Khoảng hơn 3h sáng, đang mê man ngủ trên bãi bồi cửa Trần Đề, tôi choàng tỉnh giấc vì… ướt. Nước triều đã lên, lên cực nhanh, trong khoảng chừng 5 phút từ khô ráo đã ngập đến gần thắt lưng. Thêm một kinh nghiệm nữa về thuỷ triều, tuỳ địa hình và tuần trăng mà mỗi nơi lại có biên độ triều không giống nhau. Nhưng không có thời gian suy nghĩ về điều đó, vội vã gói ghém đồ đạc, chèo thuyền đi trong đêm tối. Trăng hạ huyền lúc mờ lúc tỏ, cứ chèo men bờ sông hướng ra phía biển. Bản đồ khu vực đã thuộc trong đầu, cũng không cần phải bật đèn pin xem nữa!

Bầu trời chuyển dần từ tối đen sang xam xám, rồi sang một mầu lam phớt hồng rất đẹp, bình minh đang lên trên cửa biển Trần Đề, lác đác một vài chiếc thuyền trở về sau một đêm dài đánh cá trên biển. Cảnh quan yên tịnh lạ thường, nghe đâu đây tiếng con chim lớn đập cánh bay qua! Bầu trời trong xanh như thế này dự báo một ngày đẹp trời, ít nhất là trong buổi sáng! Tôi cứ chậm rãi chèo hướng về cửa sông Mỹ Thanh cho đến khi trời sáng hẳn. Trong 9 ngày chèo thuyền, hôm nay thực sự là một bình minh đẹp nhất, cảnh quan thực tươi tắn, xán lạn và rực rỡ!

Ra chính giữa cửa sông Mỹ Thanh, chuyển hướng Nam để đi về thị xã Vĩnh Châu, nắng ban mai lên rực rỡ, sóng và gió đồng thời cũng lớn dần một chút, nhưng tất cả vẫn ở trong mức dễ chịu. Vùng bờ biển Sóc Trăng này thật là nơi đẹp nhất trong số những đoạn đường đã đi qua, những rừng dương và rừng ngập mặn xen lẫn vào nhau, ánh nước biển chuyển sang mầu xanh biếc! Vốc nước rửa mặt xua tan cơn buồn ngủ, vươn vai hít thở mạnh để tận hưởng cái không gian trong lành, diễm lệ này! Tôi cởi chiếc spray – skirt ra khỏi người, vất nó vào khoang thuyền!

Giờ thì có sóng to, gió lớn thì ông cũng mặc kệ, chỉ đi cách bờ khoảng 2, 3 km gì đó mà thôi, có ngập, có chìm thì ông đây cũng đang muốn bơi một chuyến cho thoả thích! Cứ chậm rãi chèo như thế đến gần 10h sáng thì ngang qua điểm du lịch sinh thái Hồ Bể. Ghé vào, gọi một cốc cafe sữa đá ngồi ngắm biển sóng bao la! Bên trong tôi, có một điều gì đó đang dần kết thúc, và có một điều gì khác đang dần bắt đầu, cũng không rõ là gì nữa, nhưng tạm biết đó là cảm giác hài lòng, Veni, Vidi, Vici…, đại loại là như thế, cho dù mục tiêu chính của hành trình không đạt được!

Bàn bên cạnh có một anh đang ngồi uống bia với bạn. Ảnh hỏi tôi đi đâu, tôi trả lời đã chèo từ Sài Gòn qua 9 cửa sông Cửu Long trong 9 ngày như thế, như thế… giờ đang định đi tiếp đến thị xã Vĩnh Châu, kiếm cái xe tải để chở thuyền trở về Sài Gòn. Rồi tôi hỏi ảnh đang làm gì, ảnh bảo đang đi thu mua hải sản ở các tỉnh miền Tây. Rồi ảnh đề nghị chở giúp cái xuồng của tôi về, vì ảnh có hai chiếc xe đông lạnh chở hải sản dài trên 7m. Mừng như bắt được vàng, tôi kêu thêm tôm, cua ngồi lai rai đến 4h chiều thì anh Hiệp Nguyễn chất xong hàng, xong việc, quay trở lại.

Tên sao người vậy, ảnh chở giúp tôi về đến Phú Xuân, Nhà Bè, Sài Gòn vào khoảng quá nửa đêm, nhất quyết không nhận bất cứ đền đáp gì, xe chạy tiếp về kho hàng gần Biên Hoà. Hành trình kết thúc, mệt mỏi nhưng rất vui, vì đi đâu cũng gặp được những người tốt bụng hết lòng giúp đỡ. Kéo chiếc thuyền vào nhà, lăn ra ngủ. Trong giấc mơ, tôi vẫn nghe đâu đó tiếng sóng rì rào vỗ, tiếng gió rít qua ngọn cây, tiếng ríu rít của những con nhạn biển đang chao liệng trên sóng nước kiếm mồi… vẫn nguyên vẹn như trong giấc mơ thời xa xưa của một cậu bé con chạy chân trần trên cát!

Từ một góc độ nào đó, hành trình là một thất bại! Hầu hết tất cả những ước tính, dự đoán, kế hoạch quá lạc quan ban đầu trở nên sai bét trước thực tế, chèo trên biển khác hẳn chèo trên sông, và thời tiết không thuận lợi ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ chèo thực tế! Và những chuẩn bị cũng chưa hẳn là đầy đủ, những thiết bị mang theo cũng chưa đủ độ tin cậy, có quá nhiều đồ đạc hỏng hóc hay không đủ an toàn, chuẩn bị thể lực như thế vẫn chưa đủ tốt để đối đầu với dông gió, chỉ có con thuyền là có vẻ như vẫn sẵn sàng cho những hành trình gian khó tương tự!

