xã hội hóa

Cái xe đi đã 2 năm mới phải vá lỗ đầu tiên, kể cùng khá bền, chất lượng xe ổn, đạp nhiều như thế mà vẫn chưa xuống cấp mấy! Thế là hôm nay phải ngồi vá cái lốp, rồi bảo trì cái máy bơm trên chiếc xuồng, tháo một đống bùn từ trong cái máy bơm ra, đi lại ống thoát nước. Suy nghĩ lung tung thế sự, thế là thêm một kỳ Olympic vẫn chỉ là con số 0 tròn trĩnh! Em nói thẳng ra là nhà nước chẳng việc gì phải tự ôm vào mình cái nghĩa vụ phải có huy chương! Đừng có tự bắt mình đi làm “nhiệm vụ bất khả thi”, dọn cái “chuồng ngựa của vua Augeas” như thế!

Không gì khó hơn là tìm cách sửa “dân tộc tính”! Tổ chức phong trào cho lắm vào rồi chúng nó cũng sẽ chỉ ngồi nhậu và chửi bới nhau thôi, như cái nhà bên cạnh em chúng nó đã nhậu và hát hò ầm ĩ suốt từ trưa đến giờ, một nhà khác, xem cách mở nhạc thì hầu như chắc chắn là đang xài thuốc lắc! Cái chữ “xã hội hóa” nếu hiểu cho rốt ráo, thì không phải là gọi vốn đầu tư, làm phong trào đôi ba lần! Chừng nào mà dân chúng tự bỏ tiền, tự chơi, tự thưởng thức, tự cảm thấy lợi ích, tự rèn nên nề nếp từ nhỏ, thì đó chính là “xã hội hóa” đích thực!

46950

Mới nhớ ra cả đời mình chưa bao giờ xài sạc sự phòng, thực sự vì không có nhu cầu đó. Điện thoại thì sạc thường nhật đều đặn ngày một lần là đủ rồi, Facebook thì hiện tại mỗi ngày lên 3 lần, mỗi lần 3~5 phút, bình nhật, mỗi ngày dành cho Face không quá 15 phút. Trừ khi có nhu cầu tìm hiểu, nghiên cứu một chủ đề nào đó thì mới online lâu hơn!

Thử cục sạc dự phòng 46950 này xem sao! Đây là một cục pin trụ tròn đường kính 46 mm, dài 95 mm, dung lượng 30 Ah, test thử thực tế sạc được con iPhone 2000 mAh được khoảng 10 lần! Nặng hơn 0.5kg, công suất thực của cục pin này nằm đâu đó khoảng giữa 110 ~ 130 Wh, nhưng trên vỏ thì nhà SX ghi là 75Wh để đem được lên máy bay (!?!?)

nhất niệm khởi

Bản chất của con người, đó là một loại có tính “ưu sinh”… chúng ta cho rằng một số “chủng loại” là ưu việt hơn, nên ưu tiên phát triển nó. Như cây lúa hoang ngày xưa vốn dĩ chẳng có mấy chục hạt, hay cây bắp nguyên thủy chỉ có 5, 6 hạt trên một quả, thế rồi gieo trồng, lựa chọn, lai tạo, ưu tiên những giống “năng suất” mà ra được cây lúa, bắp ngày nay! Haiza, chỉ vì “nhất niệm khởi – 一念起” mà sinh ra mọi chuyện!

Cũng như ku Tom vậy, lúc thì khôn ranh, khi thì khờ khạo, lúc thì phụ thuộc, khi thì thấy độc lập! Thực chất nó không phải là những gì bạn nghĩ, nó chỉ là… con mèo! Nhìn nhận sự vật, và mọi người xung quanh cũng y vậy, nói đúng ra, chúng ta chỉ nhìn thấy những gì “tâm” chúng ta muốn thấy! Một đêm mất ngủ suy nghĩ linh tinh… con ngựa vằn (zebra) rút cuộc là màu trắng sọc đen, hay là màu đen sọc trắng!?

