photography consent

Điều 32, Bộ luật Dân sự 91/2015/QH13: “Cá nhân có quyền đối với hình ảnh của mình. Việc sử dụng hình ảnh của cá nhân phải được người đó đồng ý.” Chỉ một câu này thôi là đủ để xử phạt hành chính tất cả những hành vi quay phim chụp ảnh một người rồi phát hành, xuất bản dưới bất kỳ dạng nào, kể cả trên mạng xã hội mà không được người đó đồng ý. Rất tiếc là ở phần thi hành, Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP, không quy định cụ thể mức phạt, chỉ có thể phạt nếu kết luận được hành vi chia xẻ này là: “giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân”. Hiểu như vậy thì vẫn có thể cưỡng chế thi hành, bắt phải xóa phim, xóa hình ảnh được, chỉ là hơi khó định được mức xử phạt cụ thể mà thôi! Ví dụ như bạn đăng tấm ảnh đi uống bia với bạn bè lên mạng xã hội, thế nào cũng sẽ có thằng cóp lại cái ảnh, rồi giật dòng tít trêu ngươi: Tác hại của chứng nghiện rượu!

Đương nhiên, đây chỉ là tôi rảnh, tưởng tượng ra kịch bản thế thôi, nhưng phần lớn báo chí và mạng xã hội VN cũng giống y vậy! Nó thể hiện cái tâm thức xấu xí của cộng đồng Việt, bản thân không chịu vận động, chỉ la liếm khắp nơi, thấy cái gì lạ thì một là sợ, hai là ghét, và ba là tìm cách nói ra nói vào! Rồi dùng những nội dung sai lệch tìm cách gây “sóng”, anh A nói như thế này, anh B bảo anh C như thế kia, kích cho thiên hạ đánh nhau! Nên cái phần “hướng hạ” trong cộng đồng quá lớn, không thấy phần “hướng thượng” đâu, riết xã hội nó bị “quy đồng” về những “mẫu số chung” như thế! Chính những cái thành phần thiểu năng, không có khả năng suy nghĩ, trống hoác không có nội dung gì, hạ bút viết câu tiếng Việt cho suôn sẻ còn chưa được! Chính những thành phần đó là dạng la liếm khắp nơi, luôn luôn “ta đây biết rồi”, chính là những kẻ thêu dệt, bịa đặt tích cực nhất! Muốn “sáng tạo nội dung” á, chuyện không dễ thế đâu!

Phải xem từ nhỏ học hành thế nào, phải có quá trình hàng chục năm thì mới hơi hơi có nội dung được, mà người không có công phu gì chỉ nói mấy câu là biết ngay! Phải sớm cụ thể, chi tiết hóa luật về chuyện này, quy định thành mức phạt cụ thể, như thế mới dẹp được đám du-tu-bơ, tíc-tốc-cơ, phây-búc-cơ và những dạng báo chí thiểu năng khác! Thường việc như thế này do chưa xảy ra với mình, hoặc có xảy ra thì cũng cho qua vì không quá quan trọng, nhưng vẫn phải hiểu rõ luật để tự bảo vệ. Còn đối với trường hợp ông Anh Tú – Minh Tuệ, có 2 khả năng có thể xảy ra. #1. Ông Anh Tú ủy quyền cho luật sư khởi kiện vụ án sử dụng hình ảnh cá nhân trái phép! #2. Viện kiểm sát, xét sự việc ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội, quyết định khởi tố vụ án sử dụng hình ảnh trái phép! Cứ bốc ra 100 ku đầu têu, phạt mỗi ku 20tr, kiếm 2 tỷ trả án phí, cứ như thế cho chúng nó sợ, khỏi đăng hình ảnh, video gì cả, còn chữ á, muốn đăng bao nhiêu thì tùy, chỉ sợ là chúng nó không có nhiều chữ để mà đăng đâu!

bên thắng cuộc

Giữa trưa 7-1-1979, khi nghe con rể là Giáo sư Hồ Ngọc Đại đánh thức báo tin quân ta đã vào Phnom Penh, ông Lê Duẩn chỉ ừ rồi ngủ tiếp… Đọc đến đây là tôi vất cuốn truyện qua một bên, không đọc nữa! Vì những tình tiết kiểu như thế nó xuất hiện quá quá nhiều! Tác giả viết giống như thể lúc đó, ông ta đang nằm ở dưới gầm giường của ông Lê Duẩn nên biết được sự việc vậy! Mặc dù một số tình tiết trong truyện tôi cũng muốn tin lắm, nó giống những truyền khẩu dân gian người ta thường kể cho nhau nghe lúc trà dư tửu hậu! Nhưng lịch sử mà viết theo lối “tiểu thuyết dã sử, giả sử” như thế không hề ổn một chút nào!

Lần cuối cùng người ta làm như thế có lẽ là từ thời của Homer (Trường ca Iliad và Odyssey) kia! Mà tất cả những kiểu như Đèn cù, Đêm giữa ban ngày, Bên thắng cuộc, etc… đều cùng một kiểu, cùng một giọng văn, cùng một phong cách: nói giống như là đúng rồi vậy, đưa tin theo kiểu “từ trên trời rơi xuống”, tìm cách nhào nặn những sự thật nhiều người biết, trộn thêm vào đó những tình tiết tưởng tượng theo cảm tính, tìm cách tô màu mức tranh theo ý của mình, hư hư thực thực đan xen vào nhau! Và có cơ sở để tin rằng tất cả những thủ pháp “sáng tác văn chương” như thế đã được đúc kết để dạy thành bài bản!

ma tăng

Quê hương của Đức Phật, tiểu quốc Ca-tỳ-la-vệ (Kapilavastu) ngày nay nằm ở Nepal, chồng lấn lên biên giới với Ấn Độ, là vùng cận nhiệt đới chịu ảnh hưởng bởi gió mùa, khí hậu có thể được xem là tương đối ôn hòa, và đất đai thì phì nhiêu màu mỡ. Đây là cơ sở khiến cho đời sống dân chúng không đến nổi quá khó khăn, việc xin một bát cơm, mỗi ngày ăn một bữa, là việc có thể chấp nhận được, để có thể dành thời gian cho việc tu tập! Nhưng khi Phật giáo truyền lên phía bắc, vào Tây Tạng, Mông Cổ, Trung Quốc… thì lại hoàn toàn khác, đây phần lớn là những nơi có khí hậu lạnh giá. Ở những xứ ôn đới, hàn đới, không có quần áo ấm thì chưa chắc sống được qua vài giờ, không có giày mũ bảo vệ đầy đủ thì khó sống qua vài ngày. Còn không có dự trữ lương thực thì không thể sống qua mùa đông.

