhiên kỹ thuật ICCP tương đối phức tạp và cần sự điều chỉnh chi ly…

doomscrolling

Trước có quen một ku là người ủng hộ nhiệt thành của HĐH Linux, anh ta cài hết phiên bản này đến bản khác, đi đâu cũng quảng cáo các tính năng Linux, tham gia các nhóm hỗ trợ quảng bá Linux, etc… Đó vốn dĩ là chuyện tốt, nhưng sau thì mình phát hiện ra anh ta không biết… lập trình, không đam mê code hay làm phần mềm. Cái làm cho anh ta mê hoặc, chính là nhìn vào cái command – line, dấu nhắc lệnh, liên tục in ra những output, những dòng text chạy mượt mà. Quan sát thêm một thời gian nữa thì biết anh ta bị nghiện cái cảm giác “đạt tiến độ – progress” như thế, những dòng output liên tục được in ra, cuộn lên, chạy một cách bất tận! Đây là thứ “giả – progress” làm cho con người thời hiện đại bị “nghiện”, cái tiến độ giả này nó không nằm trong “tâm”, nó chỉ chạy trên màn hình thôi!

Chỉ đơn giản như thế mà khiến cho rất nhiều người bị “mắc” vào những thứ “giả cầy”, không còn biết “tiến độ” thật nằm ở đâu! Mình khuyên anh ta hãy học lập trình đi, nhưng có vẻ điều đó… hơi khó; cần đầu tư công sức, phải có sự “vận động bên trong”! Nhiều người vốn dĩ không hề có sự vận động này, họ chỉ nhìn vào màn hình và cuộn… bất tận! Điều đó thực ra, ngay từ đầu, là cách họ tự đối phó với sự trống vắng bên trong, mà càng đối phó thì lại càng trống! So với trò chơi điện tử, game bắn cá… đều cùng một cơ chế như nhau! Thậm chí các app hiện đại, như Duolingo cũng thế, ngày càng có tính chất giống trò chơi – game, nó tạo cảm giác “kích thích, tiến độ” hơn là “học” thực sự! Tuy vui chơi, giải trí cũng là một phần của việc học, nhưng điều này thường chỉ đúng với lứa tuổi nhỏ!

Khi người ta càng trưởng thành, “học thật sự” là một quá trình đau khổ, cả đau đớn thể chất cho đến tinh thần, sự tự vấn, nghi ngờ bản thân, càng học nhiều khi càng thấy mình “ngu”! Ngược lại, những quá trình giả – học mang đến lượng lớn thông tin và cảm giác hài lòng, tôi biết, tôi đúng nông cạn, nhất thời. Rất nhiều sự hài lòng nho nhỏ như vậy chỉ để đáp ứng cái ảo tưởng “tôi biết, tôi đúng, tôi hơn người” của một cá nhân, đến ngày hôm sau người ta quên sạch, vì cái kiến thức đó không được “lưu” lại trong não bộ một cách đúng đắn. Mà cơ chế lưu thông tin, kiến thức trong não bộ con người liên quan mật thiết đến tinh thần, cảm xúc, đến vận động vật lý! Chỉ có vận động thật, chỉ nền tảng cảm xúc thật thì kiến thức mới có thể “nhớ” được, mới phát huy được tác dụng về lâu dài.

Còn không thì sẽ trở thành một kiểu học – giả – giả – học, lúc nào cũng tỏ ra ta đây hơn người bằng một mớ thông tin kiến thức vô bổ mà không thể làm được việc gì hữu ích thực sự! Những dạng kiến thức mà họ tích cóp được là kiến thức “chết”, nó chết vì nó không có sự vật động vật lý, thể chất, nó chết vì đã hy sinh toàn bộ nền tảng cảm xúc gia đình, cộng đồng, những cái vốn dĩ có nhiều chiều kích phức tạp chỉ để thỏa mãn một “cái tôi tự tôn, cuồng loạn” giả tạo! Nhiều kiểu nhân danh “trí thức, triết học” mà ta thấy đầy rẫy trong xã hội bây giờ chính là những “cái tôi” như thế, việc “học” đối với họ đã có động cơ sai lầm ngay từ đầu! Mà xã hội và truyền thông hiện đại là cổ xúy cho việc tạo ra những kiểu người như thế, máy móc, đơn giản, giáo điều, ngu thì mới dễ xúi dục, sai khiến!

green washing

Xanh – góc nhìn từ một con tàu… Nhiều người (trong đó có tôi) mơ về một con tàu xanh, sạch, tất cả đều chạy điện: êm ru, tiện lợi, sạch sẽ.. Nhưng bây giờ, ta thử làm một vài phép tính nhẩm để ước lượng số điện sử dụng trên một con tàu buồm nhỏ, giả sử như là một chiếc cỡ 30 feet – 4 tấn! Nếu là trên cạn, với điện gia dụng, bạn xài vài chục ký (kilowatt) mỗi ngày không phải là vấn đề gì lớn, nhưng điều đó không đúng trên một con tàu. Thử liệt kê một vài máy móc thiết yếu cần phải có, đầu tiên là một cái tủ lạnh nhỏ, loại 100 lít, chạy tiết kiệm nhất cũng hết 1 ký điện mỗi ngày. Tiếp theo là bếp từ, dùng ít nhất cũng cỡ 1 ~ 2 ký điện mỗi ngày, chưa kể còn phải có nồi cơm điện, lò vi sóng, máy xay sinh tố, máy giặt sấy, máy rửa chén, máy sấy tóc và vô số các loại máy móc gia dụng khó có thể thiếu khác.