Nhưng từ một góc độ khác, hành trình vừa qua cho tôi rất rất nhiều bài học, từ đồ ăn, nước uống mang theo, quần áo giữ ấm và chống nước, cách dựng lều, nấu ăn, cách xử lý những tình huống xảy ra trong thực tế… Không hoàn tất được mục tiêu đặt ra, nhưng thực sự tôi cũng không buồn lắm, vì nghĩ rằng những bài học đó đã đủ cho một lần thử tiếp theo mà tôi tin là sẽ thành công! Nghĩ rộng ra, cuộc chơi này còn dài, rất dài, dài đến hết cả đời này… biển thì vẫn luôn còn đó, vẫn luôn đủ rộng cho những ai muốn thả con người mình, tâm hồn mình vào nó!

Còn hai cửa biển cuối cùng, cửa Định An & Trần Đề, mục tiêu phải hoàn thành trong ngày hôm nay, ngày thứ 8 của hành trình. Từ sáng sớm, một số ngư dân địa phương tôi gặp trên bãi biển đã khuyến cáo rằng Định An rộng và bất trắc, những cơn dông và sóng to đã làm nhiều người không trở tay kịp, họ khuyên tôi nên đi lùi vào sâu trong nội địa một chút, đến gần bến phà Rạch Cỏ rồi mới băng ngang cửa sông. Điều đó theo tôi là an toàn, nhưng không hợp lý lắm, dòng sông chảy từ hướng Tây Bắc, đi ngược vào Rạch Cỏ lúc này là đối diện thẳng với dòng nước, rất nhọc sức!

Nhưng để an toàn, tôi cũng không băng ngang cửa biển theo hướng 256 độ như dự tính ban đầu, vì quãng vượt lúc đó sẽ lên đến gần 20 km, mà đi theo hướng chính Tây, khoảng cách gần hơn chỉ còn khoảng 14 km. Một điểm quan trọng nữa là trong thời tiết thế này, bờ bên kia cửa biển không thể nhìn rõ, không thể xác định vật gì để làm mốc định hướng, nên đi theo hướng chính Tây theo la bàn là hợp lý nhất, và đi như thế cũng bớt đối đầu trực tiếp với gió đang thổi hướng Tây Nam. Thế rồi ăn sáng xong, ngồi vào thuyền, nhắm hướng Tây trên la bàn thẳng tiến!

Thời tiết lặp lại giống như chiều hôm qua, gió Tây Nam thổi rất mạnh, biển nhiều sóng cao tầm 1m, dự đoán là hành trình sẽ khá vất vả! Đã có nhiều thời gian luyện tập trong sóng gió suốt mấy ngày qua, nên cửa Định An hôm nay cũng không làm tôi e ngại! Sóng cao, nhưng bước sóng vẫn còn ở mức trung bình, liên tục tràn qua thuyền, cái spray – skirt lúc này đã rò rỉ nước dữ dội, phải vừa đi, vừa tát nước ra ngoài, 4, 5 lần như thế! Nói thêm một chút về bước sóng (hay còn gọi là chiều dài sóng – wavelength), một yếu tố quan trọng bên cạnh độ cao của sóng.

Khi bước sóng (khoảng cách giữa hai đỉnh sóng) lớn hơn chiều dài thân thuyền, đó là điều kiện để chèo dễ dàng, con thuyền chỉ phải trượt (surf) nếu sóng hơi cao một chút. Nếu bước sóng ngắn dần, ngắn hơn chiều dài thân thuyền, thì tưởng tượng tại 1 lúc nào đó, nếu sóng đã đủ cao, thân thuyền không còn tiếp xúc với mặt nước nữa, mà nằm hoàn toàn trơ trọi trên hai đỉnh sóng. Lực nâng đỡ lúc đó không còn, và chèo thuyền trở thành trò chơi thăng bằng giống như đi dây! Phải liên tục quan sát hướng, chiều cao, và chiều dài sóng để có chiến thuật chèo phù hợp!

Nửa đầu đoạn đường chèo qua cửa Định An, chiếc kayak dạt ra ngoài khơi khá xa dưới tác động của dòng chảy, nửa sau đoạn đường thì dễ dàng hơn một chút, do đã có cù lao Dung che chắn, hạn chế bớt tác động của dòng nước. Sau khoảng hơn 4h chèo liên tục thì đã đến gần bờ bên kia cửa Định An, lúc này mới thấy rõ, bờ biển là một khu rừng ngập mặn lớn, hoàn toàn không có một vị trí thuận lợi nào để lên bờ, dừng lại ăn trưa. Đành ngồi ngay trên thuyền, vịn vào một cành đước, ăn tạm vài miếng cho đỡ đói. Rồi lại tiếp tục hành trình chèo về phía cửa Trần Đề.

Băng qua cửa Trần Đề (chỉ chừng 3 km) khi trời đã chạng vạng tối! Suốt cả một chặng đường dài toàn là rừng đước, không có bãi đất trống hay bãi cát nào có thể cắm trại, đành phải chèo ráng dọc theo bờ sông hướng ra biển. Đến khoảng 7h tối thì nước rút hết, chưa bao giờ tôi thấy nước rút nhanh như thế, chỉ trong 5, 10 phút, chỉ còn lại trơ trọi con thuyền mắc cạn trên bãi bồi ven sông. Điều tôi lo ngại suốt cả hành trình đã trở thành hiện thực, đành phải chờ đến khuya nước lên thì mới có thể tiếp tục hành trình. Không thể nấu cơm, đành ăn tạm vài hộp cá và bánh mì.