Do điều kiện như thế nên hình thành văn hóa, người phương Bắc có “bản năng” tích trữ, phòng xa lớn hơn so với người phương Nam. Ở những nơi như thế, ngửa tay xin một bát cơm là người ta nhìn anh như kẻ từ trên trời rơi xuống vậy, đây không phải là chuyện đúng hay sai, chỉ là văn hóa nó thế! Nên khi Thiền tông thành lập ở TQ, họ chủ trương “bất tác bất thực – không làm thì không ăn”, sư cũng làm việc như những người khác! Tuy như vậy nghĩa là thời gian dành cho việc tu tập phải bớt lại, nhưng có thế thì Phật giáo mới hòa nhập được vào với xã hội! Nên khất thực hay không khất thực đều do điều kiện thực tế cụ thể, chứ không mang tính đúng sai gì cả! Còn cái thể loại đi khất thực mà chỉ nhận tiền, không nhận đồ ăn (khất: xin, thực: thức ăn) thì chỉ có thể là ma-tăng mà thôi!

mượn hoa kính Phật

Vài câu hỏi sơ khai về Phật giáo, nhân sự việc có quá nhiều người “mượn hoa kính Phật”, mà ở VN, thường là “Tá hoa hiến Phật” thì ít, mà “Tá đao sát nhân” (mượn đao giết người) lại nhiều! Em dự là sau cơn hả hê, tất cả vẫn hoàn u mê như cũ! Theo dõi các clip, quan tâm ông MT thì ít mà xem cách Nhà nước xử lý sự kiện này thì nhiều! Các anh CA chìm bao quanh ông MT xem cách ăn nói cho thấy phần lớn là người có học, ít nhất cũng hiểu sơ về Phật giáo, xem ra Nhà nước đã khổ tâm huy động lực lượng có trình độ, như thế mới sàng lọc, đấu tranh được với đám “Giả hành tôn” để mà bảo vệ cho “Tôn hành giả”! Ngày xưa thì Tôn hành giả bảo vệ Đường tăng khỏi đám yêu ma, nhưng với đám yêu ma ngày nay thì ngay đến cả Tôn hành giả cũng cần phải được bảo vệ!

+ Khổ hạnh không phải là con đường đúng, Trung đạo mới là điều Đức Phật đề nghị! ==> Hầu hết những lối tu hiện đại, kể cả hạnh đầu đà, đều chưa phải là khổ hạnh hiểu theo nghĩa như thời của Đức Phật!

+ Đi như thế ích gì, ở nhà phụng dưỡng cha mẹ mới là chân tu. ==> Đức Phật bỏ nhà vào rừng tu khổ hạnh đúng vào cái ngày con ông ta là La-hầu-la sinh ra đời, mặc cho bao nhiêu ngăn cản từ gia đình.

+ Ông ta tu thế chỉ ích mỗi ông ta thôi, lợi gì cho XH!? ==> Đúng vậy, Phật giáo đầu tiên và trên hết là vấn đề cá nhân, những cái khác chỉ là hệ quả. Đến mình còn chưa tự giúp được thì sẽ giúp được ai!?

+ Khất thực là ăn bám, không tạo ra của cải vật chất gì! ==> Chừng nào XH còn có người tự nguyện cúng dường thì đó không thể xem là ăn bám. Không phải ai cũng “ăn bám” được vậy đâu, số này rất ít!

+ Nếu ai cũng bỏ nhà đi như vậy thì lấy đâu ra người sản xuất, phát triển XH? ==> Đúng vậy, viễn cảnh mọi chúng sinh đều nhập Niết bàn cả rồi thì XH sẽ “giải tán”, nhưng việc này không biết đến bao giờ.

tâm bệnh

Về chuyện cuối cùng ông Minh Tuệ gì đó phải dừng “bộ hành, khất thực”… Cảm thấy thất vọng vô cùng, một cái dân tộc gì mà què quặt, khuyết tật, yếu đuối, nhược tiểu, cuối cùng rồi cũng chọn những giải pháp như thế! Nó làm tôi nhớ đến hồi còn ở ngoài quê, có cặp vợ chồng hàng xóm, thường xuyên xích mích với nhau, nhưng không công khai, không chửi bới, không đập chén bát, mà chỉ xích mích ngấm ngầm, một kiểu bạo hành gia đình kín cứ âm ỉ suốt hàng chục năm! Cứ hễ có việc gì xảy ra mà một bên không bằng lòng, là bắt đầu… đau, bịnh, ốm, nằm liệt giường! Mà cả vợ, cả chồng đều hành xử như thế, những “cái tôi” cứ mãi không chịu lớn. Ban đầu chỉ là một cách tỏ thái độ, nhưng mấy chục năm sống với nhau mà cứ diễn mãi cái vở kịch nhàm chán như thế, riết rồi thì bệnh giả nó… trở thành bệnh thật!

Mà đây là “tâm bệnh”, không cách nào trị khỏi! Cái nhà không có sinh khí, đụng đâu cũng mệt, bệnh, dỗi, từ đó đẻ ra tâm lý ghét bất kỳ thứ gì vận động! Và MXH bây giờ cũng là dạng “không chịu lớn” y như thế, luôn nói ra nói vào, anh thế này, tôi thế kia, cứ y như con nít vậy, chỉ có im lặng, suy nghĩ, làm việc để trưởng thành thì không làm được mà thôi! Nói về các phương thức rèn luyện trong Phật giáo thì vô chừng, người ta đã làm rất nhiều chuyện “dời non lấp bể”, nhưng quay về gốc, Phật luôn là vấn đề của cá nhân, là do chính ta, và vì chính bản thân ta, không liên quan ai khác! Nên ông MT làm gì thì đó là việc của riêng ổng, là sự rèn luyện mang tính chất rất cá nhân! Còn đám MXH đạp lên mồ mả để quay phim chụp ảnh (như trong truyện Số đỏ – Vũ Trọng Phụng) thì đó là vấn nạn của thời đại!

Về chuyện những người đi theo ông MT có người “tử vong”, có người “ngất xỉu” do sốc nhiệt, chuyện như thế này trong giới chơi thuyền xảy ra vô số! Thấy người ta chèo thuyền vượt thác đẹp quá mà, cũng thả thuyền qua ghềnh, kết quả là đập đầu vô đá chết! Thấy người ta chạy jet – ski sướng quá mà, cũng leo lên phóng hết ga, không kiểm soát được tốc độ, đâm vô xà lan chết! Thấy người ta chèo SUP điệu nghệ quá mà, cũng nhảy lên SUP rồi bị sóng cuốn trôi chết! Và những cái chết lãng xẹt trong giới chơi thuyền và thể thao dưới nước có thể nói là… không thể đếm hết, và nó cứ lặp đi lặp lại, từ năm này qua tháng khác! Nguyên nhân do đâu!? Là do ngay từ nhỏ đã lười vận động, thiếu hiểu biết sơ đẳng về bản thân và môi trường xung quanh, nhưng tâm thì lại vọng động không có điểm dừng

Nhìn muốn được như người ta, nhưng không muốn cố gắng rèn luyện, không hiểu rằng việc gì cũng phải có quá trình! Nôm na và thẳng thừng thì ta nói: ngu thì chết thôi, ai vẹ?! Đây mới là chuyện đi bộ bình thường, chưa phải là vận động gì ghê gớm, chưa phải là cái gì khó khăn không tưởng! Nên, cho đến khi dân trí có thể tự hiểu ra rằng người ta vận động vì tìm kiếm một sự đổi thay trong “thân & tâm”, chứ không phải vì vài tấm hình chỉ để đăng lên Facebook, cho đến lúc đó thì vẫn tiếp tục chết thôi! Những chuyện như thế này, này pháp luật nên phải xử lý ra làm sao? Trong chừng mực các hoạt động không cố ý gây ảnh hưởng đến người khác thì không thể cấm được, vẫn cứ phải để cho sự vận động diễn ra, cần thiết phải như thế! Còn nghiệp của ai thì người đó gánh, đơn giản là như thế!

tôn hành giả, giả hành tôn…

Trong vùng núi Bỉ Duệ (比叡山 – Hiei) Nhật Bản, có một nhánh Phật giáo Thiên Thai tông mang tên Hồi Phong Hành (回峰行 – Kaihōgyō). Họ có hình thức tu tập rất độc đáo: trong 7 năm, các “hành giả – người đi” sẽ phải làm 1000 ngày hành trình vòng quanh núi, 40 km mỗi ngày trong 100 ngày với năm đầu tiên, tăng dần lên 84 km mỗi ngày trong 100 ngày ở năm cuối cùng. Điều đáng nói là hành trình đi qua những vùng núi non hiểm trở, không phải 84 km trên đất bằng, trong mọi điều kiện thời tiết! Các hành giả không chỉ có đi mà vẫn phải tham gia hoạt động trong chùa, làm việc, học kinh sách, với chế độ ăn uống đạm bạc.