Như thế trên một con tàu nhỏ, để sống cho có chút tiện nghi, bạn phải xài ít nhất 3 ký điện mỗi ngày, đó là chưa có quạt và máy lạnh nhé! Để có đủ điện xài cho một tuần thì phải có khối pin lithium cỡ: 3 x 7 = 21 kw, khối pin này nặng cỡ 120 ~ 140 kg. “Máy phát điện”, là cái alternator trong động cơ diesel, thực ra chỉ xài 5 ~ 10% công suất động cơ để phát điện mà thôi, giả sử như động cơ chính của con thuyền, bét nhất là 11 kw – 15 HP, thì phải chạy liên tục hơn 2 ~ 3 tuần mới sạc đầy được khối pin kia, đây là chuyện hoàn toàn không khả thi! Nên suy đi tính lại, bạn sẽ thấy cần phải có một cái máy phát điện chuyên dụng cho con tàu. Mà máy phát loại nhỏ gọn, chạy xăng tuy rẻ tiền nhưng không xài chung loại nhiên liệu với động cơ diesel, tức là phải đem theo 2 loại nhiên liệu khác nhau trên tàu!

Mà máy phát diesel loại chuyên dụng cho hàng hải, thì… còn mắc tiền hơn cả cái động cơ, cũng phải từ USD 3000 ~ 4000 trở lên, và mỗi cái nặng cỡ hơn 120 kg, như thế, máy phát điện + khối pin và các thiết bị có liên quan sẽ tăng thêm vài trăm kg cho tải trọng con tàu! Động cơ thì phải làm mát bằng nước, tức là phải có két nước làm mát, chứ giờ ít ai bơm trực tiếp nước biển vào nữa, nước không sạch gây ra tắc nghẽn, hao mòn. Vấn đề chưa dừng lại ở đó, động cơ diesel loại phổ biến chỉ có hiệu suất cỡ 40%, máy phát điện biến động năng thành điện năng có hiệu suất thực tế cỡ 80%, quá trình sạc và xả điện vào và ra cục pin chỉ đạt hiệu suất cỡ 95%, và dòng điện này cấp cho bếp từ để nấu ăn cũng chỉ đạt hiệu suất tối đa cỡ 70%! Làm thử một phép tính nhẩm: 0.4 x 0.8 x 0.95 x 0.7 ~ 0.21…

Hiệu suất toàn phần của quá trình chỉ đạt 21%, thực tế bạn sẽ không bao giờ đạt được con số này! Nếu ta đốt trực tiếp nhiên liệu diesel để nấu ăn (dùng các loại bếp pressurized stove) thì vẫn đạt được hiệu suất sử dụng năng lượng ít nhất là gấp đôi con số đó, chỉ cần một cái lò đơn giản, không cần phải có máy phát, pin và hàng trăm kg thiết bị khác, chưa kể các vấn đề lắp đặt và chiếm dụng không gian, vốn đã rất chật hẹp trên một con tàu! Không có ý nói rằng tất cả những giải pháp kỹ thuật xanh đều vô dụng, nhưng trong nhiều không gian bài toán cụ thể (ví dụ như trên một con tàu), thì vấn đề “xanh” là… hoàn toàn tào lao như chúng ta đã thấy, cứ đốt trực tiếp nhiên liệu hóa thạch vẫn là giải pháp tối ưu nhất và những loại nói là “xanh” thực tế chỉ… green – washing mà thôi!

cọng rau làm rầu nồi sâu

Tình hình là rất nhiều trang cấm các địa chỉ IP từ VN, nhất là những trang nặng về kỹ thuật, học thuật. Là do từ VN có quá nhiều các thành phần tào lao, xàm xí, nhăng cuội, đó là chưa kể các thành phần lưu manh, lừa đảo. Mà dân người ta có học, nghiêm túc, lèn èn nói nhảm đến lần thứ 2 là… lập tức lên đường. Rồi tình trạng hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng…

Không phải là “con sâu làm rầu nồi canh” đâu, mà đã đến mức… “cọng rau làm rầu nồi sâu” từ lâu rồi, phải nói thẳng ra thực trạng xã hội nó như thế! Riết rồi chỉ có tự chơi với nhau chứ thế giới nó nhìn như một đám… mọi (một kiểu mọi “thông minh” biết tự hoang tưởng, tự lừa dối bản thân để đi lừa bịp người khác) người ta biết rõ như thế, mặc dù hiếm khi nói ra! :(

AI and boat design

Bữa đó, tôi hỏi AI: có thể thiết kế một thân thuyền buồm mà chiều cao thân bằng chiều rộng thân được hay không, vì sao!? Một câu hỏi mới nghe thì có vẻ rất “đơn giản” nhưng để trả lời nó thì lại không hề đơn giản chút nào! AI liền trả lời: nói chung là có thể, nhưng thường người ta không làm thế, sau đó AI liệt kê vô số thông tin đi kèm, loại thông tin dư thừa, vô bổ, hoàn toàn KHÔNG có cái nào giải thích được tại sao nên (hay không nên) làm như vậy! Đọc xong lời “giải thích” của nó là tôi biết AI không hề có tí suy luận logic nào, nó chỉ lặp lại như vẹt lời ai đó đã nói mà thôi!