Cũng không dựng lều, chỉ chui vào nằm trong lều như một túi ngủ! Tất cả ướt át và lạnh cóng đến khó chịu! Suốt mấy ngày qua, tôi suy nghĩ về mục tiêu ban đầu của hành trình là Côn Đảo. Thực tế chèo thuyền suốt 8 ngày qua cho thấy, những chuẩn bị của mình, dù khá đầy đủ, vẫn chưa là đủ tốt! Cái spray – skirt thì liên tục rò rĩ nước, Garmin thì đã thành một cục gạch, đèn tín hiệu đã hỏng sau 1 cú va đập mạnh vào 1 gốc cây đước, cái Beckson hatches rất kín nước những ngày đầu hành trình, sau một thời gian tiếp xúc với bùn cát, nước muối cũng đã không còn kín nữa.

Hai khoang chứa hàng cũng đã bắt đầu rò nước, dù không nhiều, chỉ khoảng 2, 3 lít mỗi ngày… Trong điều kiện thời tiết càng lúc càng bất lợi như thế này, các thiết bị an toàn thì không đảm bảo, thể lực cũng không phải ở trong tình trạng tốt nhất… thì mục tiêu Côn Đảo lúc này nghe chừng quá phiêu lưu và liều lĩnh! Quyết định huỷ mục tiêu ban đầu, ngày mai hướng vào thị xã Vĩnh Châu để đi đường bộ về trở lại Sài Gòn, hành trình 8 ngày qua đã cho tôi khá nhiều bài học quý báu cho những lần thử thách sau! Suy nghĩ như thế, tôi dần chìm vào trong giấc ngủ!

Buổi sáng ngày thứ 7 của hành trình, tôi thong thả ăn sáng, cafe rồi mới về phòng thu xếp đồ đạc, dọn xuống thuyền. Cửa phòng khách sạn vẫn đóng nhưng dường như không khóa, và khóa dường như đã hỏng, không thể sử dụng lại được một cách bình thường, biết ngay là có chuyện không hay xảy ra. Khi xuống đến thuyền chuẩn bị chèo đi thì cái Garmin không lên nguồn, ngay nút nguồn có một vết nứt nhỏ, bấm vài lần thì nó bể ra thành một lỗ lớn. Cảm thấy muốn điên máu, biết ngay là có kẻ lưu manh phá hoại. Nhưng đó là một câu chuyện dài khác không tiện nói ra ở đây!

Buổi sáng đẹp trời, trời trong, sóng nhỏ, gió êm, bắt đầu chèo xuồng đi, ngang qua nhà máy nhiệt điện Duyên Hải 3, Trà Vinh. Ngoài khơi xa, hàng chục con tàu hàng lớn đang neo đậu, chở than từ Quảng Ninh, Hải Phòng vào cung cấp nhiên liệu cho cái nhà máy vừa xây xong, đã đi vào hoạt động này! Một breakwater (bờ bao chắn sóng) lớn vươn ra biển đến hơn 4 km, để đón những con tàu này vào xếp dỡ hàng. Cả miền Tây, hiện đang có 3 nhà máy nhiệt điện lớn như thế (công nghệ & chuyên gia Trung Quốc) và nghe đâu còn có kế hoạch xây dựng thêm 3 cái nữa.

Mất cái Garmin là một sự bất tiện lớn, dĩ nhiên là tôi vẫn còn cái iPhone để định vị, nhưng iPhone thì không thể bằng Garmin được. Nhưng đi ven bờ như thế này thì bản đồ giấy và la bàn cũng đã đủ (iPhone tắt nguồn và bỏ trong túi chống nước). Trên bản đồ giấy, tôi đã ghi chú đầy đủ tất cả những thông tin khoảng cách, hướng đi cần thiết. Lúc này đây là lúc thực tập những kỹ năng “terrain association”, liên hệ những vị trí trên thực địa và bản đồ bằng quan sát mắt thường. Buổi sáng đẹp trời nên hành trình cũng rất thuận lợi, tôi chèo được khoảng 18 km trước khi dừng lại tạm nghỉ ăn trưa.

Sau trưa, thời tiết dần chuyển xấu, gió mạnh thổi trực diện từ phía Đông Nam tới, ngược lại hướng hành trình, và sóng cũng theo đó lớn dần lên, loanh quanh khoảng 1m, cứ như vậy cho đến hết chiều về tối. Tốc độ chèo giảm xuống đến mức tệ hại, và cái spray skirt (dù đã vá bằng epoxy) vẫn tiếp tục rò rỉ nước vào. Đôi khi tôi ước có một cơn dông, vì dông dù nguy hiểm, nhưng chỉ kéo dài 1, 2 giờ đồng hồ, sau đó thường trời sẽ êm. Còn thời tiết xấu thường trực như thế này rất bất lợi với chèo thuyền trên đường dài, bạn phải nổ lực rất nhiều nhưng chẳng đi được bao nhiều!

Tốc độ tôi chèo thuyền trên nước phẳng lặng vốn không phải đã nhanh, chỉ khoảng 6, 7 km/h, khi biển động, vận tốc giảm đi nhanh chóng còn 4, 5 km/h, trong cơn dông nhiều khi chỉ còn khoảng 2, 3 km/h, đôi khi còn tệ hơn. Tất cả các môn thể thao hầu hết đều bắt nguồn từ giới thượng lưu, quý tộc, chỉ duy nhất có môn chèo thuyền là có nguồn gốc từ người nô lệ, bạn cứ xem các phim về La Mã, Hy Lạp cổ đại, như film “Ben Hur” sẽ rõ. Nói như thế để hiểu về chèo thuyền, nó cực khổ một cách dai dẳng như thế nào, nhưng đồng thời cũng là môn rèn luyện ý chí tốt nhất!

