chính

Lảm nhảm về chính – chánh… Gia chính – 家政 (nữ công gia chánh): quản lý việc nhà cho ngay ngắn. Học chính – 学政: chức quan trông coi việc học hành ngày xưa. Bưu chính – 邮政: cơ quan phụ trách việc truyền tin. Diêm chính – 盐政 – chức quan quản lý việc khai thác, buôn bán muối. Dân chính – 民政: cơ quan quản lý dân số, hộ tịch. Công chính – 工政: quản lý các công việc, công trình công ích nói chung. Hành chính – 行政: bộ phận quản lý giấy tờ, sự vụ… Tức là từ việc nhỏ như “gia chính” cho đến việc lớn “trị chánh – chính trị”, thì đều dùng từ cả, từ này nguyên nghĩa là khuôn phép, quy tắc, pháp lệnh, là từ phái sinh của chính – nghĩa là ngay thẳng. Tiếng Việt mượn rất nhiều từ như thế: chấp chính, chất chính, tập chính, nhiếp chính, tham chính, nghị chính, tòng chính, trình chính, bố chính, thị chính, nội chính v.v…

Một trường hợp đặc biệt là tài chính – 财政, người Việt thường hiểu chưa đúng từ này, đánh đồng nó với finance trong tiếng Anh, chính vì có chữ “ chính” nên “tài chính” nguyên gốc chỉ mang ý nghĩa quản lý tiền bạc, tài sản công (public finance) mà thôi, không mang nghĩa cá nhân hay tư nhân! Dùng từ “chánh – chính” khắp từ việc lớn đến việc nhỏ như vậy, nhưng có “chính” thật được hay không thì còn phải xem văn hóa và dân trí! Chứ cái dân lưu manh, gian vặt khắp từ việc nhỏ đến việc lớn, còn mãi ngồi cãi vã, đấu đá với nhau: tôi là trắng, anh là đen, nhưng dù là trắng hay là đen thì thực chất, đều cùng một giuộc, đều giống y hệt như nhau, chẳng anh nào chịu đi bắt chuột! Ưa lý luận trên bề mặt ngôn từ hình thức, hay là sự bất lực không tự thay đổi được bản thân, đó cũng chỉ như 2 mặt của một đồng xu mà thôi!

tái thượng phong vân

Facebook nhắc lại ngày này năm trước… cuộc đời có rất nhiều thứ làm mình mê thích, nhưng lớn nhất thì chỉ có 2 thứ, một là: Giang gian ba lãng – 江間波浪 – Sóng gió giữa dòng sông, và hai là: Tái thượng phong vân – 塞上風雲 – Mây núi ngoài biên ải! Chính là lấy từ 2 câu trong bài Thu hứng – Đỗ Phủ trong SGK lớp 10 kiểu truyền thống ngày trước mà hầu như ai cũng biết: Giang gian ba lãng kiêm thiên dũng, Tái thượng phong vân tiếp địa âm…

Kể từ sau Covid-21 là liên tục mấy năm làm nhiều việc, lại nuôi thêm một con mèo Tom… “chảnh chó”, toàn ăn gà và cá, không thèm hạt thức ăn công nghiệp! Ku cậu rất tinh, phát hiện ra đồ ăn công nghiệp có nhiều hóa chất (kháng sinh!?) ăn thì đẹp da, mượt lông, ít chấy rận, nên luôn ăn một ít, theo kiểu… thực phẩm bổ sung mà thôi! Nhiều lần muốn xếp hết qua một bên đi đây đó một chút đổi gió, nhưng lại sợ không ai cho mèo ăn…

tự khổ hàn lai

Facebook nhắc ngày này năm trước, Tết năm đó dạo “chợ chữ” – Văn miếu, Hà nội, quan sát các thứ… “nhân sâm thì ít, củ cải lại nhiều”! Nhiều người ghét TQ, ghét cay đắng từ trong một nỗi sợ hãi ngàn năm trước. Từ ghét sinh ra suy nghĩ tầm bậy, ví dụ như cố tìm cách phê phán Khổng tử và Nho giáo này nọ. Tôi nói: không có chút xíu “vinh dự và tự hào” nào trong chuyện đem những thứ cũ xì đã 2500 năm trước ra phê phán chỉ để tỏ ra ta đây là “tiến bộ” hay “cao cấp” cả! Dòng chảy lịch sử nó như thế, đã 2500 năm qua đi, mà vẫn có những kẻ cố tình bắt dòng thời gian phải chảy ngược để “ta đây” có được chút “giá trị”, có những người phải tạo ra cho riêng họ một “cuộc chiến” để có thể chứng tỏ “bản lĩnh anh hùng”.