Muốn trả lời được phải xây dựng mô hình tàu, tính toán thủy tĩnh, thủy động, hoặc ít nhất là tham khảo hàng trăm thiết kế tàu đã có sẵn để rút ra một thông tin nào đó. Cần phải đến các thư viện, bảo tàng, lục tìm các bản vẽ hàng trăm năm trước mới đưa ra được kết luận, mà những thông tin này không nằm trong Cơ sở dữ liệu của AI, các kiến thức vật lý, mô hình, suy luận toán học cũng không có trong AI. Nên, làm ơn, đừng “xưng tụng” là AI… có suy luận logic, chỉ có loại não phẳng không viết nổi câu văn đơn giản, không suy nghĩ được chuyện đơn giản, mới nói như thế!

giả đạo phạt quắc

Sau Covid đi ra đường tôi thấy nơi nơi người ta bán xe đạp, hàng trăm chiếc xe xếp tràn đầy trên vỉa hè bên ngoài các cửa hàng. Nghĩ bụng: con người ta biết bắt đầu sợ chết sau đại dịch đây mà, biết sợ thì sẽ chăm tập thể dục thôi, ai đó nghĩ ra trò bán xe đạp này đúng là biết đón thời cơ, tạo dựng thị trường. Xem sơ qua các xe, kiểu dáng mới lạ, bắt mắt, nhưng nhiều chi tiết bị đơn giản hóa đến đáng sợ, hầu hết khung sườn không có các điểm neo để bắt baga. Xem kỹ thì thấy, đây chỉ là phần nổi của một tảng băng trôi, phần chìm còn lớn hơn thế nhiều, và đương nhiên, cũng không phải là người Việt biết đón thời cơ, tạo ra cái thị trường này, mà thực chất là các ông chủ Đài Loan, Việt Nam chỉ tranh thủ… “lướt sóng” mà thôi! Thị trường quốc nội không biết lớn tới đâu, vì phần đông dân VN đâu có buồn đạp, còn số đạp phong trào chụp ảnh khoe Facebook…

Thực chất không có bao nhiêu người, phần đông chỉ… “ba nhân bảy hai mươi mốt ngày” là… dẹp! Nhiều người cũng có đạp đó… nhưng chưa thay xích, líp, đĩa, vỏ, ruột… bao giờ! Ấy thế mà, mỗi năm, “tạm nhập, tái xuất” sang Mỹ cả tỷ đô tiền xe đạp và phụ kiện, mà VN có sản xuất mấy đâu, chỉ là bán hàng dùm thôi, và cũng chính là một dạng “mượn đường diệt Quắc – giả đạo phạt Quắc – 假道伐虢“, trước mắt là cho “mượn đường” để xuất đi các nước Âu, Mỹ né thuế, nhưng về lâu dài là bóp chết luôn sản xuất trong nước! Cứ như thế, họ nói xe đạp thì chúng ta cũng nói xe đạp, họ nói AI thì chúng ta cũng a-dua theo… AI, họ nói Blockchain thì chúng ta cũng sẽ lặp lại như vẹt… Blockchain, etc… Hai thằng cùng nói một câu, mới nghe thì có vẻ giống giống nhau, nhưng về bản chất dân trí, trình độ khoa học kỹ thuật, về phát triển kinh tế, là hoàn toàn khác nhau!

uscgc mellon

Thế là Mỹ đã chuyển giao cho VN 3 con tàu Tuần duyên cũ, một chiếc hạ thủy năm… 1968, một chiếc hạ thủy năm 1969, và một chiếc năm 1972, như vậy 3 con tàu đó đã… 57, 56 và 53 tuổi, hai chiếc già hơn (USCGC Mellon và USCGC Morgenthau) thực sự đã từng tham chiến ở Việt Nam những năm 1968 ~ 1972! Theo các ước tính trong hàng hải, một con tàu đến 40 tuổi được xem là đã rất thành công, sau khi hạ thủy và đưa vào sử dụng khoảng 20 năm, sẽ có một lần “mid-life upgrade – nâng cấp giữa đời”!

Tức là được trông đợi là sẽ phục vụ tiếp nửa phần đời còn lại, thêm 20 năm nữa cho đủ 40 năm. Hơn 50 tuổi đối với một con tàu đã có thể xem là “cổ lai hy – xưa nay hiếm”, dù Nga có một con tàu đã 110 tuổi vẫn còn hoạt động trong biên chế, nhưng đây là ngoại lệ vô cùng hiếm hoi. Ở nhiều nơi khác thì những con tàu này đã bị biến thành… bia tập bắn từ lâu! Điều gì khiến cho những con tàu của họ 60 năm vẫn còn xài được, còn tàu chúng ta đóng ra mới chỉ có vài năm đã xập xệ, xuống cấp, liên tục sửa chữa!?

thủy thuật

Cũng giống như Kenjutsu (kiếm thuật), Jujitsu (nhu thuật), Aikijutsu (hiệp khí thuật), Sojutsu, Naginatajutsu, Kusarigamajutsu, Shurikenjutsu, Kyujutsu, Bojutsu, Bajutsu, etc… vậy, trong Thập bát ban võ nghệ cổ truyền Nhật Bản có một môn gọi là Suijutsu – Thủy thuật – 水術 là bộ môn dạy các kỹ năng chiến đấu dưới nước: bơi đường dài, bơi khi mặc giáp (mang 20kg giáp vẫn có thể bơi được), bơi biển, bắn cung khi đang bơi, ăn lúc bơi, cách thức lặn, dùng ống thở dưới nước… Khác với Thập bát ban võ nghệ của Trung Quốc, có phần hình thức, xa rời thực tế, sử dụng những binh khí cổ xưa, chủ yếu mang tính quy ước cổ truyền hơn là thực chiến, thập bát ban võ nghệ của người Nhật mang tính thực dụng, thực hành, cụ thể, rõ ràng!