Sóng to, gió lớn cứ tiếp tục như thế suốt cả buổi chiều, và cứ miệt mài như thế chèo đi, mỗi phút trôi qua, một con sóng tràn qua thuyền, thêm một lượng ít ỏi quãng đường được ghi nhận. Suốt mấy ngày qua, theo như tôi quan sát, những vùng biển miền Tây này vẫn còn phong phú khá nhiều các loại chim biển, kể các loại lớn như bồ nông, ó biển… Nhưng thực sự chụp ảnh chim chóc rất khó khăn, cần những thiết bị và kỹ năng nhiếp ảnh đặc biệt. Bức ảnh cuối cùng bên đây, may mắn tôi đã chụp được hình ảnh 3 chú chim bồ nông to đang nghỉ ngơi dập dềnh trên sóng nước.

Đến hơn 5h chiều thì biển lại êm, sóng gió dịu bớt, nước triều rút xuống để lộ những bãi bồi mênh mông. Kế hoạch vượt cửa Định An ngay trong ngày như dự kiến ban đầu xem ra không thể thực hiện được (trong 8 cửa hiện còn của sông Mekong, cửa Định An là cửa lớn nhất, và cũng có tiếng là nguy hiểm nhất). Suốt một buổi chiều chèo chống, tôi chỉ đi được hơn 8 km, một “thành tích” tệ hại. Nhưng đồng thời cũng là một buổi chiều thú vị, thêm vào trong vốn kinh nghiệm chèo biển vốn ít ỏi của tôi một số bài học đáng giá! Nghỉ đêm ngay bên bờ cửa Định An!

Ghé thuyền vào bờ, tìm gặp những người chủ bãi nghêu, lại những trình bày, xin xỏ như thông lệ, rồi cắm trại, nấu cơm! Sau chừng đó ngày “dã ngoại”, thì kỹ năng cắm lều, nấu cơm, thu xếp mọi việc của tôi đã khá thuần thục, không mất nhiều thời gian nữa. Cả một ngày chỉ đi được khoảng 25, 26 km, nhưng cảm giác lại… khá hài lòng! Ai chơi môn chèo thuyền này lâu dài sẽ hiểu một điều rằng, ông trời cho bao nhiêu thì được bấy nhiêu thôi, có muốn thêm cũng không được, cũng không nên nài ép! Quan trọng là phải vững lòng, bền chí, ngày mai ta lại kiên trì đi tiếp!

Xuất phát trễ lúc khoảng 10h sáng, nên phải băng qua cửa Hàm Luông trong cái nắng trưa chói chang. Cửa sông không rộng lắm, tầm 4, 5 km, có một chút sóng và gió nhưng cũng không có gì quá khó khăn. Nhắm thẳng căn nhà gạch duy nhất phía bên kia sông mà chèo, hơi hướng vào bên trong cửa sông một chút để tránh phải đi song song với luồng sóng vỗ. Nói thêm một chút về độ ổn định của sea – kayak trong sóng gió… những khái niệm sau đây rất phổ biến trong thế giới kayak, nhưng chưa chắc đã đúng và áp dụng được với những loại thuyền khác.

Độ ổn định – stability của kayak được chia làm 2 khúc: primary stability (PS) và secondary stability (SS). PS là cái cảm nhận đầu tiên ngay lúc ngồi vào thuyền, còn SS là độ ổn định khi thuyền đã nghiêng, thường là quá 20 độ. Với những người mới tập chèo, PS rất quan trọng, ngồi vào con thuyền tròng trành là đã gây tâm lý lo sợ, nhưng với sea – kayak, PS không quá quan trọng, chính SS mới là yếu tố quyết định đặc tính của con thuyền trong sóng to gió lớn. Phần nhiều sea – kayak có PS thấp, nhưng SS lại cao, nên cũng thường gây ra cảm giác không an toàn cho người mới chơi.

Cũng vì thế nên mới có cái nhận định nghe hơi ngược đời: thuyền ổn định trong lúc sóng to gió lớn hơn là lúc nước phẳng lặng. Nhưng thực ra điều đó là đúng, những chiếc recreational – kayak thường rất ổn định trên nước êm, nhưng ra sóng gió thường lắc lư rất nhiều, còn sea – kayak có vẻ như là rất bất ổn, nhưng chính cái bất ổn ấy là điều cần thiết trong môi trường nhiều biến động. Nghe có vẻ giống như câu châm ngôn Latin của thuyền trưởng Nemo trong tiểu thuyết Hai vạn dặm dưới đáy biển: Mobilis in mobili – Linh hoạt trong môi trường linh hoạt.

Suy nghĩ về thiết kế kayak một lúc thì đã qua đến bờ bên kia lúc nào không biết, ghé vào căn nhà gạch ngồi nghỉ, hoá ra đó là trụ sở của HTX nuôi nghêu Thắng Lợi (vâng, những cái tên: Thắng Lợi, Huy Hoàng… nghe cứ oang oang, nhưng mỗi xã viên có lúc đã được chia lợi nhuận 200 ngàn VND một người một năm). Ăn trưa xong (bánh mì, cá hộp và 2 trái chuối), rồi lại tiếp tục chèo đi, rẽ ngoặt từ hướng Đông Nam sang Tây Nam, từ huyện Thạnh Phú sang huyện Thạnh Hải. Ngoài xa xa, cứ cách 2, 3 cây số lại thấy bố trí một chiếc thuyền nhỏ, cách quãng rất đều đặn.