Đến năm cuối cùng, cuộc marathon trường kỳ này tăng lên đến mức chỉ có thể ngủ khoảng 2 tiếng mỗi ngày, liên tục như thế 100 ngày! Tổng hành trình hơn 40 ngàn km, hơn một vòng quanh quả đất! Người tham gia sẽ phải tự ép mình đến giới hạn của thể chất… Chạm đến ranh giới giữa sự sống và cái chết! 100 ngày đầu tiên, hành giả có quyền bỏ cuộc, nhưng kể từ ngày 101 trở đi, những ai bỏ cuộc, theo luật sẽ phải tự sát. Dọc theo con đường mà các hành giả đã đi trong suốt mấy trăm năm, rải rác hàng chục ngôi mộ những người đã tham gia nhưng thất bại, không thể kết thúc hành trình! Và họ cứ đi như thế, trên người dắt sẵn một con dao và một dải lụa trắng, chọn kết thúc theo cách nào là tùy ý!

Mãi đến sau này, một sắc lệnh Hoàng gia mới chấm dứt cái giới luật tự sát khắc nghiệt đó. Cho đến ngày nay, có chưa đến 50 người đã hoàn tất thử thách 1000 ngày này! Nên các nhà sư Phật giáo trên thế giới (và cả VN, như Thích Quảng Đức) đã từng làm nhiều chuyện vượt qua sự tưởng tượng của con người, đi bộ vài ngàn km đã là gì!? Nên khi ta thấy cái Báo Bồn Cầu – BBC bỗng dưng xưng tụng nhảm nhí “là người được chọn” này nọ… Ta lại bỗng thấy nó giống hệt như ngày xưa, mấy chục năm trước, tờ Times giật tít: “Thích Trí Quang, người làm rung chuyển thế giới”, v.v. và v.v. thì ta biết rằng chúng nó lại đang tìm cách ném ra một cái “bánh vẽ”!

Có những nỗ lực của đám truyền thông bẩn, sự giật dây của các thành phần tuyên truyền nước ngoài tìm cách biến một sự việc, một hoạt động mang tính cá nhân bình thường trở thành dậy sóng, siêu phàm, được khuếch đại lên qua cái lăng kính của sự vô minh, của dân trí thấp lè tè! Xưng tụng giả tạo, hão huyền là chúng nó, rồi tìm cách vấy bẩn, dàn cảnh, gán ghép, chụp mũ… cũng chính là chúng nó, cũng một đám, tự phân chia thành các “vai” chứ không ai khác! Ở đây ta sẽ thấy có đủ các thể loại “hành giả”: Tôn hành giả, Hành giả tôn, Giả hành tôn, Hành tôn giả, .v.v. truyện Tây du ký, đoạn viết về các loại “hành giả” này thật là thú vị!

Đậu phụ làng cắn đậu phụ chùa

Haizza, do dân trí quá thấp nên mới dẫn đến tình trạng như vậy, chuyện không có gì lại trở thành những thanh âm vang vọng qua lại giữa những cái tôi “trống hoác” giống như nhau, cứ như là gió lùa qua hang trống vậy! Chuyện này phải nói làm sao cho rõ… Một mặt, tinh thần Phật giáo chính là không chấp nhất vào bất kỳ một con đường, một phương thức nào, một vị hòa thượng 50 năm tu hành chưa chắc đã được công đức như một đệ tử tục gia bình thường. Nhưng mặt khác, đã là con người thì phải có đoàn thể, luật lệ, và những giới luật của Tăng đoàn đã được đặt ra ngay từ thời Đức Phật còn sống chứ không phải bây giờ mới có, một số là do chính Đức Phật đặt ra! Sâu xa hơn, cái tranh luận giữa “đốn ngộ” và “tiệm ngộ” là một sự tranh luận xưa nay chưa có điểm dừng. Sự giác ngộ có thể đến, tại bất kỳ một giây phút nào, nhưng cũng có thể là phải trên căn bản của tinh tấn, của kỷ luật, cũng phải có một quá trình “hóa duyên” nào đó! Nên Đại thừa và Tiểu thừa, tuy khác nhau chút đỉnh về hình thức và phương pháp, nhưng tinh thần chung thì vẫn là… “bất nhị”! Quay trở lại với cái xã hội đã bị lưu manh hóa thời Mạt Pháp, chính vì không thể đánh đồng tất cả, nên cần phân biệt ra các kiểu lưu manh khác nhau! Em xin lỗi, nhưng cứ phải dùng đúng từ, đúng nghĩa, thẳng thắn như thế!

Kiểu lưu manh lớn: tổ chức thành công ty, kinh doanh vì lợi nhuận, đi theo con đường mê tín, tà đạo! Cái này vô cùng dễ thấy, ai ai cũng có thể nhìn thấy! Nhưng ở hướng ngược lại, có vô số sự lưu manh nhỏ mà người ta khó thấy hơn! Phần nhiều ở Nam tông, do giới luật lỏng lẻo, nên có vô số thành phần lười lao động, cũng bày đặt khoác y cầm bát, khất thực qua ngày, ở chùa rảnh rỗi nhàn cư sinh ra vô số tệ nạn! Đây là thực trạng khá phổ biến của Nam tông mà có vị từng thú nhận: suốt mấy chục năm đã tìm mọi cách nhưng vẫn không thể nào chấn chỉnh được! Trở lại một quan điểm trung dung, đã là người thì đều phải có hội đoàn, luật lệ, đều phải có quá trình! Như xưa mà dưới 10 năm hành trì thì chỉ gọi là “chú Tiểu”, 10 ~ 20 năm mới gọi là Đại Đức, từ 20 ~ 50 năm mới gọi là Thượng Tọa, và trên 50 năm tuổi Hạ mới mang danh Hòa Thượng! Chứ không phải bất kỳ một đứa thần kinh, tay cầm cái nồi cơm điện nào cũng có thể gọi là Sư được! Hoàn toàn không có ý phê phán ông Minh Tuệ gì đó, ông ta có đủ mọi quyền làm những gì mình muốn theo pháp luật! Chỉ là ở đây thấy rõ: những sự lưu manh nhỏ (của một xã hội dân trí thấp lè tè) đang tìm cách “mượn” ông ấy, “leo” sự kiện để bất mãn với những lưu manh lớn, nói một cách nôm na, hài hước thì chính là: đậu phụ làng cắn đậu phụ chùa!