Và cứ như thế, đao to búa lớn trên trời dưới đất mà không thể (hay không muốn) nhận ra rằng, trong từng việc nhỏ, văn hóa TQ rất sâu dày, công phu của họ rất khủng khiếp, làm việc kỹ lưỡng, nghiên cứu sâu xa, mưu tính dài lâu. Thiểu năng và trống hoác nhưng lại đi chê một thứ “thâm Nho”, điều đó chỉ phản ánh một điều duy nhất: vì bản thân trống hoác nên bất kỳ điều gì khác lạ là chúng nó đều “sợ và ghét”! Nếu không có TQ ở đó cho chúng nó ghét, thì chúng nó lại càng quay sang ghen ghét và nói xấu lẫn nhau, giở đủ trò bịp bợm và tạo ra cái xã hội như ngày nay! Đến một lúc phải nói rõ như thế, tất cả những thứ Chân – Quý trong cuộc đời đều là… “Tòng ma lệ xuất – Tự khổ hàn lai” – 从磨砺出 – 自苦寒来!

cuộc đua lên đỉnh

Hai trường ĐH nổi tiếng và lâu đời nhất Anh quốc: Cambridge và Oxford đã có truyền thống cạnh tranh, đối đầu từ xa xưa, và nội dung cạnh tranh nóng nhất chính là đua thuyền (rowing)! Cuộc đua đầu tiên được tổ chức năm 1829, có một số lần gián đoạn do chiến tranh và dịch bệnh! Đến nay, cuộc đua được tổ chức thường niên, thu hút đông đảo khán giả và người hâm mộ, dù luôn chỉ có 2 đội đại diện cho 2 trường. Cambridge đã thắng 88 lần và Oxford đã thắng 81 lần, hai bên có 1 lần hòa! Đến 1927 thì tổ chức thêm giải đua cho nữ.

Suốt gần 200 năm lịch sử là một sự đối đầu trường kỳ và kịch tính, không có bất kỳ giải thưởng hay danh hiệu gì, tất cả đều là vì… “thể diện”! Video cuộc đấu năm 2025, rất hấp dẫn, 6.8km, 17 phút, tốc độ trung bình lên đến 24 kmph, hơn gấp đôi so với tốc độ thuyền chèo kiểu dragon-boat, thuyền rồng thường có tốc độ trung bình khoảng 12 kmph, đua trên quãng đường ngắn hơn nhiều, dưới 2km, một ví dụ cho thấy rowing so với paddling mạnh hơn rất nhiều như thế nào! Pull, like you’re pulling a French man off your mother… :D

cuộc đua xuống đáy

Đây là một ví dụ vô cùng điển hình về cái mà người ta hay gọi là “cuộc đua xuống đáy – racing to the bottom“, không cần biết thắng hay thua, không cần biết cuộc đua sẽ như thế nào, chỉ cần dìm đối thủ xuống là được. Một nét cá tính đặc hữu, đặc trưng, thâm căn cố đế, rất chi là… Vietic! Và sự lưu manh được thực hiện vô cùng chuyên nghiệp!

Và được thực hiện tới cùng, nhưng chỉ có đâm va thôi, không hề đụng tay đụng chân đánh nhau đâu nhé! Có công an giao thông đường thủy ngay tại hiện trường đó mà cũng không làm gì được… Kiểu này rồi chỉ có cạp đất mà ăn thôi chứ vĩnh viễn không ngóc lên được! Có phải là nên cấm thi đấu vĩnh viễn không, cho nó chừa cái tật đó đi!

19/05/2025

Người ta đồn rằng đây vốn dĩ không phải là sinh nhật ông Cụ… Vốn là một pha tương đối “thất thố” về ngoại giao, ngay sau Cách mạng tháng 8, 1945, chúng ta tổ chức nhiều hội đàm, thương thuyết với phía Pháp! Nhân dịp đón tiếp một nhân vật VIP nào đó từ Pháp đến đàm phán, một số nơi chăng đèn, kết hoa, trang trí cho thêm phần long trọng. Nhưng rút cuộc Pháp không đưa nhân vật VIP đó tới, mà chỉ đưa ra một quan chức bé tí.

Và cũng theo tin đồn thì, để giải thích về cờ hoa chào mừng, ông Hồ bảo: hôm nay là sinh nhật tôi, nên quần chúng họ có tổ chức chào mừng một tí, đó là sự ứng biến để tránh một “sơ sót” trong công tác ngoại giao! Nên cũng chỉ là một cái ngày mà thôi, chính thức trên giấy tờ thì đây là SN của tôi thật, nhưng ông bô bà bô có làm trò ảo ma về ngày tháng hay không thì chính tôi cũng không biết, cũng chỉ là một cái ngày thôi mà! :D :V

biệt động sài gòn

Ngày càng có nhiều thông tin được giải mật, như vụ cướp máy bay trực thăng UH-1 ở Đà Lạt, trước đây chỉ xem như tin đồn, huyền thoại chưa biết có thật không thì giờ đã được chứng thực. Sự việc cướp máy bay hết sức ly kỳ này đã được “mượn” thành một tình tiết trong bộ phim “Cuộc chiến xa lạ” do người Nga làm cách đây vài năm!