Với ai đã hiểu chuyện thì biết ngay đó là những thuyền của dân nuôi nghêu nằm cảnh giới, canh gác trên khắp địa bàn của họ. Chiếc điện thoại quên tắt máy để trong túi chống nước nằm trong ba lô phía sau thuyền thỉnh thoảng lại kêu, chắc là có một số cuộc gọi và tin nhắn đến, nhưng không thể trả lời được. Cứ chăm chú chèo, chẳng mấy chốc đã đến biển Cồn Bửng. Từ trong bờ có hai người đứng vẫy vẫy tay, lại gần mới biết là anh Đỗ Nguyên Ái cùng vợ. Anh đã chạy từ Sài Gòn xuống tp. Bến Tre, rồi chạy tiếp thêm 70km đến Thạnh Hải này để mang cho tôi một số đồ tiếp tế!

Hết sức cảm kích trước sự quan tâm và nhiệt tình của vợ chồng anh. Anh Phạm Vũ Nguyên, một người chưa quen biết, gởi hỗ trợ tôi ba gói lương khô cùng với một chiếc đèn pin của thợ lặn. Vợ chồng anh Ái mang cho tôi một hộp cơm, chôm chôm, chai thuốc chống muỗi, pin cho đèn và một số vật dụng khác… Thật là rất bất ngờ và cảm động, anh đã không ngại xa xôi, cũng không nhận được bất kỳ phản hồi nào từ tôi, mà đã chọn đúng vị trí và ngồi chờ cho đến khi tôi chèo ngang qua! Buổi tối đó không phải nấu cơm, ngồi ăn hộp cơm chiên Dương Châu, ngon lành và sung sướng!

Rút kinh nghiệm chiều tối hôm vừa rồi, hôm nay, bên bờ cửa biển Cổ Chiên và cửa Cung Hầu, neo buộc thuyền xong, tôi chọn chỗ cắm trại, sau đó tìm gặp một số người dân địa phương, trình bày, xin phép được ngủ qua đêm trên bãi biển. Vùng này vẫn là những bãi nuôi nghêu, nhưng canh tác theo lối tự nhiên, chứ không công nghiệp hoá như một số vùng đã đi qua. Chủ đất sau khi hỏi han kỹ, cũng đã vui vẻ đồng ý. Chừng 8h tối lúc chuẩn bị ngủ thì một anh công an xã xuất hiện, kiểm tra giấy tờ theo thông lệ và: tôi cấp cho anh quyền tạm trú một đêm trên bãi biển!

Suy nghĩ miên man trước khi chìm vào giấc ngủ, những người nông dân, ngư dân quê ta cơ bản vẫn là những con người hồn hậu, tốt bụng. Thậm chí họ còn khá “timid”, ngại giao tiếp khi mới gặp gỡ, nhưng bắt chuyện được rồi thường rất niềm nở và quan tâm. Chỉ có một số ít những anh dân phòng say rượu luôn tìm cách đánh người, một số kẻ luôn rình mò, phá hoại người khác. Thực ra chúng ta, về suy nghĩ và nhận thức có khác nhau, nhưng những vết chân trần in trên cát này, giữa tôi và anh, đều như nhau, đều chia xẻ chung một cội nguồn, một gốc rễ xa xăm.

Khởi đầu ngày thứ 3, chèo qua cửa Đại, bên này là Gò Công Đông, Tiền Giang, bên kia đã là Bình Đại, Bến Tre. Thời tiết 2 hôm nay lặp lại theo một mẫu chung, sáng trời êm, biển lặng, chiều tối có chút mây và mưa nhẹ, nếu có dông cũng chỉ là dông nhỏ, rất thuận lợi cho việc chèo thuyền. Hành trình vượt cửa Đại cũng không có nhiều sóng gió. Nửa đầu tôi chèo đi trong khung cảnh buổi sáng ban mai mờ mịt, yên ắng đến lạ thường, sương mù còn hơi giăng ngang mờ mờ trên mặt biển. Tập trung vào đếm nhịp chèo thầm trong đầu từ 1 đến 100, rồi cứ thế lặp đi lặp lại!

Việc nghỉ ngơi hoàn toàn ngày hôm qua đã chứng tỏ hiệu quả, chèo thuyền đi như trong một bài kinh cầu, tiếng gõ mõ đếm nhịp, hơi thở đều đặn, tâm trí hoàn toàn chuyên chú. Nửa sau của đoạn đường vượt cửa Đại bỗng dưng bị xáo trộn bởi hàng ngàn, hàng ngàn chiếc ghe lưới nhỏ từ cửa sông đổ ra, gây náo loạn cả một vùng biển. Chưa bao giờ tôi thấy ghe thuyền kéo lưới cá nhiều đến thế, chạy đi chạy lại ầm ĩ cả cửa sông, gây ra rất nhiều sóng nhỏ, hơi khó khăn cho việc chèo thuyền chút. Tôi cố gắng chèo nhanh cho qua đoạn giao thông tấp nập này.

Đoạn đường tiếp theo xinh đẹp lạ thường, những bờ biển hoang vắng, những rặng dương, những vạt rau muống biển xanh um. Tuy không thể so với tiêu chuẩn “biển xanh, cát trắng” như ở các tỉnh miền Trung, Nha Trang, Đà Nẵng… nhưng biển miền Tây đôi chỗ cũng có nét đẹp, vẻ thú vị riêng. Suốt một đoạn đường đến cửa sông Mêkong tiếp theo là cửa Ba Lai, cảnh quan đều hoang vắng, nên thơ như thế. Phần đầu thời gian vượt cửa Ba Lai thuận lợi, nhưng nửa sau, trời về chiều, gió mạnh dần lên, sóng cũng theo đó cao chừng 7, 8 tấc, mưa nặng hạt bay lất phất.