Viết tiếp ý, vì ngôn từ vắn tắt, nên có thể tạo ra cái nhận định thiên lệch là mình có thành kiến với ông Minh Đức gì đó! Đầu tiên nói rõ là việc “hành thiền” như thế này là một bài tập phổ biến trong Phật giáo, đã từng có rất nhiều người làm, thậm chí có người từng làm theo kiểu đau khổ hơn nhiều: đi 2 bước, lạy 1 bước, lạy đến khi sấp toàn bộ cơ thể xuống mặt đường, và lặp lại như thế suốt nhiều năm cho đến hết hành trình! Đây là 1 hình thức tu tập tương đối phổ biến, nhưng do các con ranh trên MXH chưa từng thấy, nên lấy đó làm điều kỳ diệu rồi tán tụng này nọ! Ma chướng xem ra vẫn còn nhiều lắm, kiếp nạn không phải chỉ có 72 lần! Mà ma chướng đến từ đâu!? Đầu tiên chính những thành phấn xưng tụng, bốc thơm là một dạng ma chướng, mục đích là tạo sự kiện, là câu view trên MXH! Tiếp nữa là vô số dạng ma chướng khác, vài năm trước, với 1 vị “hành giả” khác, từng xảy ra hiện tượng có nhóm người xăm trổ, hò hét dẹp đường cho “sư phụ”, thậm chí đánh người khác bị thương! “Hành giả” vẫn im lặng không nói, không thanh minh bất kỳ điều gì cho đến khi người ta hiểu ra đám “đệ tử” dẹp đường đó không biết là phường lưu manh ở đâu, chả có liên hệ gì với vị “hành giả”, nhưng dàn cảnh như đúng rồi vậy! Vụ việc tuy không đáng gì, nhưng xem ra lại là 1 phép thử đối với dân trí! Phải hành xử làm sao cho đúng với tinh thần: Bồ đề bản vô thụ, Minh kính diệc phi đài!

the king maker

Hơn 60 năm trước, có một người tên là Edward Lansdale, thiếu tướng CIA, biệt danh “The king – maker” – Kẻ buôn vua, ông ta đã dựng lên (và đạp đổ) vô số “ông vua” tại Philippine, tại Việt Nam và nhiều nơi khác! Chính ông này là cha đẻ của chiến dịch “Chúa vào Nam”, đưa gần 1tr người Công giáo di cư năm 1954. Một trong những người giỏi nhất của CIA, tiểu sử của ông ta đầy ắp sự kiện, vô số “chiến công” lẫy lừng! Và thế là 1tr người ra đi, Em theo đoàn lưu dân, bờ vai thơm nồng bông bí nụ… Nhưng 1tr người này số phận không giống nhau. Số có xuất xứ, quan hệ tốt (với chính quyền Diệm) thì được phân về Sài Gòn, Đồng Nai.

Số khác thì phải xuống Kiên Giang, số thì lên Buôn Ma Thuộc! Cư-Kuin là một cái huyện đặc biệt về thành phần, nếu như các bạn còn nhớ, đây là nơi xảy ra vụ bạo loạn hãi hùng mới vừa qua! Nơi đây có một cộng đồng khá lớn Bắc 54 di cư từ thời trước, và những người dân miền Bắc, miền Trung di cư lên sau này, và cả những người dân bản địa đã sống ở đó từ xưa! Địa bàn dân cư phức tạp như vậy, đương nhiên sẽ xảy ra nhiều chuyện! Nhưng căn bản là luật không nghiêm, dân không biết tin vào đâu, dân trí thấp, không bảo nhau được, tự sống với nhau vốn đã không ổn, người ngoài bày mưu, xúi dục là thành chuyện thôi!

lưu manh hóa

Vì sao Trung Quốc làm được những điều… không tưởng? Bởi vì họ bắt đầu làm từ những việc nhỏ, thế thôi! Quay lại bối cảnh Việt Nam, người ta sẽ ngay lập tức tìm một con dê tế thần, lỗi là ở tại giáo dục, v.v… Nhưng thực ra lỗi không ở giáo dục, toàn xã hội đều như thế, giáo dục làm gì được!? Lỗi đơn giản chỉ là ở một nền văn hóa chưa đủ sâu dày! Nói câu tiếng Việt đơn giản không thông, hành văn trúc trắc, tối nghĩa, ý tưởng nhộn nhạo, càn quấy! Đến một cái suy nghĩ, lập ngôn trong tiếng mẹ đẻ còn chưa thành hình, thì làm sao ngoại ngữ cho thông thạo được?! Mấy người mà tiếng Việt viết/nói kiểu ngớ ngẩn thì y như rằng ngoại ngữ cũng tương, và chắc chắn là còn tệ hơn! Đầu tiên là chuyện lập ngôn, kế đến là chuyện lập hành, làm việc không thấy có công phu gì, lúc nào cũng loẹt quẹt cho xong! Cái gì cũng lên Google tra, đọc 5, 7 dòng là vỗ ngực: ah ta biết rồi, nó là như thế này, nó là như thế kia!

Một chút kiên nhẫn để tìm hiểu, học hành cho thấu đáo vấn đề cũng không có, lúc nào cũng cầm đèn chạy trước ô tô, luôn tỏ ra ranh vặt! Từ trong mỗi cá nhân đã như thế, thì đương nhiên, ra đến xã hội là thành một đống cxx mà thôi! Lúc nào cũng ta đây thế này, người khác thế kia, suốt ngày cạnh khóe, đấu tố nhau, muôn kiểu tâm lý bệnh hoạn! Muôn kiểu lừa bịp, lừa đảo, thậm chí chả lừa được ai, nhưng vẫn cứ bám riết vào những kiểu thủ đoạn thiểu năng như thế! Kết quả là cộng đồng rối loạn, không tạo dựng nổi lòng tin, không tạo dựng được giá trị! Giá trị nó éo phải là thứ từ ngoài đem vào được, nó là thứ từ bên trong xây dựng nên! Dần trở thành những kiểu đồng dạng – tự tương tự, tự nó lặp đi lặp lại, những “cái tôi” mãi không chịu lớn, 70 tuổi rồi vẫn cứ như con nít vậy, không tự hiểu ra được mình chưa lớn chỗ nào, chưa định hình tính cách, tư cách! Thế nhưng ai nói khác mình là không được!

Dùng biện pháp nghiêm nhặt để chấn chỉnh là phản ứng, rồi biện minh Tây thế này, Mỹ thế kia! Haiza, từ những cái não trạng còn đang ở thời kỳ bán khai, nói thẳng ra là mọi rợ, còn đang ở thời kỳ công xã nguyên thuỷ mà nói chuyện trời Tây nghe nó thậm buồn cười! Điều cần thiết là làm sao dẹp những “cái tôi” lao nhao, manh động đi, bớt những trò lưu manh vặt lại, mà tập trung học hành cho nghiêm chỉnh, chịu khó làm việc cho có công phu, đặng làm lấy được một nghề có thể cạnh tranh với thiên hạ! Khi tạo dựng được giá trị bản thân rồi thì cộng đồng tự khắc nó vững mạnh. Nhưng không, trống hoác thế kia thì ai ném cxx vào là nghe theo thôi, rồi cộng đồng trở thành những kiểu phản chiếu qua lại của những “cái tôi” trống hoác như nhau, sự vô minh cứ thế được khuếch đại lên, như âm thanh dội vào khoảng trống, tới mức trở thành những hiện tượng “lưu manh hóa” vô cùng sâu rộng!