bilge pump

Mới cách đây độ 5 ~ 7 năm, cần mua một cái bơm chìm (bilge pump) để bơm nước cho chiếc xuồng, đây là loại tương đối đơn giản, chạy điện AC 12V và không cần phải có chất lượng quá cao ngoại trừ việc có thể đặt chìm trong nước! Nhưng tìm khắp Sài Gòn không có, phải lên Amazon đặt hàng, mà Amazon lúc đó thì không ship thẳng về VN! Và thế là quy trình để có được cái bơm như sau, lòng vòng nhiều bước: trước hết là đặt hàng trên Amazon, hàng bắt đầu được gởi đi từ… TQ sang Mỹ, đến một cái địa chỉ ở Mỹ! Tất cả những bước này, Amazon nó thể hiện ra chi tiết quá trình vận chuyển hàng cho mình biết! Địa chỉ này thực chất là một công ty logistics nhỏ, do một số người bạn tôi làm trong ngành logistics hùn hạp với nhau mở ra, xem như việc kinh doanh phụ thêm cho công việc chính! Công ty này sẽ gom nhiều đơn hàng và chuyển về VN một lần cho giảm chi phí! Về VN rồi vẫn chưa hết chuyện, còn phải ra Hải quan nhận hàng! Là cái công ty logistics kia có đường dây làm việc với Hải quan luôn, hàng giao nếu không có gì đặc biệt thì sẽ tính phí theo trọng lượng!

Còn nếu là dạng hàng hóa gì đặc biệt, lạ mắt, mà Hải quan nó để ý, thì sẽ còn phiền phức nữa! Và thế là lòng vòng mất hơn 2tr VND cho một cái bơm nhỏ xíu mà giờ đây lên Shoppee mua mất 200K kể cả tiền ship! Mà mới có mấy năm thôi, cái xứ gì mà thủ tục nhiêu khê, tác phong lề mề, làm gì cũng thấy bụi bay mù trời chứ chẳng thấy tiến triển! Thấy cái gì mới lạ thì phản ứng đầu tiên là sợ: ah, “nước ngoài” họ làm được chứ “ta” làm không được đâu, lúc nào cũng chỉ chực cơ hội “gian” và “ăn”, tự bản thân không muốn vận động, còn hễ mà thấy ai làm được cái gì là ghét và tìm cách phá! Thế nhưng ai phỉnh nịnh một vài câu chữ rẻ tiền đánh vào “cái tôi” là lấy làm sướng, có bao giờ tự nhìn cho rõ mình đâu!? Kỳ rồi đặt mua 2 miếng nhựa giá tổng cộng 20K, đặt xong mới để ý công ty nó ở Thượng Hải, ấy thế mà 7 ngày sau nó ship về tới nơi, không chê cả cái đơn 10 xu (cents), người ta làm ăn như thế thì mình chỉ có nước đi bán muối! Về thành ngữ “đi bán muối”… ở các thành phố ven biển miền Trung, muối là thứ gì đó rất rẻ, phổ biến, thừa thãi, nên làm cái công việc đi bán muối dạo, tính từ góc độ hiệu quả làm ăn là hết sức kém, vô cùng kém!

a fleet to be

Ngược dòng lịch sử, hải chiến Falkland, 1982. Ít nhất 4 chiến hạm hiện đại nhất của Anh quốc bị một nước tương đối lạc hậu như Argentine đánh chìm, mà đánh chìm bằng cách rất “sơ khai”, dùng máy bay, bay sát mặt nước biển rồi ném bom! Nên chuyện chiến hạm bị đánh chìm là thường xuyên, do từ lúc chế tạo, cho đến lúc thực chiến không có cơ hội thử lửa! Trừ khi chiến tranh lớn, kéo dài như Thế chiến 1, Thế chiến 2 thì người ta mới có cơ hội nghiên cứu, cải tiến, chứ đưa nó vào vị trí bất lợi gần bờ là luôn có khả năng bị đối phương tìm ra điểm yếu. Như các tàu Arleigh-Burke hiện đại của Mỹ cũng không an toàn, mới là tên lửa hành trình cận âm, chưa tấn công bão hoà mà đã như thế!

Thì các tàu Nga cũng không khá hơn, Hạm đội biển Đen đến giờ cũng đã thiệt hại kha khá, dù vẫn chưa ảnh hưởng đến sức mạnh cốt lõi. Về bản chất, đầu tư Hạm đội là một kiểu đầu tư mạo hiểm: chi phí lớn, rủi ro cao! Nhiều nước không có nguồn lực Hải quân quá mạnh như Ý, Đức… thì họ có chiến lược dùng hải quân rất rõ ràng gọi là “a – fleet – to – be”, mà tôi tạm dịch là “hạm – đội – để – đó (để ngó)”! Tức là xây hạm đội khá mạnh, nhưng tránh tối đa khả năng đụng độ, triệt để tránh va chạm! Mục tiêu là phòng vệ vùng biển nhà, “để đó” là phòng trường hợp đối phương muốn công thì sẽ phải trả giá, nhưng ngược lại, hiếm khi chủ động công người khác nếu không có lợi thế!

ethernet

Tương lai của hệ thống kết nối mạng trên các thuyền nhỏ, thuyền buồm có lẽ là đến từ một cái rất cũ, đó chính là cáp mạng Ethernet truyền thống (nôm na là cổng kết nối RJ-45)… Họ đã thử nghiệm rất nhiều thứ những nói tới nói lui, vẫn không có gì tốt hơn mạng Ethernet 10 / 100 / 1000. Nên nhớ rằng các chuẩn Ethernet được thiết kế để vừa truyền dữ liệu, vừa có thể cấp nguồn (công suất nhỏ) cho thiết bị được!