Nhiều thông tin vẫn phải “đọc giữa các dòng chữ – read between the lines”, như cô bé mồ côi ở Quảng Ngãi không phải vô tình mà đi SG làm người giúp việc, đều là do tổ chức xếp cả, hay “tình cờ” đọc lá thư cũng là bài test, nếu vượt qua được bài kiểm tra này thì xin chúc mừng, bạn đã trở thành ứng viên cho các đội Biệt động Sài Gòn!

Để trở thành thành viên các tổ điệp báo, bạn cần phải thông minh, gan dạ hơn người, ngoại ngữ giỏi, thậm chí có thể được gởi đi nước ngoài học làm “quân bài dự phòng” về sau! Để trở thành thành viên các đội biệt động, phần đông đó là những đứa trẻ đã bị “traumatized” vì chứng kiến các tội ác của người Mỹ, họ chỉ một ám ảnh là phải báo thù…

tinh thần bất ổn

Tinh thần bất ổn, một trăm năm trước, Phạm Quỳnh đã viết một bài như vậy, nguyên văn bằng tiếng Pháp, đã được dịch đăng trên tạp chí tiasang.com.vn năm 2008. Thực ra, chẳng cần phải là học giả hay là nhà văn hóa gì gì mới có thể nhận thức về thực trạng xã hội như vậy! Như cá nhân tôi, phải sau 30, 35 tuổi, khi đã trãi qua một số biến cố nho nhỏ trong cuộc đời, cũng mới có thời gian suy ngẫm để nhìn lại cho rõ… Và thế rồi, một trăm năm sau, cái “tinh thần bất ổn” đó đã được khuếch đại lên, đã trở thành những kiểu… “tâm địa bất ổn”!

Không chỉ là sự bất ổn đã biến thành những vụ án mạng gây rúng động dư luận, mà còn là vô số những sự bất ổn nho nhỏ, thường trực, có thể quan sát thấy hàng ngày với một số lượng rất lớn những người xung quanh! Thậm chí có những loại bất ổn đã được “ngụy trang, nhân danh” một cách khéo léo, đã trở thành những kiểu lưu manh có tổ chức bài bản. Khi “cái tôi” ích kỷ, manh động, dốt nát đã bị đẩy đến giới hạn cùng cực, gây ra vô số vấn đề xã hội nan giải. Người Việt chúng ta bất ổn, hay có một bộ phận lớn là như vậy.

tiasang.com.vn – Tinh thần bất ổn

Sự bất ổn trong tính cách, trong đạo đức cá nhân, trong suy nghĩ, hành xử và trách nhiệm! Nói “không chịu lớn” vẫn là một cách nói nhẹ nhàng, thậm chí là đã nói giảm, nói tránh đi rất nhiều. Thực chất, đó là những bất ổn nội tâm, sự xung đột không định hình được các thang giá trị, sự tự mâu thuẫn đến mức độ “đa nhân cách”, đó là những “cái tôi” lưu manh lặt vặt đã đến mức méo mó, bệnh hoạn! Thật “may mắn” khi sinh ra trong bối cảnh như vậy, mới cỡ 40 có dư mà đã “nhìn thấu hồng trần – khán phá hồng trần – 看破红尘” rồi!?

điệp báo

Xem các phim Trung Quốc xoay quanh chủ đề “Dân quốc” thấy có rất nhiều phim hấp dẫn, đây là giai đoạn có nhiều sử liệu để có thể làm phim hay! Nam – Bắc phân chia, Quốc – Cộng tranh đấu, cuộc chiến thông tin, gián điệp và phản gián. Phim Việt Nam trong mảng này khá ít, và chưa khai thác được hết sự sống động của lịch sử, mà lịch sử Việt Nam giai đoạn này lại vô cùng sống động, nhiều sự kiện, biến cố khốc liệt, nhiều chuyện nằm ngoài sức tưởng tượng của nhiều người! Thế nhưng vẫn do kiểu suy nghĩ cũ, hay vì những lý do khác nào đó, mà lại tránh nói tới, tránh đề cập sâu, không lột tả hết được sự biến động phức tạp của thời cuộc!

