Sau thời gian yên ắng, tiếp tục lại là chương trình âm nhạc Xô-viết cuối tuần! Thêm một điệu valse nữa: Val’s Pobedy – Điệu valse chiến thắng! Nguyên gốc bài ca tên là Điệu valse tháng Năm, sáng tác 1985, nhưng tác giả tưởng tượng ra mình đang…

Ở giữa thủ đô Vienne nước Áo, tháng Năm, 1945, những người lính Xô-viết ăn mừng chiến thắng, cùng chơi những điệu valse của Nga, của Strauss trên đường phố. Đây thực sự là một bài ca hoành tráng của những không gian lễ hội sôi động!

Chương trình âm nhạc cuối tuần: “Điệu valse Sevastopol”, bài rất cổ điển, rất Nga, và đặc biệt là rất “trưởng”, bàng bạc một không khí opera! Để “trưởng” được như thế thì người ngoài đâu có hiểu rằng, họ đã có những giai đoạn rất “thứ”, quay vào trong đối diện nội tâm để tự vấn, làm sao để thay đổi con người, làm sao để thay đổi xã hội! Ở đâu đó, có một thái cực ngược lại: nó vào nhà người ta, thấy người ta ăn cơm bằng cái gáo dừa: mày phải ăn bằng chén vàng nó mới đúng!

“Chén vàng” mới là dân chủ, gáo dừa là không dân chủ, blabla… Thế rồi nó đập nát cái chén cơm của người ta đi, bắt phải đi kiếm một cái “chén vàng” hoang tưởng nào đó! Đương nhiên, nhà người ta đang ăn cơm bằng gáo dừa thì cùng lắm chỉ có thể nghĩ đến chén sành, chén sứ thôi, còn cái chén vàng “bánh vẽ” kia không biết đến bao giờ mới có!? Và cứ như thế, nó đi ăn cướp toàn thế giới để đem về góp phần tạo dựng nên “chén vàng” nhà nó, vừa ăn cướp vừa la làng như thế!

Chương trình âm nhạc cuối tuần, Ebm – E flat minor là một trong những chỉ dấu đặc trưng – signature của âm nhạc Nga, rất nhiều nhạc sĩ Nga từ thời các Sa hoàng hàng trăm năm trước cho đến tận thời hiện đại ngày nay: Korsakov, Rachmaninoff, Prokofiev, Myaskovsky, Tchaikovsky… đều viết rất nhiều nhạc theo cung “mi giáng thứ”, điều này rất hiếm khi thấy ở các nước Tây phương khác! Mi giáng thứ thường được xem là “key / scale” u tối đến mức cực đoan nhất trong âm nhạc, khơi gợi cảm giác u độc, quay vào trong hồi tưởng, tự vấn!

Dân tộc lớn, họ luôn có những cái đấu tranh, tự vấn nội tâm như thế! Mà trong trường hợp của người Nga đôi khi đạt tới mức cực đoan, cả châu Âu sợ hãi với cái tâm thức tạm gọi là: “tội ác & trừng phạt”, “chủng nhân & đắc quả” của người Nga! Ở đầu phía bên kia của “tâm phổ” là cái dân tộc đụng đâu cũng cười hềnh hệch như thằng thiểu năng, cứ hở ra là giở trò lưu manh vặt dù chẳng lừa được ai, nhưng vẫn lặp lại mãi những bài nhàm chán như thế! Lúc nào cũng “ta đây biết rồi”, chưa bao giờ thể hiện được sự tự suy xét, tự phản ánh!

Đang trong cái mood nhạc Nga, Slavsa – Ivan Susanin – một trong những tác phẩm quan trọng nhất của nền âm nhạc cổ điển Nga, thường chỉ được trình bày trong những dịp long trọng nhất (ví dụ như lễ nhậm chức của tổng thống). Bắt nguồn từ một vở opera của Mikhail Glinka, người được xem là cha đẻ của âm nhạc cổ điển Nga! Vở nhạc kịch kể câu chuyện về Ivan Susanin, người được một nhóm thích khách Ba Lan thuê dẫn đường để mưu sát Sa-hoàng Michael I.