Có 2 chuẩn cấp nguồn khác nhau, chuẩn đầu cỡ 15 Watt, và chuẩn sau cỡ 30 Watt, như thế là đủ để chạy các loại IP – camera, máy đo gió, máy đo sâu, các thiết bị định vị, AIS, radar loại nhỏ và các loại laptop, máy tính trung tâm dạng mini, micro, vô số thiết bị IoT, etc… Chỉ một điểm nhỏ là đầu nối RJ-45 được thiết kế lại để chống thấm nước và để bền bỉ hơn, chịu đựng được môi trường khắc nghiệt của biển cả!

sailors’ soap

Lảm nhảm về “khoa học thường thức”… Mấy năm gần đây ở VN rộ lên phong trào tự làm xà phòng để dùng ở nhà, cơ bản là quy trình thuỷ phân các chất béo (dầu ăn đã qua sử dụng, dầu dừa…) bằng kiềm – xút, thường dùng nhất là Natri hydroxide – NaOH! Nhưng từ hàng ngàn năm trước, khi chưa chế tạo được NaOH, từ Lưỡng Hà cho đến Trung Quốc, người ta đều sản xuất xà phòng với Kali hydroxide – KOH, từ chất béo (dầu olive, mỡ lợn…) trộn với vôi tôi và tro than từ gỗ.

Ca(OH)2 + K2CO3 → CaCO3 + KOH. Trong tro than gỗ có nhiều K2CO3, phản ứng với vôi tôi Ca(OH)2 tạo nên KOH! Thời hiện đại, NaOH được dùng vì nó rẻ hơn mà thôi, còn các loại xà – phòng từ xa xưa đều dùng Kali hydroxide – KOH. So với NaOH, KOH cho ra loại xà phòng mềm hơn (đôi khi còn có dạng chất lỏng), có tính tẩy rửa và sát khuẩn mạnh hơn, tan mạnh cả trong nước muối (vì muối là NaCl), nên còn được gọi là Saltwater soap, sailors’ soap, vì dùng tốt cả trong nước biển.

trịnh hoà

Trịnh Hòa, nhà hàng hải Trung Quốc, người dưới thời Minh – Vĩnh Lạc, Hồng Vũ, Tuyên Đức, trong khoảng 30 năm, đã hoàn thành 7 hành trình đi đến tận châu Phi, Ả-rập, Ấn Độ, Nam Á, etc… với đội tàu hơn 300 chiếc và khoảng hơn 28 ngàn nhân sự tham gia! Những chuyến hải hành này thường được mô tả chung chung như những sứ mệnh ngoại giao, mở rộng phạm vi ảnh hưởng của TQ! Nhưng không ai có thể giải thích cho rõ ràng: tại sao lại dùng một lực lượng lớn như thế, bỏ ra kinh phí rất lớn với những mục tiêu mơ hồ như thế?!

Có thể thấy mục đích những chuyến thám hiểm của Trịnh Hoà một cách dễ dàng nếu nhìn vào bức tranh lịch sử toàn cảnh! Thời nhà Nguyên trước đó đã chứng kiến tuyến đường thương mại mở ra với quy mô lớn giữa TQ và bán đảo Ả-rập! Lúc này, thế kỷ 12 ~ 14, hàng hải châu Âu vẫn còn chưa phát triển như thời gian sau này! Những người có kinh nghiệm chạy con đường tơ lụa trên biển không ai khác chính là người Ả-rập! Tuyến đường này đã có rất lâu từ trước, có thể ngay từ thời Hán, nhưng chỉ trở nên thịnh vượng dưới thời đế chế Mongol.

Nhà Nguyên ở TQ và Y-Nhi hãn quốc ở Iraq, Iran, Thổ… là 2 đồng minh thân cận có nhiều quan hệ qua lại, 2 quốc gia khởi nguồn từ Kublai Khan và Hulagu Khan – 2 anh em ruột, cháu của Genghis Khan! TQ chứng kiến sự thay đổi lớn do giao thương hàng hải mang lại: hàng hoá, văn hoá, khoa học, kỹ thuật! Người Mông Cổ không thạo hàng hải, họ chỉ đơn giản là… ra lệnh cho người khác làm điều đó! Đến khi nhà Minh lật đổ nhà Nguyên thì tuyến thương mại quan trọng này tạm thời bị gián đoạn, và Vĩnh Lạc đế – Chu Đệ phái Trịnh Hoà đi chính là để tìm cách nối lại (không thành công) con đường!