Những điệp viên bị bắt, cột đá thả sông, những cậu bé bán báo, đánh giày làm trinh sát cho Biệt động thành! Hay một tình huống vô cùng hy hữu, một giao liên bắn rơi trực thăng bằng… 2 phát súng ngắn, những điệp báo viên đánh ma-níp gởi vô tuyến điện nhưng không biết chữ, vì điện đã được mã hóa thành các con số, chỉ cần học đủ 10 chữ số với một ít mã Morse là làm được! Cả những tình huống trớ trêu, điệp viên vào vai thầy giáo dạy toán, nhưng đưa bài toán cấp 2 không giải được, hay dùng căn cước giả qua trạm kiểm soát bị phát hiện nhưng lại được thả: về làm lại giấy đi, giấy kiểu này đi chỉ có chết! :D Tất cả đều là sự thật lịch sử!

catamaran, 1

Hai thân thuyền: đều dài khoảng 16m, một rộng 1.95m và một rộng 2.05m, nhưng đây chỉ là số đo sau khi đã bị vùi lấp và biến đổi theo thời gian! Từ quan điểm của một người có kinh nghiệm đóng xuồng, với độ sâu đáy đến 1.8m và mạn thuyền dốc như vậy thì độ ổn định sẽ rất thấp nếu đứng riêng lẻ. Hơn nữa tỷ lệ rộng / dài lên đến 1/8, dài khá là bất thường, lại có dấu vết đấu nối ở 2 mũi thuyền. Tổng hợp chừng đó thông tin lại, ta có thể khẳng định hầu như chắc chắn…

Đây là 2 thân của một chiếc catamaran, được liên kết lại với nhau để bảo đảm độ ổn định tổng thể! Nếu có một chiếc buồm càng cua – crab-claw sail nữa thì sẽ có thêm bằng chứng Vịt tộc thực sự có một phần nguồn gốc Austronesian, tộc người đi khắp Thái Bình Dương với đặc trưng là thuyền nhiều thân và buồm càng cua! Phần còn lại, các bạn có thể tự tưởng tượng ra, chàng Lạc Long Quân cao – to – đen – hôi đã gặp nàng bạch – phú – mỹ Âu Cơ như thế nào nhé! :D

công phu “đá bèo”

Trước làm việc và quen một ku người Pháp, thỉnh thoảng vẫn trao đổi với nó, bằng cái loại tiếng Pháp “école primaire – tiểu học” han gỉ vì đã lâu không xài đến của mình! Như khi bắt đầu một mối tiếp xúc thì cả hai bên đều có những thao tác rào đón, khách sáo, đãi bôi nhất định. “Mày biết không, người Pháp chúng tao có một cái rất dở, là đi đến đâu thì đều phá đến đó, chỉ có ăn hại, phá nát chứ không làm được gì, từ Việt Nam cho đến Algeria…” Đương nhiên mình hiểu đây là những câu xã giao, nhưng nghĩ lại, e cũng là một cách diễn đạt rất là lắt léo, xỏ xiên… Trở lại với việc học ngoại ngữ, cũng như 2000 năm trước tổ tiên chúng ta học chữ Hán vậy…

Đọc được vài cuốn kiểu Kinh dịch, Hoàng đế nội kinh, blabla, vội cho đó là chân lý, rồi bắt đầu “Âm dương, ngũ hành, kim mộc thủy hỏa thổ”, dùng cái loại “huyền học” đó đi lòe bịp người. Chỉ mới đọc ABC như thế chứ đâu hiểu rằng, từ hàng trăm năm trước, người TQ đã biên soạn những bộ sách như Cổ kim đồ thư tập thành, 10 ngàn quyển, 100 triệu chữ, hay Vĩnh Lạc đại điển, 11 ngàn tập, 50 triệu chữ, nhiều gấp 3, 4 lần nội dung Wikipedia hiện đại (!!!), bao quát vô số vấn đề từ thiên văn, địa lý, sinh học, kinh tế, võ bị… Học tiếng Anh như hiện tại thì cũng như 2000 năm trước học chữ Hán thôi, kiểu công phu “đá bèo” này không biết rồi sẽ đi về đâu?!

bình xuyên, bình khang

Không sinh ra và lớn lên tại Sài Gòn, tôi không có những ký ức đẹp đẽ như nhiều tác giả đã và đang viết, ca ngợi, đánh bóng, tô hồng, cố tình tạo ra một cái tâm trạng nào là “hoài cổ”, nào là “vang bóng một thời”… và cũng rất thường khi vẽ nên những điều không thật. “Ký ức” của tôi về vùng đất này có được là do tìm hiểu lịch sử, mà theo lịch sử thì.. mới chỉ gần đây thôi, một thời còn chưa xa lắm, vùng đất này được biết đến chủ yếu nhờ 2 cái địa danh lừng lẫy mang chữ Bình: một là Bình Xuyên và hai là Bình Khang!