Nhắm vào bên kia cửa biển, tôi ra sức chèo, đột nhiên nhận ra mũi tên chỉ hướng trên màn hình của chiếc Garmin chỉ theo một hướng khác, ngược ra cửa biển. Nhận ra ngay ở đây có một dòng chảy mạnh, ước tốc độ phải trên 5 km/h đang đẩy thuyền dạt theo hướng khác. Chỉnh lại tư thế ngồi trở lại ngay ngắn chỉn chu, dồn lực vào mái chèo. Giờ này thuỷ triều đang rút mạnh ra biển, nhưng gió lại thổi mạnh ngược vào hướng cửa sông, gây ra hiện tượng sóng đứng rất khó chịu. Vết lưu đường đi trên Garmin thể hiện một cung tròn, trong khi tôi đang ra sức chèo theo đường thẳng!

Quá 5h 30′ thì qua đến bên kia cửa sông, địa phận của HTX nuôi nghêu Bảo Thuận, Bình Đại, Bến Tre. Đã quá mệt mỏi, tôi vội cắm lều, nấu cơm ăn xong liền chui vào ngủ. Những tưởng yên thân, gần 8h tối bị đánh thức dậy bởi dân phòng và bảo vệ của bãi nuôi nghêu. Họ đưa tôi về trụ sở, thậm chí không nói không rằng còn khiên cả chiếc kayak từ bờ biển lên để đó, rồi tra hỏi tôi là ai, đi đâu, làm gì, vâng vâng… Tôi cố gắng giải thích đơn giản rõ ràng, nhưng họ càng không tin, càng tỏ ra hung hãn. Thấy tình hình không ổn, tôi chủ động nhờ họ gọi công an xã xuống làm việc.

Anh công an trẻ xem xét giấy tờ, hỏi thăm tôi một chút, rồi một cách từ tốn, xoa dịu tình hình. Ảnh bảo rằng anh này chỉ đi du lịch bụi, không làm gì phạm pháp, tuy nhiên không nên ngủ đêm trên bãi nghêu. Sau đó ảnh chở tôi về nhà nghỉ trong xã, chờ mai đi tiếp. Nhờ ảnh kể, tôi mới thực sự hiểu được đầu đuôi câu chuyện. Trên những bãi nuôi nghêu như thế này, từng xảy ra rất nhiều vụ “nghêu tặc”, hàng chục người dân xứ khác đến công khai cướp nghêu mà người dân địa phương không làm gì được! Nên cũng thông cảm cho cái độ vừa nghi kị, vừa hung hăng của họ!

Ảnh còn giải thích thêm rằng họ (những người nuôi nghêu) nghi bất kỳ ai lạ mặt vào bãi nghêu, vì những “nghêu tặc” thường rải người đi “do thám”, xem bãi nào nhiều nghêu, nghêu to để sau đó tổ chức đi cướp, mỗi lần đi có đến 50, 60 người. Thật sự biết ơn anh công an xã có hiểu biết, mà thái độ cũng rất tử tế. Ông chủ nhà nghỉ trong xã là một giáo viên tiểu học địa phương, cũng rất niềm nở, hiếu khách. Tôi tận dụng cơ hội này để… tắm, đã 3 ngày lê lết ngoài biển, sạc pin điện thoại, sáng hôm sau còn thong thả cafe sáng, vào chợ mua một ít thức ăn, rồi mới xuống lại bờ biển.

Phải đến 10h sáng hôm sau mới có thể bắt đầu ngày thứ 4 của hành trình. Có một chút sơ suất là quên xin số điện thoại của anh công an để gởi đến ảnh một lời cám ơn! Qua cái tai nạn nhỏ này, nhận ra thêm một tính xấu của người Việt, hễ cái gì đụng đến “nồi cơm” là họ liền phản ứng một cách cực đoan thái quá! Cái XH này cần biết bao một cơ chế luật pháp để khuyến khích điều đúng, người tốt, khống chế trừng phạt cái sai, làm minh bạch rõ ràng mọi chuyện, chứ không thể để tình trạng trắng đen lẫn lộn, người dân sống trong nghi kỵ sợ hãi như thế này mãi được!

Phía bên kia cửa sông, núi Lớn và núi Nhỏ Vũng Tàu hiện bóng rõ nét trên nền trời. Nấu một chút nước sôi, pha vào tô yến mạch (oat), thêm một quả trứng và ít sữa Ông Thọ là đã có một tô “cháo đặc” ngon lành cho bữa sáng. Với những người đi dã ngoại, yến mạch có lẽ là một lựa chọn rất hợp lý, chế biến nhanh, dễ ăn, và cũng chứa khá nhiều calories. Từ đây trở ra đã là biển, cái cảm giác mênh mông chông chênh rất lạ, hứng khởi và kích thích. Xếp lều, gói ghém đồ đạc vào thuyền và chèo đi. Ra đến quá Tân Thành, Gò Công Đông, rác rến bắt đầu giảm dần.

Lại một ngày nắng trong xanh, thời tiết rất tốt vào buổi sáng, biển êm chỉ gợn một chút sóng lăn tăn. Cửa sông, bãi bồi, những rặng đước rừng ngập mặn trải dài ngút tầm mắt, rải rác đây đó là những lá cờ đỏ đánh dấu vùng “biên giới”. Tôi không có ý kiến gì với màu cờ, nhưng thật sự là ác cảm với cách sử dụng chúng tràn lan như thế. Bạn nghĩ sao về một ông chồng trong nhà, suốt ngày đi ra đi vào chỉ tìm cách chứng tỏ: ta là chủ nhân của ngôi nhà này, còn lại không chịu làm gì khác, không làm ăn kiếm tiền nuôi vợ con, xây dựng mở mang nhà cửa!?