Vài ghi chép còn sót lại: lượng cobalt oxide (thời đó xem như “đất hiếm”) đem về từ Iran đủ dùng làm men xanh cho đồ sứ Cảnh Đức đến mấy chục năm sau! Đây chính là phiên bản cổ xưa của “Nhất đái nhất lộ – Một vành đai một con đường”! Ngày nay người ta không thống nhất được tại sao TQ lại ngừng đội tàu, đóng cửa sau 7 chuyến đi? Giải thích khả dĩ nhất là giới quan lại Nho giáo sợ những cơ hội thương mại, sợ tầng lớp thương gia giàu có làm bất ổn xã hội!

akaso

Con cam cũ đã xài… 10 năm rồi, vẫn còn xài được nhưng đã quá cũ, công nhận hàng bền, dù pin đã hơi chai! Còn hàng mới, từ GoPro, Insta360 cho đến Garmin đều có những model mới, tính năng xịn sò, cân nhắc mãi vẫn không biết phải lựa chọn như thế nào, vì quá nhiều tính năng mới hấp dẫn, vẫn chưa biết nhu cầu ở đâu!

Nên trong lúc đang phân vân, trù trừ đó thì quyết định lâm thời là cứ mua một cái hàng TQ xài tạm đã, với tầm giá này thì không phải suy nghĩ nhiều, mà tính năng thì cũng không hề tệ! Thử chèo mấy đoạn ngắn trên sông, cộng với roll – lăn lộn dưới nước mấy vòng thấy khá ổn! Sẽ tiếp tục cập nhật, đăng vài video trong vài tuần tới!

knots

Nút (knots) không khó, nhưng quan trọng là biết tình huống nào nên xài cái gì, có nhiều kiểu áp dụng rất sáng tạo và hiệu quả, quan trọng nữa là thao tác cho nhanh lẹ, chính xác! Kinh nghiệm mỗi người mỗi khác nên lúc nào dùng cái gì là do mỗi cá nhân đúc kết kinh nghiệm mà thành! Cột dây neo, buộc lưỡi câu, căng góc lều, chằng buộc hàng hoá, nối dây, etc… Đơn giản như căng sợi dây phơi quần áo sao cho không bị chùng khi đồ phơi nặng cũng không phải là quá dể đâu!

Cũng chỉ cần biết khoảng chục loại nút phổ biến là cũng đủ xài rồi, nhưng ứng dụng, biến hoá thì vô số. Cũng phải biết tính chất khác nhau của các loại dây (chất liệu khác nhau), có dây trơn, dây nhám, dây hay giãn, có loại dây vô nước thì giãn ra, cũng có loại dây vô nước thì co lại… để điều chỉnh nút cho phù hợp! Rảnh rỗi ngồi thực tập lại cho nó quen tay, “ngâm cứu” các thể loại nút, kẻo không lại quên, thậm chí có lúc đến thắt một nút số 8 đơn giản nhất thế nào cũng lơ ngơ…

carbon mast

Works done with some little free time last weekend & holidays, carbon mast up! Can be lowered / erected with a line running from stern back to cockpit! When not in use, can be stowed down, flat on the aft deck! On its top is the signal light, could easily attach a (voice – activated) action cam, maybe also serve as a flag pole, or even add an AIS device later…

vị thành triêu vũ

Tình hình là bão có vẻ lệch cao lên phía Bắc, trong hình là hiện tượng hiếm gặp, xuất hiện cả 3 cơn bão cùng lúc. Nhưng chắc là VN chắc chỉ bị ảnh hướng nhẹ, kiểu áp thấp nhiệt đới! Biết vậy nên sáng ngủ nướng…

Dậy muộn, cafe sáng xong là… ăn trưa luôn! Thời tiết mát mẻ dễ chịu, mưa bụi bay bay, thật đúng là: Vị thành triêu vũ ấp khinh trần, Khách xá thanh thanh liễu sắc tân – 渭城朝雨浥輕塵,客舍青青柳色新。

quicksand

Từ mấy chục năm trước, chính phim ảnh là người vẽ nên những bức tranh sai lệch về vật lý, những “urban legends”, huyền thoại về quick-sand, cát non, bùn lầy, người ta bị sa vào và chết chìm trong đó, rồi trở thành một kiểu huyền thoại như “Lưu Sa hà” như trong Tây du ký: “Lông ngỗng không nổi được, Hoa lau cũng phải chìm…” Đương nhiên cũng có một phần sự thật: những môi trường như vậy được gọi là “non-Newtonian fluid”, những chất lỏng không tuân theo các quy luật Newton, độ nhớt (viscosity) của nó không phải là hằng số, mà thay đổi tuỳ theo ngoại lực tác động, nên càng vùng vẫy, càng đạp mạnh thì càng lún sâu, đó là điều có thật! Nhưng có một sự thật khác nữa là cơ thể con người, do nhẹ hơn nhiều nên chỉ lún đến một độ nhất định, không thể chìm hoàn toàn trong đó!

