Nhân sự kiện nhật thực trưa nay, lúc 12h… một chút thông tin về kính thiên văn để các ông bố có thể tự làm cho con chơi. Mười mấy năm trước, tui có tự chế một cái kính thiên văn, gọi là “copyscope” vì vật kính (objective lens), bộ phận quan trọng nhất, làm từ thấu kính của máy photocopy. Lê la mấy buổi ở đường Trần Hưng Đạo (đối diện trụ sở bộ CA) khu ngày xưa bán / sửa máy photo mới / cũ. Máy photo về nguyên tắc chính là một cái máy chụp ảnh, thấu kính của nó rất tốt, lúc đó bán rẻ như cho, 50 ~ 100K một cái. Thị kính (eyepiece) khó hơn chút, lục tung các nhà sách, các nơi bán dụng cụ HS, các cửa hàng y tế nhãn khoa… để tìm mua loại 1 bộ 2, 3 cái có tiêu cự phù hợp. Thân kính là ống nhựa PVC lồng vào nhau, có thể mua một cái webcam, lột phần vỏ, lấy cảm biến gắn vào copyscope ở khoảng cách phù hợp, kết nối với máy tính qua cổng USB, như thế có thể quan sát rất tiện lợi, to và rõ trên màn hình.
Một cái kính thiên văn đơn giản kiểu Galileo, “xịn” hơn phần lớn các loại phổ thông bán trên thị trường. Tiếc là hồi đó, kỹ năng cơ khí của mình có hạn, nên phần chỉnh 2 ống PVC chạy tới lui để thay đổi tiêu cự không được tốt lắm. Nếu tay nghề tốt, hoàn toàn có thể làm ra một cái kính thiên văn đủ xịn để quan sát Mặt trăng và các hành tinh khác trong Thái Dương hệ. Còn khi không dùng làm kính thiên văn thì vẫn có thể dùng làm một cái “siêu viễn vọng kính”, độ phóng đại khoảng 12 ~ 24x! Dĩ nhiên nên đọc chút về lý thuyết, các thể loại Newtonian, Galilean, Keplerian, etc… ôn lại kiến thức vật lý cấp 2 một chút về cách tính tiêu cự của các loại thấu kính… để có thể chế tạo 1 cái copyscope hoạt động tốt! Quan trọng là phần cơ khí, tinh chỉnh tiêu cự, hoặc tốt hơn nữa, cơ chế “giá” kính, làm sao để có thể tự động dõi theo một thiên thể một thời gian dọc theo “mặt phẳng hoàng đạo” của nó!