Cái hứng khởi đầu ngày nhanh chóng giảm dần qua từng cây số, cảm giác mệt mỏi bắt đầu xuất hiện chỉ sau 2, 3 tiếng chèo thuyền. Trước khi khởi đầu hành trình, tôi cũng đã dự tính rằng phải mất 2, 3 ngày hay hơn thì cơ thể mới bắt đầu quen với cái cường độ làm việc nặng nhọc 10, 12 tiếng chèo thuyền mỗi ngày, mới bắt đầu trơ ra với các chứng đau nhức. Nhưng cũng không ngờ là nó đến nhanh đến thế, nắng trưa bắt đầu hắt xuống, mệt mỏi đến không chịu đựng nổi. Nhưng cũng ráng chèo qua hết cửa Tiểu, cửa đầu tiên trong hành trình vượt 9 cửa sông Mêkong.

Vượt cửa Tiểu không có gì khó khăn, biển lặng, sóng êm, từ bên này sang bên kia chỉ chừng hơn 7 km. Bãi bồi cửa sông trãi dài nhiều cây số, bắt đầu xuất hiện những rặng dương xen lẫn với rừng đước, những nơi lý tưởng để có thể cắm trại, nấu cơm, thưởng ngoạn phong cảnh. Suy nghĩ và quyết định rất nhanh, dừng lại để củng cố lại mọi thứ: sức khoẻ, ăn uống, sinh hoạt, etc… Hành trình đến ngày thứ 2 dừng ở đây, chỉ sau khoảng hơn 4h, 16 km. Tôi hạ trại, nấu và ăn một bữa cơm đầy đủ, rồi ngủ một giấc ngon lành, bù lại cho phần mất ngủ tối hôm qua.

Cả ngày hôm đó, tôi kiểm tra, tổng duyệt lại mọi trang thiết bị. Lều được xếp lại, dựng lên 2, 3 lần cho nó quen động tác, làm sao cho thật gọn ghẽ, để những ngày sau, đến cuối ngày, tôi có thể setup một căn lều thật nhanh, trước khi trời sập tối và đàn muỗi khát máu kia bắt đầu làm việc. Những chiếc Beckson hatches (nắp nhựa khoang hàng) có đường kính rất bé, lọt lòng chỉ hơn 18 cm, nên từng món đồ được lôi ra, xếp gọn, rồi chất lại vào thuyền, cái nào trước, cái nào sau, cái nào hay sử dụng, cái nào ít dùng tới, tất cả đều phải tính toán cho hợp lý.

Hành trình còn rất dài phía trước, dự tính trong trường hợp lý tưởng là 7 hoặc 8 ngày, nhưng tôi mang theo đến 10 ngày đồ ăn, và 5 ngày nước uống (đã dự tính điểm tiếp thêm nước & lương thực dọc đường). Nên không cần phải vội vàng, quan trọng là mọi tính toán, động tác đều phải chính xác, hiệu quả… Phần còn lại trong ngày, một bãi biển hoang vắng, rộng mênh mông không một bóng người, không ai làm phiền mình, cảm giác thanh bình đến lạ. Nằm nghe sóng vỗ rì rào, qua cửa lều, nhìn vầng trăng sắp tròn đang lên, đất trời này là của riêng chỉ mình ta!

Thuỷ triều xuống, bãi bồi mở rộng ra cả cây số. Những người ngư dân tranh thủ nước cạn đi đặt đăng, đó rồi trở về ăn cơm trên những chiếc thuyền của họ, ánh lửa chài lấp lánh trên mặt nước tim tím buổi chiều hôm. Bổng dưng có suy nghĩ về những “thuyền nhân”, những con người sống cả đời trên thuyền, chưa hề có một cơ nghiệp nào trên đất liền. Lẽ đương nhiên là họ không có lựa chọn, nhưng trong một suy nghĩ khác, từ mấy trăm năm nay, họ vẫn sống như thế, có khi nào như một cách thích nghi với những biến động vô thường của cuộc sống này!?

Hình như đâu đó có giọng ai đang ngâm thơ, thơ rằng: Khách có kẻ: Giương buồm giong gió chơi vơi, Lướt bể chơi trăng mải miết. Sớm gõ thuyền chừ Nguyên Tương, Chiều lần thăm chừ Vũ huyệt. Cửu Giang, Ngũ Hồ, Tam Ngô, Bách Việt. Nơi có người đi, Đâu mà chẳng biết. Đầm Vân Mộng chứa vài trăm trong dạ cũng nhiều, Mà tráng chí bốn phương vẫn còn tha thiết… Thế rồi tự mình đọc tiếp cho trọn ý bài phú nổi tiếng năm nào: Rồi vừa đi vừa ca rằng: Sông Đằng một dải dài ghê, Sóng hồng cuồn cuộn tuôn về bể Đông. Những phường bất nghĩa tiêu vong…

Thức dậy lúc 4h sáng, ăn một gói xôi gà, một ổ bánh mì mua từ tối hôm trước, kiểm tra lại mọi thứ, rồi đẩy chiếc xuồng ra sông. Mực nước triều đang xuống ở mức thấp nhất, bình minh sẽ đến không lâu nữa, bắt đầu chèo chậm rãi, thong thả. Tâm trạng thản nhiên vì cũng đã làm khá nhiều chuyến chèo kayak đi xa, không còn nôn nao, hồi hộp như lần đầu tiên nữa. Rạng đông ngày mới đang lên, ánh dương hồng nhìn xao xuyến lạ, cảnh vật trong veo, báo hiệu một buổi sáng đẹp trời, những chiếc tàu đang neo ngủ, cảnh vật êm đềm tịnh không một tiếng động.