Và chết không phải do chìm, mà do bị mắc kẹt, rồi thuỷ triều dâng, hay do lạnh .v.v. Đi chèo thuyền nhiều, có nhiều lúc tôi phải lội bùn, sình lầy ven sông, biển, nhiều nơi mịn còn hơn cả bột mì, lún sâu tới quá thắt lưng, gần ngang ngực, nhưng nếu trên người mặc áo phao, hay có một cái mái chèo, tấm ván để làm chỗ bám víu thì hoàn toàn yên tâm, đương nhiên cũng phải có chút kinh nghiệm xử lý tình huống! Cũng là dịp tốt để trãi nghiệm sự điềm tĩnh, thản nhiên của bản thân! Tất cả đều quay về lý giải bằng định luật Archimede, khối lượng riêng của cơ thể người xấp xỉ 1kg/lít, còn khối lượng riêng của bùn, lầy, cát, đầm lầy… khoảng 2kg/lít. Nên không cách nào cơ thể con người có thể chìm trong đó được, chỉ bị mắc kẹt mà thôi, trừ khi là trong một loại môi trường “nhân tạo” nhẹ hơn 1kg / lít!

Thuỷ triều ở Việt Nam chỉ ở mức trung bình (dao động tối đa chỉ trong khoảng 4 ~ 5 m) không biến động lớn đến 9 ~ 10 m hoặc hơn nữa như một số vùng trên thế giới, nhưng tuỳ địa hình, cộng với với thời điểm, thời tiết cụ thể mà mức biến thiên của mực nước có thể khá nhanh, có thể dâng cao thêm 1 m trong chưa đầy 30 phút, điều này tôi đã nhiều lần chứng kiến, trãi nghiệm trực tiếp! Nên nếu không có sự hiểu biết về con nước, mùa trăng, thuỷ triều tại địa phương cụ thể… sẽ dẫn tới không phản ứng kịp, nhất là khi có nhiều trẻ nhỏ! Haiza, đến tận giờ vẫn nghĩ: Việt Nam là cái giống cực kỳ lười vận động, hiểu biết tình huống và kỹ năng thực tế là con số không đúng nghĩa, lại thiếu chuẩn bị dự phòng nên mấy cái chết thương tâm như thế này cứ lặp lại mãi từ năm này sang năm khác!

urban legends

Mấy cái này, tiếng Anh thường gọi là “urban legend”, thỉnh thoảng vẫn thấy lặp đi lặp lại mãi trên báo chí, từ mấy chục năm nay chứ không phải chỉ gần đây! Dịch sang tiếng Việt là “truyền thuyết đô thị” có phần hơi khó hiểu và khiên cưỡng, nhưng nó có ý phân biệt với những loại “truyền thuyết” từ xa xưa, thời còn chưa có đô thị! Nhưng dù có hay không có “đô thị” thì tâm thức chung của xã hội loài người vẫn “hỗn mang” như thủa “hồng hoang”, vì đã là “truyền thuyết” thì theo tinh thần khoa học, hiểu cho ngay tức là… không thật!

Những câu chuyện về con tàu Mary Celeste, những “người Hà Lan bay”, rồi “tam giác quỷ Bermuda”, etc… vẫn thấy đám báo chí “trì độn” Việt Nam trích dịch mãi, hết từ năm này sang năm khác, bắt đầu từ cả mấy chục năm trước kia! Riêng về “tam giác quỷ Bermuda”, vùng này “nổi tiếng” là có mật độ tàu bè lớn, và có “khá nhiều” tai nạn hàng hải, hàng không, nhiều vụ đến nay vẫn “chưa thể lý giải” rõ ràng! Nhưng nhiều người đã thống kê tỷ lệ tai nạn trên số tàu bè qua lại, thì vùng Bermuda này cũng không cao hơn những vùng biển khác!