Mọi người có thể không để ý, nhưng nếu nhìn kỹ, sẽ thấy sự lưu manh hóa của gần như toàn xã hội! Đầu tiên là các lũ đa cấp, đám này ngoài một số ngôn từ thiểu năng lặp đi lặp lại thì chả có gì khác! Kế đến là các kiểu lưu manh “giang hồ mạng”, các nhóm bay lắc và nghiện, những hội nhóm gắn kết tạm bợ trên mạng xã hội, chúng hợp tác với nhau để đi dàn cảnh, diễn kịch, tung hứng giống như đúng rồi luôn! Kế đến nữa là các nhóm lưu manh của các tôn giáo, một số dạng “tà đạo” mới sau này, nhưng có cả các Tôn giáo truyền thống như Thiên chúa, Tin lành, Phật giáo, lại thêm một mớ những ngôn từ, lý luận thiểu năng nữa. Kế đến nữa là các nhóm lưu manh báo chí, luôn ảo tưởng quyền lực, tìm cách dùng thông tin để gây ảnh hưởng, “tống tiền” cá nhân và doanh nghiệp! Kế đến nữa là các nhóm lưu manh IT, cho rằng mình có một số hiểu biết về kỹ thuật máy tính, chuyên la liếm, rình mò khắp nơi!

Kế đến nữa là các nhóm lưu manh showbiz, lúc nào cũng “thần thái”, “kịch”, “hài”, làm như đóng vài bộ phim nhảm, hát vài bài nhạc xàm là hiểu thấu lòng người vậy! Thậm chí có cả những nhóm lưu manh “nhà nước”, các nhóm dân vận, thời buổi nào rồi, nâng cấp kỹ thuật tuyên truyền đi, lảm nhảm những điều đơn giản quá người ta cười cho! Và cả những nhóm lưu manh nước ngoài, đám này nói chung không đáng ngại vì những hiểu biểt rất nông cạn với văn hóa sở tại! Đa dạng nhất, có nhiều khuôn mặt nhất tại VN là các nhóm “đĩ điếm, mại dâm”! Đây là nhóm có ảnh hưởng sâu rộng nhất, và có khả năng liên kết, len lỏi vào những nhóm khác, đồng thời có khả năng ẩn danh, biến hình tốt nhất, và cũng có số lượng đông đảo nhất! Còn vô số những dạng hội nhóm lưu manh khác chưa kể ra ở đây, nhưng tựu trung, chúng đều giống nhau: xài những kiểu ngôn từ ngu xuẩn, đặc trưng cho từng nhóm!

Các kiểu nói năng, lý luận càn quấy, xàm xí, những ngôn từ dạng thiểu năng chỉ cốt “cả vú lấp miệng em”, nói cho lấy có lấy được, những kỹ thuật tuyên truyền thấy rõ là “rập khuôn, máy móc”, được thiết kế để đánh vào số đông, đánh vào những kiểu thị hiếu thấp kém và đánh vào tính bầy đàn của mạng xã hội! Mỗi nhóm đều có những đặc điểm nhận dạng khác nhau mà một người quan sát tinh tế nhìn vào có khi chỉ vài phút là phát hiện được, còn người đã từng trãi qua là sẽ nhìn rõ được ngay. Cái sự lưu manh hóa đã và đang diễn ra trên quy mô toàn xã hội, bất kể vùng miền, bất kể quan điểm chính trị, tôn giáo, bất kể ngành nghề, lứa tuổi, thậm chí là bất kể trình độ, học vấn, học nhiều cũng chưa chắc đã có văn hóa tốt hơn! Đâu đâu cũng thấy sự lưu manh hóa đáng báo động như thế! Haiza, thực trạng dân trí lè tè ngọn cỏ, xã hội lưu manh hóa như thế, chưa nên nói tới chuyện Trung Quốc thì hơn…

thăng long đệ nhất kiếm

Đó là một cái thời vô cùng chậm rãi, như trong phim Hà Nội trong mắt ai vậy, chậm đến chảy nước, và điện ảnh thì lèo tèo, nghèo nàn chỉ vài ba bộ phim, và cũng đủ loại thượng vàng hạ cám khác nhau trong đó: Đêm hội Long Trì, Sơn ca trong thành phố, Phạm Công Cúc Hoa, Tráng sĩ bồ đề, Thăng Long đệ nhất kiếm… Vâng chính là muốn nói đến cái phim “kiếm hiệp dã sử” Thăng Long đệ nhất kiếm này…

Ấn tượng nhất chính là kiếm khách đệ nhất đất Thăng Long, do diễn viên Lý Hùng thủ vai, cỡi trên lưng một con ngựa to lắm, to bằng… con chó béc-giê ấy, ngồi trên lưng ngựa mà hai chân gần như chạm xuống tới đất! Công nhận giới trẻ giờ có điều kiện mọi mặt để tiếp cận nhiều thứ mới mẻ, hơn ngày xưa xa chừng! Ít nhất cũng có thể làm được phim lịch sử, cổ trang cho nó chân thực, sống động, hấp dẫn!

https://www.facebook.com/reel/1842064452914465

Novec-649

Nản với văn hóa làm việc ở VN thực sự! Chuyện là tìm mua Novec-1230 và Novec-649. Nói sơ chút về hai loại hóa chất này, cả hai thực chất là một, tên hóa học là FK-5-1-12, 1230 có độ tinh khiết 99%, dùng làm hóa chất chữa cháy, còn 649 có độ tinh khiết 99.9% dùng làm chất dẫn nhiệt, nhất là trong công nghiệp điện tử! Chỉ có 0.9% khác biệt, nhưng giá chênh nhau… 3 lần! Nói chuyện qua Zalo với đám sale của 7, 8 công ty hóa chất, cũng gặp được người thẳng thắn: cái này em không biết, hay không làm, okies, nói như vậy nhanh gọn, được việc! Có đứa hỏi dông dài, chán chê rồi đưa ra cái giá gấp 5 lần giá phổ thông trên thị trường thế giới, đúng chán! Một người khác, không phân biệt được thể lỏng với thể khí, loanh quanh nửa ngày thì anh ta chỉ biết loại “khí” chữa cháy chứ không biết loại “chất lỏng” đựng trong chai, haiza, đúng là “sale kỹ thuật”! Có những loại mới cứ hững ha hững hờ như không quan tâm, làm như nó đi mua chứ không phải mình đi mua vậy!