Đặt trong ngữ cảnh hiện đại, so với các đội đặc công nước trên thế giới thì những điều này nghe có vẻ bình thường, nhưng đáng nói là Suijutsu có lịch sử nhiều trăm năm về trước, người Nhật đã hình thành nên những trường phái khác nhau chỉ để dạy môn Suijutsu cho các samurai, việc gì họ cũng làm kỹ càng, tường tận, làm đến mức hoàn hảo mới thôi! Chữ Thuật – này, hai bên là chữ Hành – – nghĩa là đi, là làm, mà chữ Hành này rõ ràng là tượng hình của 2 tay (hoặc 2 chân)! Các bố chỉ nói đằng mồm mà không động chân tay sẽ không cách nào mà hiểu được! Và cứ như thế, nói một chặp thì thành ra chỉ cần “trít học, mưu mô, và các ngôn từ xàm xí kiểu Quỷ Cốc tử” là đã có thể “trục lộc trung nguyên – 逐鹿中原” rồi!? :D

duy tân

Sau khi đội tàu của Đề đốc Matthew Perry đến Nhật Bản, trước một màn phô trương sức mạnh quá thuyết phục như vậy: những con tàu hơi nước hiện đại, những khẩu pháo Paixhans khổng lồ, chính quyền Tokugawa bị “thuyết phục” hoàn toàn và phải ký các hiệp ước mở cửa nước Nhật ra giao thương với thế giới sau hơn 200 năm khép kín. Matthew C. Perry là một người khéo léo, ông ta tặng người Nhật những khẩu súng lục Colt biệt danh: the peacemaker – người kiến tạo hòa bình, và cũng tặng kèm những động cơ hơi nước nhỏ mang tính trình diễn. Dù vẫn còn phải đánh nhau thêm vài trận nhỏ nữa (Boshin war) để dẹp hoàn toàn các thế lực cản đường trước khi chuyển sang thời Minh Trị duy tân, nhưng ngay lúc đó, người Nhật bắt tay vào những công việc cụ thể để canh tân đất nước.

Một trung tâm huấn luyện hàng hải được dựng lên bên cạnh Dejima, hòn đảo giao thương với người Hà Lan cũ, Tanaka Hisashige được giao nhiệm vụ phát triển các thiết bị điện tín (telegraph), công ty của ông ta sau về trở thành tập đoàn Toshiba lừng danh, và chỉ 2 năm sau thì họ chế tạo thành công động cơ hơi nước đầu tiên, tuy vẫn có một số khiếm khuyết nhưng chạy được. Về cái “nghi án” VN đã chế tạo thành công tàu thủy động cơ hơi nước dưới thời Nguyễn, tôi nghĩ cần phải nói thẳng đây là trò bịp bợm! Sự thực là nhà Nguyễn đã có mua vài chiếc tàu hơi nước nhỏ, nhưng mới dùng được thời gian thì hỏng, không tự sửa chữa được đành xếp xó! Ở VN cũng có người nhận rõ sự cần thiết phải Duy tân, ví dụ như Nguyễn Trường Tộ, ông ta… chăm chỉ viết điều trần gởi lên triều đình!

Tế cấp luận thâu tóm trí khôn của thiên hạ 500 năm nay… Tế cấp luận của tôi nếu đem ra thực hành hàng trăm năm cũng chưa hết… Nếu đọc kỹ Nguyễn Trường Tộ, ta sẽ thấy tư tưởng rõ ràng là có chút tiến bộ, nhưng lời văn vẫn kiểu mắc vào “cái tôi”, loay hoay không giải thích được Duy tân phải bắt đầu từ đâu! Quả thực như vậy, suốt cuộc đời ông ta chăm chỉ viết điều trần, viết đến gần 100 bản, nói thì dông dài quá nhiều nhưng chưa bao giờ thấy động tay chân làm điều gì! Có vẻ như là đã tận lực, đã cố hết sức rồi, nhưng toàn bộ những gì “làm” được chỉ là một mớ ngôn từ bùng nhùng, mơ hồ như thế! Như vậy phải coi lại sức khỏe thế chất, vật lý có vấn đề gì không, có bị khuyết tật chỗ nào hay không, chứ sao cái “dân tộc tính” đến tận ngày nay, mãi vẫn chỉ có nói mà không có làm như thế!?