Susanin thuyết phục nhóm sát thủ này đi một con đường tắt nhanh hơn băng qua rừng… Từ đó về sau, không ai còn thấy Susanin và nhóm sát thủ kia đâu nữa! Đến ngày nay, Ivan Susanin được xem là anh hùng dân tộc, người đã hy sinh chính mình để làm thất bại âm mưu của kẻ thù! Câu chuyện của Susanin được thấy lặp lại nhiều lần xuyên suốt lịch sử nước nước Nga, kể cả trong WW2, giống như câu chuyện của Matvey Kuzmin, người được phong Anh hùng Liên Xô ở tuổi 83…

Thế là loại cuối cùng trong 6 siêu vũ khí sử dụng những “nguyên tắc vật lý mới” mà người Nga đã nêu (Avanguard, Burevestnik, Zicron, Kinzhal, Poseidon, Sarmat), tên lửa động cơ hạt nhân & đầu đạn hạt nhân Burevestnik đã thử nghiệm thành công! Không cần phải nói điều này quan trọng như thế nào. Các hệ thống phòng thủ của Mỹ đa phần đều đặt ở phía Bắc và Tây Bắc, để đề phòng Nga tấn công từ hướng Alaska và vòng qua Bắc Cực. Nhưng loại tên lửa mới mang đến khả năng tấn công từ phía Nam, vòng qua Nam cực, đánh vào mặt yếu nhất, ít được phòng bị nhất!

Đó là chưa kể loại Burevestnik này có thể bay hoài bay mãi, lảng vảng trên lý thuyết là… suốt nhiều năm trên không, thay đổi theo bất kỳ lộ trình bay nào trước khi đánh xuống mục tiêu! Có thể nói đây là lần đầu tiên trong lịch sử cạnh tranh dai dẳng và lâu dài giữa 2 siêu cường, người Nga đã có lợi thế dẫn trước rõ ràng! Cả 6 loại vũ khí chiến lược đó, người Mỹ vẫn chưa làm được cái nào, các thử nghiệm vũ khí bội siêu thanh thì đến giờ chỉ toàn thấy thất bại! Chương trình âm nhạc cuối tuần, bài ca: Tên lửa luôn luôn sẵn sàng – The rockets are always ready!

Chương trình âm nhạc cuối tuần… phương Tây thì chỉ xem đây là âm nhạc của Khachaturian người Armenia, nhưng nhiều người thì lại gộp nó vào không gian Xô-Viết, không gian Đế chế Nga rộng lớn, hùng mạnh xa xưa, một bản nhạc có tính “signature”, rất độc đáo của thế kỷ trước, được thấy sử dụng thường xuyên trong…

Phim hoạt hình Tom & Jerry (và nhiều phim khác) để diễn tả những lúc kịch tính, cao trào, gay cấn, trong những tranh đấu bất tận giữa mèo và chuột! Bản nhạc: Múa kiếm – Kiếm vũ – Sabre dance! Giây thứ 50 là một nét đẹp Circassian – Circassian beauty, từ hàng trăm năm nay đã thành huyền thoại, cô ấy là người Chechen!

Lảm nhảm cuối tuần… Một cuộc họp ở nước Nga thường kết thúc như thế này, hay ít nhất đó là những gì thấy qua phim ảnh: Có ai có câu hỏi nào không!? Và không đợi cho người khác có thời gian nói gì, sếp sẽ nói luôn ngay sau đó: Tốt, không có câu hỏi nào! Vậy tất cả thi hành!

Chương trình âm nhạc cuối tuần, bài ca hiện đại, nhẹ nhàng, đơn giản, rộng mở: Tôi sẽ phi ngựa ban đêm trên thảo nguyên, đôi khi cũng được gọi bằng cái tên ngắn gọn hơn, chỉ đúng một từ: Ngựa! …Hãy để tôi thắng ngựa và phi qua đồng cỏ bao la! Hãy để tôi đi về phía chân trời, đi đến nơi thảo nguyên gặp ánh bình minh rực cháy, ôi cái chốn màu dâu tây tươi đỏ ấy, dù cho là có thật hay không…

Tình hình là trên các mạng xã hội Việt Nam, các hội, nhóm “Yêu nước Nga”, “Tâm hồn Nga”, “Tính cách Nga”… mọc lên như nấm sau mưa! Từ ngữ cứ kêu chan chát, đủ các kiểu đao to búa lớn… Nhưng có một điểm nhận dạng, rất đơn giản, rất dễ biết, một điểm đặc trưng, đặc hữu, cố hữu của đám ba láp: chúng nó không phân biệt được nhạc hay với nhạc dở, vì chúng nó làm éo gì có khả năng ấy!