máy học

Tâm sự của một người đang làm việc có liên quan nhiều đến “machine learning”… Có một thời, Facebook toàn “suggest – gợi ý” các nội dung, quảng cáo bẩn, nó thể hiện những thứ được xem trong cùng một địa chỉ IP, của những người ở xung quanh bạn! Sau đó, có vẻ như thuật toán phân loại của nó đã được cải tiến, bớt thể hiện các chuyện nhảm nhí tào lao. Đến một ngày, bỗng dưng nó thể hiện khuôn mặt “có vẻ tri thức” thấy rõ, hiện ra nào là: khảo cổ, hội hoạ, nghệ thuật, bảo tàng, hàng hải, thuyền buồm, etc… và các chủ đề tương tự! Như bức hình dưới đây, từ khoá của nó sẽ là “tall ship”, “clipper”, nếu bạn cứ đi theo những “luồng nội dung” đó, bỗng dưng phát hiện tàu càng ngày càng có nhiều buồm! Đến một lúc chỉ thấy toàn buồm và buồm thôi, chả thấy tàu đâu! Đó chính là vì đám “content creator – những kẻ “tối tạo” nội dung” trên internet nghĩ rằng bạn sẽ thích kiểu như thế! Đó là cái tôi gọi là “kiểu trí năng trì độn của những cỗ máy”, không ít cư dân mạng xã hội kỳ lạ thay, cũng hành xử y như vậy!

Chúng nó đâu có hiểu rằng người thích tàu buồm thì họ đi học thắt nút, bện dây (riêng chuyện này là học nhiều năm), học cách làm ròng rọc, học cách cạo hà và sơn đáy thuyền, học cách chế tạo máy lọc nước biển thành nước ngọt, học cách đi dây điện chống nước, học cách thay lọc dầu và bảo dưỡng động cơ, học cách nối mạng các thiết bị để tạo ra hệ thống lái tự động, cáp mạng trên tàu là những loại nào, xài những protocol gì, làm sao để lập trình được nó, hệ thống cờ tín hiệu gồm những loại nào, có ý nghĩa gì, làm sao để leo cột buồm cho hiệu quả và an toàn, làm sao để lắp tấm pin năng lượng mặt trời, làm sao để neo tàu khi thuỷ triều lên và xuống… và 1001 chuyện bên lề khác, nhiều khi chẳng có liên quan trực tiếp gì đến “tàu buồm”, còn nếu xác định đi vào “đóng tàu”… thì lại thêm 1001 chuyện khác nữa, chứ họ đâu có ngồi đó mà “ngắm nghía” mấy cái hình “ba láp”! Nên nói chuyện máy hiểu người là hoàn toàn tào lao, đến người đó quen biết nhau suốt mấy chục năm còn chưa hiểu gì nữa là!

khu vực biên giới biển

Chuyện khôi hài, nhưng về mặt luật là rất đáng để suy nghĩ! Chưa nói ai đúng ai sai, chỉ nói chuyện khái niệm “khu vực biên giới” đang được hiểu rất tuỳ tiện, như khu vực cảng Cầu Đá, Vũng Tàu và rất nhiều nơi khác vẫn đang được xem là “khu vực biên giới”! Hiểu như vậy sai hoàn toàn với các công ước biển mà Việt Nam tham gia, biên giới trên biển phải là 12 hải lý (khoảng 22.2 km) tính từ đường cơ sở kia! Theo như thông lệ quốc tế, khi một con tàu (tàu thuỷ, tàu bay) nước khác cập cảng Việt Nam, thì con tàu cộng với chút ít khu vực xung quanh tạm thời được xem là “lãnh thổ ngoại quốc”! Và biên giới tạm thời trong tình huống đó chính là vùng tiếp giáp (tính bằng vài mét) xung quanh con tàu nước ngoài đó! “Sea boundary area” phải hiểu cho đúng là “khu vực tiếp giáp biển”, không thể hiểu là “khu vực biên giới biển”, tiếng Anh dùng chữ “boundary” là rất chính xác!

Boundary và border dù có liên quan gần, nhưng boundary không phải là border, hiểu theo nghĩa biên giới cứng, nếu là “biên giới” thì họ đã dùng chữ “border”, đâu đó đã có sự “đánh tráo khái niệm” ở đây! Quản lý địa bàn đó như thế nào vẫn là việc cần phải làm rõ, nhưng rất vô lý khi xem toàn bộ vùng ven biển, nơi đã có quá trình dân cư sống đông đúc, lâu đời, có vô số hoạt động giao thông, kinh tế phức tạp là “khu vực biên giới”! Chính là một kiểu “nâng tầm quan điểm”, gán cho nó cái ý nghĩa “nhạy cảm, nghiêm trọng” không đáng có. Người ta đã đi ra vùng biển quốc tế từ lâu rồi, mà mình vẫn còn “bó” vào trong, cố tình tạo ra thêm “biên giới” bên trong “biên giới”. Ngay cả “vành đai biên giới” trên bộ cũng chỉ cách không quá 1000m tính từ đường biên cứng! Hiểu như vậy rất dễ xảy ra lạm quyền, nếu muốn gọi là “khu vực biên giới”, phải đi xa thêm hơn 22.2 km nữa kia!