Bình Xuyên là khu giang hồ, trộm cướp khét tiếng, cướp cạn, cướp sông, bảo kê bến xe, sòng bạc… và Bình Khang là khu nhà thổ, đĩ điếm, cả hai phải nói là đều đã đạt đến quy mô… đại công nghiệp với hàng mấy chục ngàn “lao động”! Ối, thế thì khác nào bảo: “trai giang hồ, gái làng chơi”, nói thế có phải là vỗ mặt phũ phàng không?! Đôi khi cứ phải nói thẳng ra như thế, để tự nhận ra mặt bằng văn hóa chung đang ở đâu, dân trí đang ở mức nào so với người khác, chứ bốc thơm, hoang tưởng mãi không ổn chút nào!

gopro13

Con GoPro13 được bỏ trong hộp chống nước, nhưng giữa biển mà thay pin là rất khó, sơ sảy một chút dính tí nước biển vào là có chuyện ngay! Nên đã cải tiến để chạy GoPro trực tiếp từ nguồn 12V có sẵn trên xuồng. Đầu tiên là cần có một cục “biến áp” từ 12V xuống 5V-3A nhỏ bằng ngón chân cái. Sau đó là cập nhật lên firmware “GoPro Lab” (có nhiều tính năng phức tạp mà firmware chính hãng không hỗ trợ). Cứ bật nguồn là con cam tự khởi động, tự quay, tắt nguồn dĩ nhiên là dừng quay (dừng đột ngột nên có thể mất vài khung hình cuối). Cáp nguồn được nối bằng connector chống thấm nước, chỉ 2 dây âm – dương cấp nguồn qua cổng USB-C!

Nhưng con GoPro13 rất là kén, nếu nguồn không đủ 2.5A là nó không chịu khởi động, mà cổng USB 2 dây âm – dương chỉ cấp nguồn cơ bản, tối đa 1A. Lò mò tìm hiểu một chút, hàn thêm 2 con điện trở 5.1K – 1% vào 2 chân CC1 và CC2 nối với dây âm (GND), đây là tín hiệu để cho cổng USB-C biết có thể lấy thêm dòng! Nếu có 2 con điện trở này sẽ cấp dòng lên đủ 3A để con cam hoạt động được mà không cần gắn pin! Như thế, thay vì phải đem theo lỉnh kỉnh rất nhiều pin và thay pin giữa chừng, thì với cục nguồn 12V – 20 Amph đã có sẵn, có thể quay hàng vài chục tiếng, chỉ cần bật công tắc (từ) là quay, tắt là dừng, rất tiện lợi và nhanh chóng! :)

từ nguyên: ấn loát

In ấn, đã in sao lại còn ấn? Thực chất “in” là âm hiện đại của “ – âm Hán Việt: ấn”, cả hai chỉ là một chữ mà thôi. Kỹ thuật in đầu tiên chính là khắc gỗ, về hình thức, không khác gì với ấn – triện, như thế có thể xác định là khi kỹ thuật in truyền vào VN thì âm của nó đã là “in” chứ không còn là “ấn” nữa. Tiếng Việt có rất nhiều trường hợp như thế, chỉ một chữ viết nhưng âm có nhiều hơn một, do du nhập vào VN tại nhiều thời điểm khác nhau!

Còn ấn loát – 印刷, loát là cái bàn chải, động từ nghĩa là lau, xoa… Dùng chữ “ấn loát” vì ngày xưa khi in mộc bản, thạch bản, họ dùng cái bàn chải/cọ lớn để xoa, vỗ lên mặt giấy cho mực ăn đều! Vậy tại sao là “ấn loát” mà không phải là “in loát”!? Hình: lấy từ cuốn “Giới tử viên họa phổ”, một công trình đồ sộ nhiều tập, xuất bản năm 1679, in mộc bản 5 màu, được xem là cẩm nang lý luận và thực hành mà tất cả họa gia (cổ điển) TQ phải học!

xuân vận, p2

Xuân vận – 春运 – vận động nhẹ nhàng ngày xuân… Con người mình yếu nhất là mặt kỷ luật, rất dễ bị xao nhãng bởi vô số lý do! Lại thêm công việc kiểu… thời gian cao su, không hạn định lúc bắt đầu, kết thúc, chỉ cần thức khuya vài tiếng là hôm sau dậy trễ. Mà cái này trễ sẽ kéo theo cái khác trễ, hiện tại mới tập ở mức mỗi ngày 2 tiếng, đã liên tục được hơn 2 tháng, nếu tăng lên nữa không biết có giữ được nhịp độ không?!