“thần tượng”

Cứ nói thẳng ra đây là loại văn hóa hạ lưu, hạ cấp, thẳng thừng như thế cho chúng nó tỉnh ra, việc éo gì phải kiêng nể!? Một cái nền văn hóa có quá nhiều thứ giả danh, giả cầy, và nhiều người vẫn còn nghĩ rằng có thể “ẩn nấp an toàn” trong cái sự giả cầy đó! Như kiểu 2 thằng “giang hồ” ôm nhau: anh em mình tình thương mến thương, yêu nhau không hết (nhưng không biết trở mặt đâm nhau lúc nào!?) Hay kiểu lên sân khấu tặng hoa, ôm hôn nghệ sĩ, miệng thì tươi cười, nhưng tay thì kín đáo nhéo một cái thật đau cho nó bỏ ghét! Tất cả những cái nhân danh “yêu thương, mến mộ” mà không có nội dung, không có thực chất, chỉ mang tính bầy đàn, dàn dựng hình ảnh là chính, tất cả đều giả một cách hạ cấp, hạ lưu, thảm hại! VN có quá nhiều thứ giả cầy như thế, cơ bản là vì con người ta không tự hiểu, tự xác tín được đâu là thật, nên cứ phải bám víu vào những cái chiêu bài giả!

Đến sau, thời đại thông tin thì xuất hiện thêm nhiều thành phần “bầu sô, diễn viên”, chỉ bài cho đám đông diễn! Tin tôi đi, những thành phần trống hoác bên trong đó chỉ chờ chực bất kỳ cơ hội nào để tỏ ra ta đây cũng có giá trị nhé, ta cũng hâm mộ, cũng yêu thương nhé! Toàn cứt đái bên trong nhưng “nhân danh” yêu thương, trí thức một cách vô cùng dễ dãi, tùy tiện. Loại có nội dung thực sự thì đã dành thời gian làm việc thay đổi bản thân chứ không ai đi la liếm chuyện thiên hạ! Và những loại thực sự yêu thương tôn trọng thì đều hiểu rằng, mỗi cá nhân đều có những không gian giá trị và cách thức thể hiện khác biệt! Cách thức chung của đám lưu manh hạ cấp là quy đồng tất cả về một mẫu số chung thấp kém như thế, ai khác đi là không được! Khổng tử nói quả không sai: “Quân tử hoà nhi bất đồng, tiểu nhân đồng nhi bất hoà – 君子和而不同, 小人同而不和“!

rangaku

Sau khi tiến hành chiến tranh thống nhất Nhật Bản thành công, Tokugawa Ieyasu nhận được sự chấp thuận của Nhật hoàng để trở thành Shogun – Tướng quân, người cai quản nước Nhật trên thực tế. Xem những thư từ trao đổi giữa chúa Nguyễn (VN) và Tokugawa Ieyasu (Nhật) sẽ thấy một cái giọng điệu rất buồn cười, ai cũng cố tình lờ đi các vị Hoàng đế trên danh nghĩa (Nhật hoàng và vua Lê), cố tình đề cao địa vị “chúa tể” trong thực tế của mình, nhưng cả 2 con dấu đỏ trong các thư từ thì đều chỉ là “Tổng trấn tướng quân” như nhau cả. Và cũng hệt như ở VN (nhưng là ở một thời đại 200 năm trước đó), sau khi đã thống nhất đất nước, “Thố tử cẩu phanh, Điểu tận cung tàng兎死狗烹鸟尽弓藏“, Tokugawa Ieyasu đã tiến hành một chính sách bế quan tỏa cảng khắt khe nhằm làm ổn định xã hội.

Cửa ngõ duy nhất mà Nhật Bản mở ra với nước ngoài trong suốt hơn 200 năm là Dejima, một hòn đảo nhân tạo kích thước bé tí 120m × 75m, là nơi buôn bán với người Hà Lan. Để lại ấn tượng xấu cho các lãnh chúa Nhật Bản chính là các thương nhân + nhà truyền giáo Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, họ không tách rời giữa các động cơ tôn giáo và kinh tế, và có phần nào đó quá cấp tiến trong các hoạt động của mình. Nhưng người Hà Lan thì nhẹ nhàng hơn, họ nhấn mạnh buôn bán và ít đề cao tôn giáo, nên… dễ nhận được sự đồng cảm, chấp nhận từ phía người Nhật Bản. Từ đó hình thành nên phong trào Rangaku – Lan học – 蘭學, một dòng chảy âm thầm trong xã hội Nhật, tuy bế quan tỏa cảng, nhưng khác với Việt Nam, người Nhật vẫn âm thầm học hỏi, tiếp nhận văn minh phương Tây qua ngã Hà Lan.

Sách vở được mua đều đặn, các dụng cụ như đồng hồ, bản đồ, kính thiên văn, kính hiển vi, các dụng cụ y tế, sách y học, giải phẫu học, etc… liên tục được nhập khẩu, từ đó, người Nhật nghiên cứu và tự chế tạo các thiết bị của riêng mình, từng bước tiến đến có những phát minh sáng kiến riêng. Các lĩnh vực mà người Nhật rất tò mò và có nhiều tìm tòi là các loại đồng hồ cơ khí chính xác, tự động hóa, và kính hiển vi dùng để quan sát và vẽ các bản mẫu sinh vật! Suốt gần 200 năm, cũng phải có một quá trình như thế nào đó, chứ không phải đùng một cái, nói Minh Trị duy tân mà duy tân ngay được! Và bên trong cũng phải có cái gì đó, thì mới có thể có công phu tìm hiểu, nghiên cứu được, chứ “tâm” chỉ có ghen ăn tức ở với lưu manh lặt vặt, thì rồi cũng chỉ “ngụy trí thức, ngụy quân tử” mà thôi!