sup

Trong tình huống này, ván chèo đứng SUP vô cùng nguy hiểm, nhưng nếu người chèo có kinh nghiệm thì có thể trở thành: nguy hiểm được kiểm soát! Chèo SUP có rất nhiều điều vui, cơ bản là tư thế đứng thoải mái, và từ vị trí cao thì các bức ảnh chụp cũng đẹp hơn! Nhưng chèo kayak có vô số lợi thế hơn hẳn SUP. Ổn định theo phương ngang, ổn định hướng đi, mái chèo đôi có thể gia lực nhanh và đều, vị trí ngồi thấp bớt cản gió, nếu xuồng lật có thể nhanh chóng lật ngược lại được! Nói cho cùng vẫn phụ thuộc kinh nghiệm, khả năng đọc hiểu tình huống và đưa ra giải pháp hợp lý, cộng với ý chí “lì lợm” chiến đấu với điều kiện bất lợi!

Những môn “chạy bằng cơm”, dùng sức người thì không có cái hiểu biết nào lớn hơn là sự tự hiểu về bản thân, hiểu về sóng gió, dòng chảy, chứ nước 4 ~ 6 knots, gió 25 ~ 30 knots thì không cách nào sức người mà thắng được! Hiểu khi nào có thể “make progress”, khi nào phải “stay safety”, khi nào cần tiết kiệm sức lực, khi nào cần phải bung sức hợp lý! Với ván SUP, nếu tư thế đứng chèo mà cảm thấy không an toàn thì có thể quỳ chèo để ván ổn định hơn! Nếu sóng gió còn to hơn nữa thì nằm sát ván, chèo bằng 2 tay như lướt sóng! Còn nếu chèo bằng 2 tay cũng không ăn thua, thì chỉ còn cách ôm ván chịu trận và kêu cứu (qua bộ đàm hàng hải) mà thôi!

Thường văn hoá phương Tây hiện đại, đối với những chuyện như thế này, sẽ tránh phê phán trực tiếp cá nhân, nhưng vẫn phải rút ra bài học gì đó, chơi phải có hiểu biết chứ không chỉ có liều mạng được, phải có quá trình rèn luyện, học hỏi từ từ, chứ đừng chết chỉ vì mấy shot ảnh lảm nhảm post lên Facebook! Ở hướng ngược lại, không phải vì thiếu an toàn, vì sự nguy hiểm mà cấm, rồi nằm nhà ngủ hết cả lũ, mãi không buồn vận động gì, thế rồi lại ngồi “tán láo, đĩ miệng” với nhau: “chúng ta là quốc gia biển đảo, là dân tộc bên bờ sóng”! Tổ sư Đạt Ma còn vượt qua sông Dương Tử chỉ bằng một cọng lau được mà, nên cứ phải khuyến khích đi ra sông, biển!

mất nhiệt

Chuyện 2 cái thúng của ngư dân gặp nạn trên biển, mới có mấy ngày mà thiệt hại nhân mạng lớn như vậy! Đến giờ đi đâu chơi vẫn mang theo cái áo này, bên trong độn lông ngỗng, siêu ấm, xếp lại chỉ lớn hơn cái áo mưa tiện lợi một tí! Bạn có bao giờ nghĩ về khả năng “chết rét” ở nhiệt độ 25C!? Chính xác thì không phải là chết vì lạnh, mà là: “chết vì mất nhiệt”!

Khi nhiệt độ môi trường vẫn 20 ~ 30C, nhưng ẩm ướt và gió thổi liên tục, làm cơ thể mất nhiệt, 2 hàm răng đánh vào nhau lập cập, cảm giác “run” mà trời không lạnh, thế mới quái! Mất năng lượng liên tục, không có gì bảo vệ, không đồ ăn, không nước uống, cơ thể yếu ớt, thiếu luyện tập, thiếu kinh nghiệm chống chọi, có khi chưa tới 1, 2 ngày là “lên đường”!