Nhưng chán nhất là cái thể loại “nhây”, suốt buổi sáng chỉ nói những câu thừa, lặp đi lặp lại những thứ không cần thiết, ví dụ như “anh mua 1230 à”, lát lâu sau lại hỏi: “có phải là 1230 không anh”! Ghét nhất là cái thể loại này, mà cái tác phong này rất dễ nhận biết! Tôi có cái tật là một câu nói, một thông tin đưa ra, không bao giờ lặp lại hai, ba lần, nghe hay không thì tùy, nói thừa mất thời gian! Nhưng ở VN có một số rất lớn là làm việc theo kiểu nhây, cứ lảm nhảm những cái không cần thiết, câu giờ, mà kết quả là tôi đã đoán biết trước, đến cuối ngày nó mới nói: công ty em không có loại sản phẩm này anh ạ! Mình văng ra đúng một chữ: CÚT! Đương nhiên còn có một loại nữa, vì 1230 và 649 cơ bản là cùng một loại hóa chất, nhưng cách nhau 3 lần giá, nên chuyện đánh tráo chắc chắn là sẽ xảy ra! Tôi biết thừa vì sinh ra và lớn lên ở VN mà! Chán nản toàn tập, đã dốt, lười, còn tráo trở, mới có việc đơn giản mà đã thế, không hiểu làm sao để mà làm ăn với người khác!

lạm phát

Cách hay nhất để hại chết một dân tộc, đó là tạo ra lạm phát, đảo lộn các giá trị. Phải bày ra các trò chơi đùa, lảm nhảm vô hại nhưng không có nghĩa lý gì để dân đen giải trí, phải bịa ra các ngôn từ đao to búa lớn nhưng sáo rỗng: dân chủ, trí thức, những cái bánh vẽ để gây ra “đối lập”. Phải nhen nhóm các ảo tưởng hoang đường để con người ta quên đi thực tại, phải tạo ra môi trường xã hội ghen ghét vụn vặt, đấu đá kình chống nhau để phá vỡ các mối liên kết cộng đồng! Và tạo ra cái ấn tượng rằng mọi giá trị đều có thể đạt được dễ dàng, phải đặt ra nhiều “catch-phrases” để quần chúng nghĩ rằng chỉ cần “nói đằng mồm là được”!

Khi các con chiên đã ngoan ngoãn cúi đầu, chìm đắm trong những hoang tưởng và sợ hãi do chính họ tự tạo ra, thì những kẻ chăn dắt mới có thể phát huy được quyền lực! Cái thời dùng ma túy kiểu Chiến tranh nha phiến là đã xa xưa rồi, giờ “ma túy” là do cộng đồng nó tự tạo ra! Những cách này sẽ không mấy hiệu quả với những dân tộc mạnh bạo, sâu xa như Nga, hay khôn ngoan, thâm trầm như Trung Quốc, những dân tộc đó họ tự lao động, tự họ xây dựng nên những giá trị riêng biệt! Nhưng những phương cách mà bọn Tây lông hay xài này lâu nay vẫn gây ra vô số vấn đề ở những dân tộc bạc nhược, thiển cận khác!

5 xu

Dần dà thì chúng nó cũng sẽ tìm ra những công thức để làm thức ăn công nghiệp sao cho hiệu quả, thu về trăm tỷ này nọ! Trực tiếp làm phim về cave, gái ngành thì đã nhan nhản rồi, sẽ trở nên nhàm chán, lại còn bị nói là hạ cấp! Nên, bí quyết chính là không làm phim kiểu 3 xu như thế nữa, thay vào đó, ta phải làm phim… 5 hoặc 7 xu! Cũng y hệt như kiểu nhạc bolero (và xa xưa hơn là vọng cổ) thôi. Nguyên tắc đầu tiên chính là khán thính giả không nghe lọt tai những cái khác biệt, xa lạ, phức tạp đâu! Phải trình diễn cái gì đơn giản, thậm chí tối giản càng tốt! Cốt yếu là phải phổ thông, phải quen thuộc, sao cho khán giả dễ nghe, dễ nhớ, đánh vào cái “ta biết rồi”, “mình nghĩ đúng mà”, phải đánh vào những cái phản xạ có điều kiện của họ, bổ trợ thêm vào đó là những tràng cười thiểu năng, những kiểu kích động giật gân của MXH bây giờ!

Cũng y như ngày xưa diễn cải lương thôi, khán giả đã thuộc nằm lòng từng tình tiết, họ có thể ngồi dưới vừa xem, vừa “thổn thức” lặp lại chính xác từng lời thoại! Đấy, thưởng thức nghệ thuật kiểu “nhai lại” như thế chính là công thức! Đưa ra những thứ xa vời, bắt khán giả phải suy nghĩ mệt óc là sẽ không thành công đâu! Ngay cả đạo lý muốn truyền tải cũng phải có tính “catch-phrase”, làm sao để cho khán thính giả có thể “nhại” lại được dễ dàng, trong một câu ngắn gọn lập tức trở thành “người khác”, ví dụ như “nghèo mà có tình thì cao quý hơn”! Đấy, phải lập lờ như thế, chữ “mà” nói ra phải thật trơn tuột, làm cho nó mất đi ý nghĩa “giả sử” thì mới tốt! Nói thẳng là ra là phải biết phỉnh nịnh, đưa ra vài cái giá trị bánh vẽ giản đơn, hạ cấp để khán thính giả cảm thấy được thỏa mãn, cảm thấy mình có quyền phán xét, có giá trị!

tảo luyến

Có mấy chuyện thuộc về tâm lý lứa tuổi và ngôn ngữ. Trong các phim thanh xuân vườn trường TQ, hiện tượng này được gọi là “tảo luyến – 早恋“, chữ tảo nghĩa là sớm, như trong từ “tảo hôn”. Nhưng họ gọi “luyến” chứ không gọi là “ái”… là chính xác! Lứa tuổi đó nó như vậy, có thể đôi khi (khá hiếm hoi) tình cảm sẽ đi hết đời người, còn đa phần sẽ là… học kỳ sau quay sang “luyến” đứa khác! Nên gọi là “luyến”, còn “ái” nó mang nghĩa rộng lớn hơn nhiều. Ai cũng từng trãi qua chuyện như vậy, ấy thế mà trở ngược trở lại cấm cản con trẻ, ấy cái lạ! Thế nên mới bảo là người Việt không lớn, tâm thức, nhận thức không chịu lớn! Nếu “lớn” thì sẽ hiểu rằng mỗi lứa tuổi đều có những điều thuộc về lẽ tự nhiên, không thể bắt người khác phải sống giống như mình được!

Sâu xa là cái tâm thức “giống như tôi mới đúng”, bằng vào cái kinh nghiệm phiến diện, khô cứng của bản thân, cố đảo dòng chảy thời gian, ngược tiến trình sinh học! Vội cho rằng đó là “ái”, kỳ thực chưa từng biết “ái” nó như thế nào, và nó có thể sẽ như thế nào, cứ bắt người khác phải sống theo vọng tưởng (thực chất là sợ hãi) của bản thân! Nghĩ rộng ra, đã là người thì đều có những “hỉ nộ ái ố” như nhau, chúng ta chỉ khác nhau trong cách xử lý những vấn đề đó! Càng cấm đoán áp đặt, trẻ sẽ càng bám víu vào cái chấp niệm đó là đúng, duy nhất đúng! Điều nên làm là dạy, mở ra cho con trẻ thấy những khả năng, những sự phát triển khác của tâm hồn, của cuộc sống! Đương nhiên, người ta không thể dạy cái mà bản thân người ta cũng không có!

HET!