Lảm nhảm cuối tuần… sau một số biến động thì Prigozhin đã sang Belarus đăng ký kinh doanh, ngành nghề là Bất động sản, chuyên… giải phóng mặt bằng và thu hồi cưỡng chế! Ở mặt trận Ukraine, sau nhiều tháng đầy nỗ lực và toàn chỉ thấy chết chóc đẫm máu, cuối cùng cũng đã chạm đến được… tuyến phòng thủ đầu tiên của quân Nga! Xe tăng Nato rất tốt, ý là cháy rất tốt và rất nhiều!

Ở một phương diện rộng lớn hơn, những tàn dư của chủ nghĩa thực dân (cũ và mới) đang được dọn dẹp sạch sẽ! Lybia đã yêu cầu được Nga “bảo kê”, giống như trường hợp của Syria, đưa lực lượng Nga vào để đẩy hết quân ngoại xâm ra khỏi lãnh thổ! Hàng chục nước châu Phi cũng nổi lên hưởng ứng “Làn gió mới” đổi thay này… Dựa vào sức mạnh cứng chống lưng đó, BRICS sẽ là sức mạnh mềm đáng kể mới!

Chương trình âm nhạc cuối tuần… phiên bản tiếng Anh của Polyushko-polye – Cánh đồng yêu thương, do Paul Robeson trình bày, ông ta hát bằng tiếng Anh, nhưng đoạn giữa thì chuyển sang hát tiếng Nga, ngay khi chuyển sang tiếng Nga… Thì bài ca liền nghe có vẻ đáng sợ ngay lập tức, y hệt như khi đến những đoạn nghe tiếng hành tinh Klingon trong phim Star Trek vậy! Polyushko-polye, Polyushko, shiroko polye. Yedut po polyu geroi, Eh, da Krasnoi Armii geroi…

Chương trình âm nhạc Xô-viết cuối tuần, ca khúc trẻ trung, vui nhộn “Một, hai, một hai” (Ras dva, Ras dva, thực ra bài ca có tên khác, nhưng người ta chỉ nhớ cái điệp khúc 1, 2, 1, 2 này mà thôi)… Đôi khi tôi nhìn vào trong đó và không thể thấy rõ nó là âm nhạc cổ điển, âm nhạc giáo đường, hay dân ca, dân vũ, hay là tất cả những thứ đó trộn lại với nhau, có thể cảm nhận được bao gồm vô số nguồn gốc và xuất xứ, trộn thêm cả tiếng huýt sáo, tiếng mèo kêu, chó sủa, ngựa hí!

Không kém chiến tranh VN về độ ác liệt, hai bên nhiều lần tuyên bố “không bắt tù binh” (tức là chỉ có đấu đến chết), những tình huống “đồng quy vu tận”, chia đôi quả lựu đạn, ta một nửa, kẻ thù một nửa xuất hiện vô số! Đằng sau là cuộc đấu công nghệ căng thẳng, tên lửa, phòng không, tác chiến điện tử… Đến nay có thể khẳng định Nato tạm hết chiêu, đưa chiêu nào ra là ku Nga cũng hoá giải được!

Nato thì hướng đến một kịch bản Triều Tiên: chia 2 đất nước, đóng băng xung đột, về mặt kỹ thuật là không tuyên bố đình chiến, không có bất kỳ thoả thuận nào! Thấy rõ là đã rất nản, chờ xem bầu cử TT xong sẽ rõ hơn. Anh Medvedev thì chẳng giấu giếm gì cái ý định muốn quy về kịch bản kiểu Việt Nam: chia 2 đất nước chỉ là tạm thời, “đánh cho Mỹ cút, đánh cho Nguỵ nhào” mới chính là mục tiêu lâu dài!

Chương trình âm nhạc cuối tuần, Bài ca người lính – Ballada o soldate – Bài hát từ bộ phim rất nổi tiếng cùng tên, 1959! Phim này, “Bài ca người lính” và phim “Khi đàn sếu bay qua” là hai phim rất kinh điển, hai tượng đài cao ngất của điện ảnh Xô-Viết cũ! Khi chơi chậm lại một chút, đây là bài ca không thể thiếu trong các tang lễ quân đội Nga, tương tự như bài “Hồn tử sĩ” ở Việt Nam vậy, nhưng kỳ lạ thay, khi chơi nhanh lên một chút, lại trở một hành khúc hùng tráng và được chơi trong nhiều dịp lễ hội khác, không chỉ riêng tang lễ. Video bên dưới là bản chậm…