đánh bắt theo mùa

Facebook nhắc ngày này năm trước, nhân tiện lảm nhảm về “lệnh cấm đánh bắt cá theo mùa”, phải hiểu điều này như thế nào!? Về mặt kỹ thuật mà nói, châu Âu, Anh, Mỹ từ nhiều trăm năm trước, và cả Trung Quốc ngày nay đều đánh bắt theo mùa! Vào mùa, vừa dỡ bỏ lệnh cấm là hàng ngàn chiếc tàu lao ra biển đánh bắt, hết mùa, ban hành lệnh cấm là tất cả quay về treo lưới, nghỉ! Việc đánh bắt theo mùa này, tuy rằng cũng “tận thu” từ thiên nhiên, nhưng không “tận diệt”, xét góc độ kinh tế hay môi trường cũng đều có nhiều tác dụng tốt!

Vì nó dành quãng thời gian nhất định cho đàn cá phục hồi, cá phải đủ lớn tới một mức nào đó, chứ không như VN, đánh bắt chả theo quy luật nào, thích lúc nào đi lúc đó, và đánh bắt theo kiểu tận diệt! Nên “lệnh cấm đánh bắt cá”, ngoài các yếu tố địa chính trị áp đặt lên nước khác, thực chất là một quyết sách thuần tuý mang tính chất “chuyên môn”. Chỉ có VN là một mình một kiểu, không chịu học tập phương pháp, thay đổi phương thức sản xuất đã đành, mà còn hy vọng cách thức “không giống ai” đó giúp bảo vệ được chủ quyền!

Aivazovsky

Những người di cư đầu tiên tới Úc là các tội phạm, những người cần phải “tạm thời cách ly khỏi xã hội”. Những người di cư đầu tiên đến Mỹ là các thành phần Tân giáo, Thanh giáo, Tin Lành, Lutheran, etc… vì những mâu thuẫn tôn giáo khốc liệt, kinh hoàng ở châu Âu mà phải ra đi tìm đường sống, và thành phần di cư vì các lý do kinh tế cũng không ít! Châu Âu của “kỷ nguyên Ánh sáng” không “sáng” như chúng ta nghĩ mà trái lại: chiến tranh, dịch bệnh, đói kém, không thiếu thứ gì! Anh, Pháp, Đức, Tây Ban Nha… tất cả các nước châu Âu đều tìm cách đẩy mâu thuẫn nội tại sang… Tân thế giới hoặc sang các quốc gia thuộc địa khắp Á, Phi, Mỹ La-tinh… Và ngày nay chủ nghĩa “thực dân kiểu mới” không phải đã kết thúc, mà chỉ tiếp diễn với rất nhiều những hình thức khác mà thôi!

Nga là một quốc gia lục địa, mãi đến Peter-1, họ mới thực sự biết đến biển! Nên mâu thuẫn nội tại của họ không đẩy đi đâu được, mà bùng phát ngay chính trong nội bộ! Vì không thể “chạy trốn”, nên mâu thuẫn xã hội “hiện nguyên hình” theo những cách chân thực, khốc liệt nhất! Nên mỗi nền văn hoá “tốt” hay “xấu” theo cách riêng của nó, bảo rằng một bên là “dân chủ, tốt đẹp”, bên kia “đàn áp, xấu xa” e rằng nói một phía! Một bên chuyên “xuất khẩu cách mạng”, một bên chuyên “xuất khẩu dân chủ” thảy đều là tìm cách đẩy những vấn đề nội tại sang nơi khác mà thôi! Tôi chẳng tin gì vào cả 2 thứ vừa kể, kể cả đám gọi là “dân chủ” cũng chỉ thấy toàn “cuội”! Vấn đề suy cho cùng ở ngay trước mắt, rất dễ thấy, các giá trị con người: trung thực, liêm chính chứ không phải quan điểm chính trị!

Nhưng giá trị con người, nói dễ nhưng không hề dễ, đấu đá bao nhiêu năm vẫn chưa thấy tốt hơn được bao nhiêu! Trong ngắn hạn, chuyện thay đổi tâm hồn con người, thay đổi văn hoá vẫn là chuyện vô cùng nan giải! Trong lúc chờ con người thay đổi ấy, mà tôi e là còn lâu lắm, không biết còn bao nhiều trăm, ngàn năm nữa… trong lúc chờ đợi điều đó thì có một lối thoát tạm thời, khả dĩ có thể làm cuộc sống dễ thở hơn một tí, dù chỉ là một tí thôi, và đây cũng là một bài học mà lịch sử đã dạy cho chúng ta, đó là… đi ra biển cả, như đã phân tích phía trên (về các quốc gia đi ra biển và “tìm ra” Tân thế giới, thiết lập nên những vùng đất thuộc địa mới). Ảnh: bức tranh “Làn sóng thứ 9” của Ivan Aivazovsky, một trong những hoạ sĩ cổ điển hàng đầu của nước Nga, chuyên vẽ tranh về đề tài hàng hải!