Gym – corner, góc tập gym đã đầy đủ thiết bị, máy móc, tập xong phải dựng máy lên xếp vô góc tường cho nó bớt chiếm diện tích! Thực ra bao nhiêu đó là quá đủ rồi, chỉ sợ là không giữ được lịch trình thôi! Thời tiết năm nay khác hẳn mọi năm, đã qua tiết Nguyên tiêu rồi mà thời khí vẫn còn khá mát, tập không thấy mệt. Mùa xuân trở lại, lòng người cũng đổi mới, gặp ai cũng muốn nói: “Chào em nhé, nụ cười tươi thế…” :)

gà và thóc

Nếu nghĩ kỹ sẽ thấy các hệ thống trí tuệ nhân tạo – AI có một khuôn mặt “nhị trùng” ẩn kín đằng sau. Như nhân viên các công ty VN, rồi cả các quan chức chính phủ, vì “trí năng hữu hạn”, nên hở cái gì cũng lên hỏi ChatGPT, khác nào nói cho người ta biết mình đang suy nghĩ, dự tính những gì!? Rồi các bí mật kinh doanh, những kế hoạch hành động, vì “năng lực suy nghĩ có hạn” nên cứ “thoải mái tâm sự” với ChatGPT hết, khác nào vạch áo cho người xem lưng!? Tung hô vạn năng, vạn tuế, không khéo lại là một chiêu bịp, tưởng mình là khách hàng, hóa ra chỉ là món hàng, ai là gà, ai là thóc!? Gì chứ những loại suy nghĩ vấn đề logic nhỏ không được, viết câu đơn giản không thông, “tâm” lúc nào cũng đầy “nhiễu sự”, những loại đó nhiều vô kể, không hiểu giáo dục thế nào lại tạo ra những kiểu như thế!

Bên trong không tự vận động được, nên tự biến mình thành công cụ của AI. Hiện còn quá sớm để nhận định về DeepSeek, mới là một chiêu “nhá hàng”, “ta đây cũng làm được nhé!” Nhưng để đối lại với sự độc quyền, bảo hộ thì cũng chỉ có cách dùng “open source” như thế! Mã nguồn mở, an toàn, giá thành rẻ, những phương thức vô cùng XHCN nhé! Chưa gì Hoa Kỳ đã cấm nhân viên, nhất là ở BQP sử dụng DeepSeek vì lo ngại về “an ninh quốc gia”, hơn ai hết, họ hiểu rõ bản chất loại công cụ đó, vì họ là người nghĩ ra đầu tiên mà! Suy cho cùng, chỉ bằng cách nâng cao năng lực vận động tư duy của bản thân thì mới thoát được những cái bẫy “phản khách vi chủ – 反客为主” như thế!

Từ một góc nhìn sâu xa hơn, diễn đạt theo một cách khá là “Phật giáo”, thì người ta ngộ ra sự thay đổi nhân quả từ trong tính “không”, không ai đi tìm chân lý trong sự “có”, nhất là một cái “có – làm sẵn, ăn ngay” như vậy! :D Về lâu dài, “giá rẻ” sẽ không còn mang hàm nghĩa “chất lượng thấp” nữa, mà sẽ mang ý nghĩa “hiệu quả cao”! Còn các định chế bảo hộ, độc quyền sẽ chết dần vì luôn tìm cách “nâng giá”, và trong cái nỗ lực “làm giá” đó, vô hình chung đánh mất đi tính hiệu quả, nếu không muốn nói, trong nhiều trường hợp là “tạo khống giá trị”, “tạo ra quá nhiều bánh vẽ”. Đương nhiên cái gọi là “giá rẻ” này không phải ai cũng làm được, vẫn phải là “dân trí” cao! Một xã hội vận hành hiệu quả không chỉ dựa trên chất lượng con người, mà sâu xa hơn, là làm sao đào luyện, khống chế được cái “tâm” con người, bằng văn hóa, giáo dục, bằng luật pháp!

Suy cho cùng, với hàng tỷ con người đang sinh sôi, và với tài nguyên ngày càng cạn kiệt, thì ai tối ưu, hiệu quả hơn thì sẽ có cơ hội sinh tồn tốt hơn! Nên một mặt, phương Tây vẫn đang dẫn đầu với xu hướng “tự do, khai phá”, luôn luôn thử nghiệm, tìm kiếm ý tưởng mới của họ! Nhưng mặt khác, việc giải quyết vấn đề sinh kế cho nhiều tỷ con người chen chúc trong cái vòng tròn Valeriepieris đó vẫn phải cần có một cách tiếp cận “down – to – earth”, làm sao thực tế và hiệu quả nhất, chứ ăn “bánh vẽ” mãi thì chỉ có… “cạp đất…”! Và cứ như thế, chỉ đến khi nào xử lý được cái “tâm” của con người thì cuộc cách mạng mới được xem là hoàn tất!