shogun, 2024

Nhớ lại cuối tháng 5 năm đó, 2025, ốm một trận khá to đến gần 2 tuần, người thì vẫn có vẻ khỏe, vẫn đạp xe tập gym nhẹ nhẹ được, ra ngoài người ta nhìn không biết mình ốm, nhưng thực ra bên trong sốt cao mất cả giọng nói. Bệnh nó làm thay đối tâm tính con người, chỉ nằm nhà xem phim… Là cái phim cũ rích Shogun 1980 làm lại, đây là phiên bản 2024. Đương nhiên so với gần 50 năm trước sẽ có nhiều khác biệt, thời đại thông tin, người ta ngày càng biết rõ ràng hơn, kỹ càng hơn về một nền văn hóa, tất tần tật từ những chi tiết nhỏ nhất như 6, 7 lớp áo kimono phải mặc như thế nào, hay cách bài trí một căn nhà phải ra làm sao, etc… Về phương diện này thì phim khá là thành công, đầu tư kỹ lưỡng, phần đông người Nhật có vẻ như không có ý kiến gì về mức độ tái tạo chân thực của phim, đương nhiên cũng chưa biết những người thật sự khó tính nghĩ như thế nào. Phải nói là Nhật Bản và phương Tây có một sự giao lưu văn hóa từ rất sớm!

Và trong chừng mực nào đó có sự thông hiểu nhất định giữa Đông – Tây hai bên, nên phương Tây muốn tái tạo một không gian văn hóa Nhật sẽ tương đối dễ thành công hơn một không gian Trung Quốc hay Nga. Nga và Trung Quốc, đó là những thế giới còn phức tạp và khác biệt đáng kể nữa, khi những kiến thức “giả cầy ta đây biết rồi” là sẽ hoàn toàn không đủ để tái tạo một không gian văn hóa mang tính nguyên bản – authentic có thể thuyết phục được người khác. Hai “đảo quốc” hoàn toàn không lớn lắm, nếu không muốn nói… khá là bé, một ở bờ Tây, một ở bờ Đông, Anh và Nhật, xem như là 2 “đầu tàu” kéo văn minh nhân loại phát triển trong những giai đoạn nào đó, liên tục đi đầu trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Cả hai đều là hai quốc gia “quân chủ” lâu đời! Xem ra thể chế chính trị chẳng hề có tí ảnh hưởng nào, quan trọng vẫn là phẩm chất con người như thế nào mà thôi! 10 tập đầu của phần 1, có lẽ sẽ có phần 2, 3 tiếp theo…

Phim dựa trên tiều thuyết cùng tên của James Clavel, còn tiểu thuyết thì dựa trên một sự thật lịch sử: William Adams, được xem là người Anh đầu tiên đặt chân đến Nhật Bản, là hoa tiêu trên một đoàn tàu 5 chiếc của công ty Đông Ấn, Hà Lan, đoàn tàu vòng qua eo biển Magellan vượt Thái Bình Dương nhưng chỉ có một chiếc đi tới đích. Sau khi thuyền bị trôi dạt vào bờ biển Nhật Bản, 1960, William Adams trở thành cố vấn cho Tokugawa Ieyasu, được tin cậy và trở thành samurai – hatamoto, được phong một lãnh địa nhỏ chừng 400 koku. William Adams đóng một vai trò quan trọng trong lịch sử Nhật Bản giai đoạn này, ông ta giúp Tokugawa Ieyasu xây dựng một đội thương thuyền, tiến hành buôn bán với nhiều nước châu Âu và Đông Nam Á, thu mua vũ khí phục vụ cho cuộc chiến thống nhất Nhật Bản, trở thành Shogun của Tokugawa Ieyasu! William Adams lấy vợ, sinh con và sống ở Nhật 20 năm cho đến lúc qua đời, 1620.

So sánh không được chính xác cho lắm, nhưng William Adams ở Nhật cũng có thể xem như Bi Nhu Quận công tại VN vậy, mặc dù Pierre Pigneau de Behaine để lại một dấu ấn, tuy ngắn ngủi, nhưng có thể nói là sâu đậm hơn nhiều. Nguyễn Ánh đã phong cho ông ta một cái tước cao nhất có thể, vì lúc đó chính thức vẫn dùng niên hiệu Cảnh Hưng của Lê Hiển Tông (dù nhà vua đã qua đời), và nhà Chúa thực ra chỉ là tước vương mà thôi, nên phong đến Quận công là tột đỉnh rồi, không thể cao hơn được nữa. Ông Bi Nhu – Pigneau này, trong khoảng 15 năm cho đến lúc mất, đã cố vấn cho Nguyễn vương xây dựng đường sá, xây đắp thành lũy, khai mỏ nấu quặng, rèn đúc vũ khí, chia dân cư thành các vùng chuyên canh trồng cây “công nghiệp”, huấn luyện binh lính theo lối Tây phương, làm trung gian mua tàu thuyền, vũ khí, và có lẽ đóng góp quan trọng nhất là tham gia kiến thiết hạm đội thuyền chèo tay – galleys hùng mạnh của nhà Chúa!