Mùa Tết lại về, dù muốn dù không, lại nói về “văn hoá” nhậu nhẹt, hát hò! Hát hò làm vui là chuyện hầu như ai cũng thích, ngay chính tôi cũng thích, nhất là khi còn trẻ, thích hát hò với bạn bè! Thậm chí đến mức dùng hát hò, ăn nhậu, quậy phá như một hình thức xả stress, đây cũng là một phần “văn hoá làm việc” của một số công ty. Nhưng có một vài điều… trước hết là hát ở quán karaoke cách âm hẳn hoi, không làm phiền đến ai khác, và thứ đến nữa thì hàng năm, cũng chỉ có 4, 5 dịp để nhân viên, đồng nghiệp họp lại “quẩy” mà thôi, không nhiều hơn! Còn những loại mà ngày ngày nhậu, tuần tuần hát hò làm phiền người khác bằng những thứ âm thanh đinh tai nhức óc, đặc biệt là gần đây còn có phong trào mở những loa bass cực mạnh, gây ảnh hưởng trên khu vực rộng, nhiều khi không nghe tiếng hát đâu, chỉ nghe tiếng bass đơn điệu kiểu “thiểu năng”! Đừng nói theo cách nhẹ nhàng, phù phiếm là “người Việt thích ồn ào”, khách nước ngoài đến, họ nhìn giống như thứ “thần kinh bệnh” đích thực!

Một thứ bệnh tâm thần quái đản mà người ta thậm chí chẳng thèm nói ra cho biết, đừng hỏi vì sao du khách một đi không trở lại, chả ai quay lại cái xứ “tâm thần phân liệt”, không tự nhận thức được môi trường sống chung quanh, nhìn ai cũng thấy trên trán viết 4 chữ: “tâm địa bất ổn”! Nhiều người còn nguỵ biện rằng ở trời Tây, người ta cũng thường xuyên đi bar như thế! Đúng là ở phương Tây, có một số thành phần thị dân quen với việc đi bar hát hò, nhảy múa, giải tỏa stress, nhưng đừng chỉ nhìn thấy một mặt phiến diện, hãy nhìn cho rõ những mặt còn lại, đó là họ làm việc điên cuồng, làm việc theo kiểu “bán mạng”, rồi ăn chơi cũng theo kiểu “bạt mạng”. Cái này ai đã từng làm cho những công ty công nghệ, khởi nghiệp áp lực cao sẽ hiểu, không có chuyện 160 giờ tiêu chuẩn mỗi tháng đâu, có những thành phần làm việc 300+ giờ mỗi tháng ấy! Nên chỉ có ở Việt Nam mới có những loại vô công rồi nghề, nhàn cư vi bất thiện, ăn nhậu tối ngày, đã “thần kinh bệnh” lại còn tự xem là “nét văn hoá”!

người việt xấu xí

Gần đây thấy bắt đầu xuất hiện những bài về tật xấu của người Việt, nhưng đọc không thấy “sâu”, không thấy “đã” chút nào! Vẫn kiểu giải thích chung chung, chưa thấy hết sự phức tạp của cuộc sống! Nhiều chỗ vẫn biện giải loanh quanh, vẫn kiểu “trừu tượng, cao vời”, hoặc cố tình “nói giảm, nói tránh, tô hồng” chứ không dám đi vào được đời sống thực đa dạng! Mà đã dám viết về “tật xấu” tức là đã tự đem mình ra làm “bia” cho thiên hạ “ném đá” rồi, thì còn sợ cái gì nữa? Không thể tránh khỏi có những chỗ đụng chạm, ai cảm thấy bị đụng thì đành chịu thôi, người có tâm, có tầm sẽ nhìn nhận khác! Cứ phải nói thẳng ra, chính vì… thuốc đắng dã tật! Nói đơn cử chỉ một ví dụ nhỏ:

Biển rộng mênh mông như vậy, hai con tàu VN nhìn thấy nhau, từ cách xa nhiều cây số đã hụ còi để báo hiệu cho nhau biết, rõ ràng là đã ý thức, nhìn thấy rõ được tình huống! Thế rồi hai cái tàu cứ tiếp tục nhởn nhơ, ngang nhiên đi thẳng cho đến khi… đâm nhau, một tàu chìm! Biển rộng mênh mông vậy, nhưng cái chướng ngại là quá lớn rồi!!! Mà chướng ngại lớn nhất là nằm ở trong tâm: ai vẹ mày đi vào “đường của tao”!? Đến lúc có những chuyện cứ phải nói thẳng ra thế, rồi tìm cách sửa dần dần! Chứ không thì trình độ phối hợp xã hội nó vẫn cứ mãi ở thời… công xã nguyên thuỷ! Không sản xuất được gì, không làm được gì, nói cho cùng, chính là do từ… tâm mà ra!

từ của năm

Những ngày cuối năm tương đối nhàn nhã, suy nghĩ lung tung… Báo chí phương Tây thường có chuyện bầu chọn “từ” điển hình của năm. Ngôn ngữ mà, luôn thay đổi, luôn nghĩ ra từ mới để phản ánh thực tế biến động! Nếu có bầu chọn từ điển hình trong năm của VN, tôi nghĩ nó sẽ là từ “tượng”, với định nghĩa: 1 tượng = 1 ngàn tỷ! Đây theo tôi là một từ rất hay, rất đắt, vô cùng… Vietic! Như chữ Hán cổ thì sẽ là: 萬,億,兆,京,垓,秭,穰,溝,澗,正,載,極 – vạn, ức, triệu, kinh, cai, tỷ, nhương, câu, giản, chính, tái, cực. Nhưng tiếng Việt hiện đại không có từ nên đành phải đặt ra từ mới thôi!

Chứ suốt 4 ngàn năm lịch sử dân tộc, chưa bao giờ, chưa từng có khi nào có nhu cầu phải dùng con số lớn đến như vậy! Và dùng số lớn quá, trăm ngàn tỷ này nọ sẽ gây ra nhiều bất tiện khi ghi chép, lại rất khó hình dung về độ lớn! Nói vụ Vạn Thịnh Phát gây thiệt hại chỉ có hơn 300 tượng à, nghe có phải là nhỏ nhắn và nhẹ nhàng hơn nhiều không?! Tương tự, các con số đầu tư, đề án này nọ cũng như thế, những dự án 350 tượng, 500 tượng, nghe nó nhẹ hẫng như thinh không vậy! Năm cũ sắp qua đi, năm mới sắp đến, cùng với những sự hoang đường ngày càng khổng lồ hơn!

… hiện thực

Viết tiếp post trước để nói rõ hơn về kỹ thuật và công nghệ! Công nghệ là quan trọng, nhưng nó cũng chỉ là tập hợp các giải pháp kỹ thuật từ nhỏ đến lớn trong đó! Không thể bỏ lơ công nghệ, nhưng muốn hiểu nó kỹ càng là phải đi từ đầu, tức là hiểu kỹ thuật, hiểu những nguyên tắc vận hành cơ bản bên dưới! Nên ai đó mà bảo rành công nghệ mà không rành kỹ thuật, điều đó tôi không tin, không hiểu chuyện nhỏ, làm sao hiểu chuyện lớn?! Chính những người không làm được chuyện nhỏ, nên cứ lấy chuyện lớn để khoả lấp, vung vít lên! Ngày xưa thì là các ngôn ngữ Visual, nào là XML, SOAP, etc… ngày nay thì AI, Blockchain, ChatGPT, etc… Cứ lặp đi lặp lại nhưng kiểu thiểu năng thấy phát chán, họ nghĩ rằng người ta không biết công phu của họ tới đâu hay sao!?