Chèo qua khu cảng Hiệp Phước, đây rồi khúc sông hình chữ S, bổng xuất hiện một vùng sóng đứng (standing wave). Sóng đứng thường xuất hiện ở những nơi có dòng chảy phức tạp, nhiều luồng nước giao nhau, con sóng ít di động, có vẻ như đứng yên một chổ, dựng lên, rồi lại biến mất, cứ như thế. Sóng đứng thường gây rất nhiều khó khăn cho việc chèo thuyền, nhưng cũng may hôm nay chỉ là những con sóng nhỏ, tầm 4, 5 tấc. Dừng lại một chút nói chuyện với những thuỷ thủ một tàu hàng trên sông, rồi chèo tiếp qua bến đò Kinh Lộ.

Qua ngã ba sông Soài Rạp – Vàm Cỏ, kinh nghiệm từ những chuyến đi trước cho biết đây là nơi nhiều sóng to nguy hiểm. Đáng lo hơn, mây đen đang đùn lại một đống thật to trên bầu trời. Không chút mảy may lo ngại, tôi cứ nhắm thẳng hướng đã định mà chèo, chừng 15 phút thì một cơn dông dữ dội ập đến. Gió mạnh dần lên, những con sóng bạc đầu xuất hiện, nâng dần độ cao, 1m rồi 1m5. Từ phía sau lưng, một chiếc xà lan lớn trờ đến, những thuỷ thủ đổ ra nhìn tôi với con mắt ái ngại, nhưng khi không thấy có yêu cầu giúp đỡ gì, họ bèn đi tiếp.

Tắc, tắc, tiếng vỗ vào đáy thuyền khi nó trườn qua sóng. Tôi rất tin vào chiếc Serene – 1 của mình, nó có khả năng đi trong môi trường biến động phức tạp rất tốt. Cứ vững tay chèo tiến lên phía trước, trong lòng không một chút lo sợ, ái ngại. Nhưng dè chừng khả năng mình “quá tự tin”, tôi đưa mắt nhìn về bên kia ngã ba sông, chỗ một chiếc phao tiêu đỏ. Điều chỉnh thuyền sang phải một chút, hướng về phía chiếc phao tiêu. Ngay giữa ngã ba sông, một khối sắt khổng lồ xám xịt, han rỉ, cao bằng toà nhà 5, 6 tầng, rộng cả trăm mét nằm sừng sững ở đó.

Không biết người ta đặt đống sắt vụn ở đó để làm gì. Những cũng không có thời gian, dù chỉ là 1 giây, để chụp ảnh hay quay film ghi lại hình ảnh đó, mọi nỗ lực dồn vào việc chèo chống. Và cũng cố chèo ra xa đống sắt giữa sông ấy một chút. Điều khó chịu đối với những con thuyền nhỏ là những “sóng phản xạ”, khi con sóng đập vào một vật cản lớn, dội ngược trở ra, giao với luồng sóng đến, tạo nên một sự hỗn loạn, lắc lư rất khó chịu. Cái spray – skirt tự chế đã bắt đầu rò rỉ nước, và tôi cũng biết rằng, qua cơn dông này, có khi nước sẽ vào đến hơn 1/3 thuyền.

Cuối cùng thì 4km ngã ba sông Vàm Cỏ ấy cũng đã vượt qua được, sau khoảng 1h 30′ chèo chống, nghĩa là trong cơn dông đó, tôi đi được rất chậm, chỉ khoảng 2.66 km/h. Một tay bám vào chiếc phao tiêu đỏ, tay kia tát nước ra khỏi thuyền, tôi tự nhắc mình rằng đừng bao giờ quá tự tin vào khả năng xoay xở của mình, con đường còn dài và còn nhiều bất trắc phía trước. Trời mưa tầm tã suốt chặng đường còn lại xuôi dòng sông Soài Rạp ra quá Vàm Láng. 2 hoặc 3 lần tôi suýt ngủ gục ngay trong lúc đang chèo, một biểu hiện xuống sức đáng lo ngại của cơ thể.

Có lẽ vì đã mất khá nhiều năng lượng chèo qua cơn dông ban chiều, và vì đã bắt đầu ngấm lạnh. Vội dừng lại, vốc nước lên rửa mặt, châm một điếu thuốc, và nhai vài lát bánh mì tiếp thêm năng lượng. Từ Vàm Láng trở ra là một cảnh tượng dơ bẩn đến kinh tởm, những rừng đước ngập mặn với cơ man nào là rác rến, rác thải ra từ cái thành phố đông dân nhất là Sài Gòn, rác tràn ngập mọi gốc cây, rác ken dày chất cao nhiều mét, rác ngập ngụa khắp nơi, rác và chỉ có rác. Khó khăn lắm mới tìm được một chỗ trên bờ đê biển để dựng trại, lúc này trời đã sập tối hẳn.

Nấu vội nồi cơm và chui vào lều ngồi ăn. Muỗi dày đặc, chỉ cần vung tay ra là có thể vơ được một nắm, muỗi là điều tôi quên tính đến trong hành trình này. Đêm đầu tiên của chuyến đi, mất ngủ nghiêm trọng vì muỗi cắn, vì ướt át, ngứa ngáy, vì chưa quen với việc sắp xếp mọi chuyện cho hợp lý, và cũng vì cơ thể chưa kịp thích nghi với sự lao lực cả chục tiếng một ngày thế này. 5h sáng thức dậy, tôi ngồi ngây ra cả chục phút ngắm ánh bình minh rạng rỡ đang đến, đã bao nhiêu năm rồi, tôi mới được chứng kiến một quan cảnh đến huyền diệu như thế này!?