Okage Inu

Okage Inu hay là câu chuyện về những con chó hành hương… Đền thờ Thần đạo Ise là một điểm hành hương nổi tiếng từ xa xưa ở Nhật Bản, hàng năm có nhiều triệu người đi bộ hàng trăm cây số để đến thăm ngôi đền này! Quay về thời kỳ Edo hơn 400 năm trước, sau khi chế độ Mạc phủ Tokugawa được thành lập, xã hội Nhật Bản bước vào một giai đoạn thanh bình, ổn định dài lâu, nhưng sự thanh bình này cơ bản được dựa trên những chính sách kiểm soát quân sự và dân sự rất gắt gao. Nhiều người muốn hành hương đến đền Ise, nhưng không phải ai cũng đi được, một số do tuổi cao, sức yếu, bệnh tật, còn một số thì đơn giản là… không xin được giấy phép đi lại. Những người không đi được sẽ tìm cách… gởi một con chó đi thay! Mang quanh cổ một cái túi chứa thư của chủ nhân gởi đến ngôi đền Ise, kèm theo một số tiền xu trong túi, con chó cứ thế lên đường.

Dọc đường, những người lạ có thể lấy một ít tiền xu trong túi, cho con chó ăn, rồi chỉ đường cho nó đi tiếp! Một số người nhận thấy số tiền còn lại không đủ còn bỏ thêm vào đó. Cứ thế, đã có nhiều chú chó hoàn tất hành trình, đến được đền Ise, trao thư của chủ nhân và nhận một lá bùa từ ngôi đền như là vật chứng minh đã đi đến đích, sau đó tìm đường quay về nhà. Đã có những con chó hoàn tất hơn 1200 km cả đi lẫn về trong những chuyến hành hương thay chủ này! Rất nhiều câu chuyện về những chú chó hành hương, không phải chỉ minh chứng cho sự thông minh, kiên trì của loài chó, mà còn thể hiện sự tử tế của xã hội con người, cần bao nhiêu “thiện ý” nhỏ nhỏ của rất nhiều người để hoàn tất một đoạn hành trình như thế!? Chuyện này giả sử như có xảy ra ở VN thì đơn giản còn chưa đi được 3 dặm đường đầu, thì tiền đã bị trộm, chó đã bị nấu rồi!!!

đa nguyên

Lảm nhảm thêm chút nữa về “Đa nguyên”, về các địa danh của nước Anh: Aston, Clayton, Clinton, Preston, Winston, cái tiếp vĩ ngữ “ton” trong tiếng Anh cổ (Anglo-Saxons) có nghĩa là “làng mạc, nông trại”. Durham, Birmingham, Nottingham, Westham kết thúc với “ham”, trong tiếng Anh cổ nghĩa là “nhà”! Lincolnshire, Yorkshire, Hampshire, Lancashire, Whitby…

Kết thúc bởi “shire/by” có gốc từ tiếng Viking cổ, cũng có nghĩa là nông trại. Leicester, Bicester, Lancaster, etc… tiếp vĩ ngữ “cester” có nguồn gốc từ những người La Mã, nghĩa là pháo đài, và còn nhiều địa danh có nguồn gốc Celtic khác. Vậy có bao nhiều “nguyên” – nguồn gốc ở đây: Celtic, Germanic, Viking, Roman, French, hay còn nhiều nữa…!? :D

khách gia thổ lâu

Tiếng Hoa có 5 nhánh ngôn ngữ con: Phổ thông thoại – 普通话, là quốc ngữ hiện này, Ngô – là phương ngôn của vùng Thượng Hải, Khách Gia – 客家 là ngôn ngữ của cộng đồng Khách Gia, Việt – là ngôn ngữ của vùng Quảng Đông, và Mân – một phương ngữ có “gốc” từ Phúc Kiến. 5 nhánh ngôn ngữ đến ngày nay tuy không thông hiểu nhau được (mutual intelligible) nhưng đều từ một gốc (tiếng Hoa cổ – Ancient Chinese) mà phát triển ra, do các cộng đồng người Hoa di cư đi khắp nơi, những cuộc di cư từ 2000 năm trước hoặc có thể còn sớm hơn! Ví dụ như Triệu Đà, người Chính Định, Hà Bắc được nhà Tần bổ nhiệm làm huyện lệnh Phiên Ngung, và ông ta đã di cư một số lượng lớn người phía Bắc xuống Quảng Đông.

Một ví dụ thứ 2 là người Khách Gia, đã bắt đầu đi cư từ đồng bằng Hoa Hạ xuống phía Nam cách đây ít nhất là 1000 năm. Khi đến nơi, họ gặp những người Quảng Đông (đã di cư đến đó từ trước) và cho rằng đó là “Chủ, là người bản địa”, tự nhận mình là “Khách”, nhưng đến khi ngồi lại với nhau, tra thư tịch, truy tìm các tài liệu viết (ví dụ như gia phả) thì hóa ra, Quảng Đông, Triều Châu, hay Khách Gia thì đều là người từ Trung Nguyên di cư cả! Lịch sử nó có nhiều những cái ngộ nhận như vậy, không phải lúc nào cũng tường minh, rõ ràng! Đương nhiên trên bước đường di cư đều có sự kết hợp nhất định với những yếu tố “bản địa” đã có ở đó từ trước, như Miêu, Tráng. Tiếng Việt bị ảnh hưởng rất nhiều từ tiếng Hoa trung đại…