tiểu nông

Nói đúng, nhưng chưa thực sự sâu sắc và đầy đủ… Khi mà cái sự lưu manh lặt vặt nó phát triển qua một thời gian hàng chục năm, có sự tương tác của hàng triệu người… thì nó trở thành giống như loại tội phạm có hệ thống, nó trở thành một kiểu “dân tộc tính” cố hữu! Người ngoài họ tế nhị không nói thẳng ra thôi, chứ thực ra họ nhìn như kiểu “một giống loài hiếm có trong sở thú“, làm cái gì cũng giống như con “bonobo” vậy! Nó hiện diện thường trực trong cuộc sống hàng ngày mà chúng ta, hoặc là xuề xòa cho qua, hoặc thậm chí không để ý đến! Những thành phần ít học không nói làm gì, những thành phần gọi là có học cũng y thế, chỉ chờ chực cơ hội mà bộc lộ cái “dân tộc tính” ấy ra mà thôi! Nên tôi thường nói với bạn bè mình: học mà không thay đổi được con người thì học làm cái gì!? Đó là nói về đầy đủ, còn sau đây sẽ nói về phần sâu xa…

Thực chất, căn nguyên của tất cả những vấn đề trên nó nằm ở tầng… vật lý, thể chất! Thể trạng ốm yếu, làm gì cũng quẹt quẹt cho xong, không có công phu. Tinh thần bạc nhược, không trì định được điều gì cho lâu dài, từ cái căn bản như vậy, cộng thêm sự tương tác qua lại giữa hàng triệu cá thể què quặt, đã sinh ra đủ thứ loại “thần kinh bệnh”! Nên nói muốn phát triển, muốn khoa học kỹ thuật, muốn vâng vâng, đủ kiểu… mà không thay đổi được con người thì làm thế quái nào được!? Ngày xưa, Liên Xô sau Cách mạng tháng 10 đã tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa lên tầm cường quốc hàng đầu thế giới chỉ mất… 18 năm, chưa đến một thế hệ (Trung Quốc làm được điều tương tự mất cỡ 3 thế hệ). Để làm được điều đó, Liên Xô đã phải tiến hành một cuộc cách mạng cải tạo con người có thể nói là… tàn khốc, đẫm máu nhất trong lịch sử!!!

giơ cao đánh khẽ

Lâu mới đọc được một bài có chút nghĩa lý… nhận diện rác thải trong tâm hồn… Nói thẳng ra là chúng ta đang sống trong một cái xã hội đã bị “lưu manh hóa” vô cùng sâu rộng, rất nhiều người dùng sự lưu manh thô bỉ, trắng trợn nhằm làm người khác phải sợ, nhằm chiếm lấy một cái “phần thắng, phần tiện ích” cho mình! Sự việc càng đáng sợ hơn khi những người đó không từ một thủ đoạn nào, hay biết cách che giấu, tô vẽ những hành động của mình bằng những “lời nói có cánh”, những “đạo lý giả cầy”! Rồi cái sự “lưu manh” đó nó phát triển đến mức trở nên “bài bản”, thậm chí đến mức “có tổ chức tinh vi”! Và cái sự “vô minh” đó cứ thế được khuếch đại lên nhờ dân trí lè tè ngọn cỏ. Nhân đây nói về “văn hóa phát triển” và “văn hóa sinh tồn”, dĩ nhiên đã có nhiều gương anh hùng trong những hoàn cảnh cực đoan…

Nhưng nghĩ kỹ sẽ thấy, chính bản thân các “anh hùng” cũng không muốn bị rơi vào hoàn cảnh cực đoan, “một xanh cỏ, hai đỏ ngực” chút nào đâu! Còn trong phần lớn những tình huống bình thường của cuộc sống, chúng ta cần sự cố gắng, tiến bộ từ từ, những sự tử tế nhỏ nhoi góp phần tạo nên môi trường xã hội hài hòa, ổn định. Rất nhiều người vì không làm được chuyện nhỏ, nên dùng chuyện lớn để khỏa lấp! Rất nhiều thành phần manh động, chính là vì bên trong trống hoác, vì chưa bao giờ có sự vận động, rèn luyện từ từ. Nếu giáo dục đã thất bại trong việc chỉnh đốn con người, thì chỉ có cách pháp trị đến mức cao độ, thậm chí là hà khắc mà thôi! Gần đây thấy có nhiều động thái tích cực trong việc chỉnh đốn trật tự giao thông, an toàn xã hội, mong là đừng chỉ có “giơ cao, đánh khẽ…”

ngữ văn

Đề Ngữ văn quốc gia mà câu cú thế này đây: Người nghệ sĩ tôi luyện bản thân trong mối tương quan liên tục giữa mình với người khác, tại quãng đường giữa cái đẹp không thể bỏ qua và cộng đồng không thể tách khỏi… Câu sượng như cơm sống, viết tiếng Việt còn chưa suông, ngữ nghĩa mơ hồ! Nguyên văn tiếng Pháp, Albert Camus: L’artiste se forge dans cet aller retour perpétuel de lui aux autres, à mi-chemin de la beauté dont il ne peut se passer et de la communauté à laquelle il ne peut s’arracher Cụm từ “à mi-chemin” phải dịch là nửa đường, lưng chừng, dịch “tại quãng đường” là hoàn toàn vô nghĩa, tôi nghĩ đây là… dịch tự động bằng máy tính! Các cụm từ “tương quan liên tục”, “tôi luyện bản thân” đều không đúng!