Chán nhất là những thể loại AI thế này thế kia… nói mãi mà chẳng có gì cụ thể cả! Cụ thể ví dụ như: thuật toán nhận dạng khuôn mặt của tôi có độ chính xác 99.9%! Hay AI của tôi giúp giảm 10% thời gian hàng hoá lưu kho, tiết kiệm chừng này chi phí logistics. Hay AI của tôi giúp tối ưu lộ trình shipper giao hàng, tiết kiệm chừng này thời gian, chừng này xăng dầu!

Nó phải đi vào từng bài toán cụ thể, chả ai lặp đi lặp lại mãi những từ AI – Trí tuệ nhân tạo mà éo nói được nội dung gì! Nói có thể mọi người không tin, nhưng em đã từng gặp rất nhiều coder VN, toán cộng trừ nhân chia đơn giản không làm được, chưa nói thuật toán gì cao siêu, làm cái vòng lặp tính tổng cũng chưa được: bảng cân đối trong ngày có 50 giao dịch con, mỗi giao dịch con lợi nhuận 1, 2%… tổng lợi nhuận trong ngày = 1 + 2 + … = 50%, tính kiểu này thì thành tỷ phú hết! Hoàn toàn không có một chút khái niệm toán cấp 1 nào trong đầu, viết đoạn code 5 ~ 10 dòng không được, nhưng công nghệ nào cũng biết cả đấy! Cái giáo dục nào đã tạo ra những loại như thế, giờ báo chí bắt đầu rên rỉ, nào là VN không tự sản xuất được, không tạo ra được sản phẩm gì!

Nói thì mọi người bảo là xỉa xói, cực đoan nhưng nhìn kỹ lại sẽ thấy: tất cả đều là nhân – quả hiển nhiên, khi bỏ lơ những điều nhỏ nhoi nhưng căn bản tất sẽ dẫn đến thảm trạng như vậy! Mà căn bản nhất của giáo dục chính là dạy cách làm người! Đương nhiên, thủ phạm không hoàn toàn là giáo dục, giáo dục thực ra cũng là nạn nhân của một xã hội suy đồi mà thôi!

mơ mộng …

Nghĩ lại thời còn đi học ở ĐH KHTN, mặc dù tôi học hành dạng không quá xuất sắc, nhưng nghĩ lại cái thời đó vẫn xem là một điểm sáng! Cái suy nghĩ cho rằng cần phải học công nghệ, “đi tắt đón đầu”, học các ngành có thể ứng dụng thực tế ngay, đó là một kiểu suy nghĩ không hoàn toàn đúng, có thể nói là nhiều sai lầm! Trị trường cần cái gì thì dạy cái đó, nó chỉ là một nửa của vấn đề! Một nửa còn lại là học hành cũng chính là không gian rộng mở đề phát triển cá nhân, để mơ mộng, chính vì thế nên học Bách khoa ra thì gọi là Bachelor of Science, mà học Tự nhiên ra thì gọi là Bachelor of Art, vì Art là nó… trên tầm Science, ít nhất trên danh định là như thế! Tôi thường nói là giáo dục là phải mơ mộng và tưởng tượng!

Nhưng như thế nào là giáo dục kiểu “mơ mộng”?! Đương nhiên đây là kiểu từ ngữ không chính xác, nhưng đại ý rằng: học không nhất thiết chỉ nhắm vào các ngành cần ứng dụng ngay, không nhất thiết phải quá nặng về công nghệ! Cần dạy thật kỹ về Toán Tin và về kỹ thuật lập trình, những lớp bài toán kinh điển, còn dùng ngôn ngữ công nghệ gì, thực chất không quá quan trọng.

Sinh viên mới ra trường thường choáng ngợp với số lượng tài liệu về công nghệ, cần phải có thời gian làm quen, cần phải có kỹ năng ngôn ngữ tốt! Nhưng khi đã hiểu rồi thì sẽ thấy nó lại quay về những điều rất cơ bản! Thực ra, “công nghệ” chính là một cách “nô dịch”, người ta làm ra công nghệ để cho những nơi có trình độ kém hơn xài, còn bản thân nơi kém hơn đó… không tự tạo ra được công nghệ! Muốn tự tạo ra được công nghệ thì phải có công phu, mà công phu đầu tiên là nắm cho thật kỹ kiến thức nền tảng và cách áp dụng nó! Nên cái thực trạng SV công nghệ VN hiện tại, cái gì cũng biết, công nghệ nào cũng rành, nhưng làm việc thực tế, giải quyết những bài toán thực tế thì… như gà mắc tóc!

Điều nguy hiểm là họ sa đà vào một mớ ngôn từ “đao to búa lớn” mà không hiểu thực chất bên dưới, để hiểu thực chất bên dưới cần phải có quá trình, cần nhất là dẹp ngay những thứ ngôn từ vô nghĩa lảm nhảm trên bề mặt và đi vào tìm hiểu bản chất, đi lại từ đầu những vấn đề đơn giản, cơ bản nhất! Giống như kiểu học võ: bài bản nào cũng biết, chiêu thức nào cũng hay, chỉ có điều… đứng tấn không vững!

xe lửa

Anh chàng người Anh, chắc đã sống ở Trung Quốc khá lâu và khá rành văn hoá TQ, và cái kiểu khôi hài, châm biếm ngấm ngầm: các bạn hãy nhìn mà xem, các thể loại tàu và xe ở TQ, và nhìn lại xe lửa ở nước Anh mà xem, ôi, cái nước Anh khốn khổ của tôi, ấy vậy mà nó lại là nơi phát minh ra tàu hoả đấy, ôi, ôi cái nước Anh thảm hại của tôi! Rất nhiều người, thậm chí nhiều người châu Âu, đi TQ về đều thấy như thế: thành phố sạch sẽ, ngăn nắp, được tổ chức tốt, an ninh và an toàn tuyệt đối, camera giám sát khắp mọi nơi, mua một cái SIM điện thoại xài tạm một tuần cũng phải xác minh nhân thân, người dân thân thiện, hiếu khách, tuy chưa so được, nhưng một số mặt, nhất là an ninh công cộng và thanh toán không tiền mặt là đã vượt qua châu Âu!

Quay lại cái xứ Vịt trời đánh, đĩ điếm và lưu manh vẫn lộng hành nơi nơi, truyền thông bẩn và giang hồ mạng vẫn tìm cách gieo rắc FUD: Fear, Uncertainty, and Doubt! Cái này dịch như nhạc sĩ Phạm Duy là rất hay, rất đắt, chúng ta đang sống trong một thời đại: Sợ hãi, Hoài nghi, và Khinh thị, chính thực là như thế! Mà những thành phần bất hảo của xã hội, chúng nó vẫn y một chiến thuật cũ rích, cứ lảm nhảm suốt những thứ tào lao thiên địa, không bằng không cứ, đánh vào đám đông với dân trí thấp lè tè ngọn cỏ! Muốn xử đám này thì buộc phải mạnh tay như TQ: chứng cứ đâu, xác minh nhân thân mày là ai!? Nói nghe có vẻ khắt khe, nhưng không có quyết tâm dẹp bỏ những thứ xàm xí, lưu manh thì làm sao đạt được tiến bộ xã hội!?