Nhất là từ thời Đường, thêm các thành phần tạm gọi là “Bách Việt” (thuật ngữ này theo tôi chỉ là một cách gom nhóm chung chung vô cùng thiếu chính xác), nên đôi khi ta bắt gặp một số điểm tương đồng “đáng ngạc nhiên” giữa tiếng Việt và tiếng Triều Châu, Khách Gia, Quảng Đông. Vì đều phát triển từ, hoặc chịu ảnh hưởng nặng bởi tiếng Hoa, đây là điều chẳng có gì khó hiểu, dù về địa lý hay lịch sử thì người Việt với người Khách Gia, Triều Châu chẳng có mấy liên hệ! Nhưng có một số khá đông những người tự gọi là nhà “ngôn ngữ học” (tôi gọi là lưu manh giả cầy), vin vào một số điểm tương đồng bất chợt, ngẫu nhiên rồi cho rằng… tiếng Việt, Khách Gia, Triều Châu, Quảng Đông là… cùng một họ Bách Việt!

Tiếp nữa là… bắt đầu nói ngược, tìm cách ngụy tạo ra cái gọi là “một Bách Việt thống nhất và hùng mạnh”, bằng cách gom vào nó những nguồn khác một cách… “bá vơ”. Bọn Tây nó có cái chiêu là “đa nguyên”, “đa thành phần”, điều này hiển nhiên có phần đúng khi sự phát triển của văn minh là sự cấu thành của vô số yếu tố! Nhưng sự “đa nguyên, đa thành phần” này hoàn toàn khác với kiểu muốn vẽ ra bất kỳ sự “hoang đường, tùy ý” nào cũng được! Như cách nói của một số “ngáo gia” Việt thì chỉ có Bách Việt thôi, không tìm tòi, nghiên cứu gì, chỉ dựa trên nguồn Tây, Tàu công bố, sau đó xào xáo lại, đưa vào đó những mẹo ngôn từ thiểu năng, đảo lộn trật tự thời gian, và vô số “lú luận” càn quấy để ngụy tạo lịch sử!

Cứ như thế, khắp phía Nam sông Trường Giang đều là Bách Việt cả, chúng nó nói một lúc thì… không có cái gì gọi là Hoa Hạ cả, chỉ có Bách Việt và Mông Cổ mà thôi! Hoa Hạ thực chất chỉ là sản phẩm lai tạo giữa Mông Cổ và Bách Việt! Và Bách Việt mới là cái gốc, cái nguồn lớn, sinh ra mọi thứ! Những dạng thông tin như vậy tạo ra không ít nhiễu loạn trong cộng đồng! Cái sự cuồng loạn của một số thành phần đúng là… vô đối, gọi là bệnh tâm thần không sai! Trống hơ trống hoác: chữ viết không có, tư tưởng sách vở cũng không, khoa học kỹ thuật thì vẫn như thời bán khai, văn hóa cộng đồng thì đến tận giờ vẫn như cái công xã nguyên thủy, nhưng tâm thì cuồng loạn vô đối, chính là 2 mặt của 1 đồng xu mà thôi!

châu ấn thuyền – red seal ships

Ai đã đọc tiểu thuyết Tướng quân – Shogun – James Clavell thì sẽ tưởng tượng được những bước sơ khai đầu tiên trong việc thành lập đội các Châu Ấn thuyền ở Nhật Bản. Đương thời, ở Nhật lúc đó, ngoại thương là đặc quyền nằm trong tay các Tướng quân, cần phải có một văn bản (giấy phép) có dấu triện đỏ (châu ấn) thì các con thuyền này mới xuất ngoại buôn bán được. Châu Ấn thuyền là những con tàu khoảng 500 ~ 700 tấn, có kết cấu khá đặc biệt khi kết hợp các kỹ thuật Đông lẫn Tây trên con thuyền, có các lá buồm mành (junk) kiểu TQ và buồm vuông (square) kiểu Tây phương.

Tại thời điểm phát triển thịnh vượng nhất, Nhật có hơn 350 thuyền như vậy, buôn bán với Đài Loan, TQ, Việt Nam, Thái Lan, Mã Lai, Phi, Indo, etc… Cần phải nói rõ là việc buôn bán này là siêu lợi nhuận! Ví dụ như quế (cinnamon) mua được ở VN, đem về tới Nhật sẽ có giá gấp đôi, gỗ đàn hương (sandalwood) đem về từ Nam Á sẽ có giá gấp ba! Đi ra biển với bao nhiêu khó khăn, nguy hiểm, đem về mức lời 200%, còn thua cả một số streamer VN hiện đại chỉ buôn nước bọt online mà đạt được mức lợi nhuận 2000% (hai ngàn phần trăm), đúng dân trí nó… không thể tự luận ra được!

Rất nhiều nước được lợi từ việc mua bán này, các chúa Trịnh, Nguyễn cần nhất từ Nhật Bản là đao (và vũ khí nói chung)! Cứ phải nói thẳng ra rằng… hàng chúng ta tự làm ra không đạt, không xài được! 350 tàu là một lực lượng khổng lồ, gồm các võ sĩ (samurai) chuyên nghiệp, nên người Nhật đã tìm cách thành lập cả một khu “thuộc địa” ở Thái Lan, trong chừng mực nào đó lấn át cả quyền lực Hoàng gia Thái, chỉ duy trì một đội quân vài trăm người mà tự tung tự tác đến mức người Thái không làm gì được. Và có vẻ như người Nhật cũng đã thử làm điều tương tự ở VN nhưng thất bại!