Lỗi là ở người ra đề, trích dẫn những ấn phẩm mới xuất bản gần đây, mà những ấn phẩm đó, nói thật, rất có vấn đề! Câu từ nhộn nhạo, chắc chắn là dịch tự động bằng máy tính, hành văn trúc trắc, nhiều chỗ hoàn toàn xàm xí, vô nghĩa! Dù biết rằng: Traduire, c’est trahir – Dịch, tức là phản, nhưng nếu là tôi thì sẽ phỏng dịch như sau: Người nghệ sĩ buộc mình trong những mối “quan hệ đẩy tới đẩy lui” thường trực với mọi người, lơ lửng lưng chừng ở đâu đó giữa hai bờ, một bên là nghệ thuật mơ mộng, đẹp đẽ, và bên kia là cái cộng đồng “ngu dốt, xàm l…” nhưng lại không thể tách rời khỏi nó được! :D Đương nhiên là tôi có thêm vào mấy chữ cho nó “rõ ràng” hơn, nhưng đề này chẳng có gì trừu tượng, cũng không khó nghị luận!

“biết”

Tại sao “biết” là “Mr. Bịp” nhưng vẫn cứ “dính”!? Thực ra, nó cũng giống như “biết bơi” nhưng vẫn cứ “chết đuối”, hay như “biết là không an toàn” nhưng vẫn cứ “bốc đồng gây tai nạn” vậy! Cái chữ “biết” này… không phải chỉ “ý thức”, “giáo dục” mà có được, đây chính là sự lầm lạc lớn của ngôn từ, cho rằng “biết” nó nằm ở tầng “đầu óc, tinh thần”, điều này hoàn toàn sai, ngược lại, “biết” nó lại… nằm ở tầng “vật lý và thể chất”! Vì sao lại có cái “lý luận” ngược ngạo như vậy!? Như các thanh thiếu niên bốc đồng gây tai nạn, thực chất, nguyên nhân sâu xa là do cuộc sống vốn đã rất ù lỳ, ít vận động, đời sống tinh thần nghèo nàn, cằn cỗi, rồi trong một phút chốc, tâm lý nó chợt dao động sang một thái cực khác hoàn toàn trái ngược lại, bột phát, tăng động, gây hậu quả! Có dạy “ý thức giao thông” cho chúng nó bằng cách “tụng chữ” được không, xin thưa là không thể nào! Chỉ có cách thông qua vận động, rèn luyện, khiến cho cơ thể, tâm tính trở nên điều hòa, có kiểm soát, thì cái sự “biết” kia mới dần dần có tác dụng!

Có dạy cho trẻ “ý thức bơi” được không, xin thưa là cũng không! Chỉ có cách là cứ tập bơi cho giỏi rồi vừa có kỹ năng, vừa hiểu được tình huống nguy hiểm! Quay trở lại vấn đề, tại sao “biết” mà vẫn cứ “dính”!? Đó là do “đĩ miệng”, chỉ “tụng chữ”, “lặp như vẹt” chứ không thực sự hiểu ngôn từ, không có công phu trì định được cái “tâm”, mà muốn sửa “tâm”, trước hết phải sửa nơi chứa cái “tâm”, đó là cái “thân”, nói đơn giản là… tập thể dục! Trước có đứa bạn, cũng là dạng tài năng đánh đàn piano và nhiều môn nghệ thuật khác, có hôm cô ấy “lý luận” rằng: thực ra toàn bộ sự thông minh, tài khéo .v.v… đều là thừa hưởng từ mẹ, còn cha thì chỉ cho “cái xác vật lý không hồn” kia mà thôi! Đương nhiên đây chỉ là một dạng tự hỏi, tự băn khoăn muôn đời về vai trò của cha, mẹ, nam, nữ. Cô ấy nói gì tôi cũng ừ, cũng đồng ý hết cả, nhưng chốt lại một câu: Mọi sự đổi thay tinh thần đều xảy ra trong thế giới vật chất! – All spiritual changes happens in the physical world! Không có “cái xác không hồn” đó là… không có cái gì hết á! :D