Chiết kích trầm sa thiết vị tiêu,
Tự tương ma tẩy nhận tiền triều…
Về kết cấu thuyền 2 thân (catamaran) thì đã có thể khẳng định chắc chắn! Cái gọi là “lưỡng phúc thuyền”, thuyền 2 “bụng” như ghi chép trong lịch sử chính là nói về thuyền 2 thân! Về niên đại, khả năng cao đây là thuyền thời Trần, đây là giai đoạn mà VN đóng nhiều thuyền nhất. Về phương án bảo tồn, đưa lên khỏi mặt đất, đem vào viện bảo tàng trưng bày thực ra không quá khó. Đầu tiên đào hết phần lớn đất bên trong và ngoài đi, làm mái che tạm chờ cho gỗ khô! Sau đó gia cố gỗ bằng keo epoxy pha loãng!
Quét nhiều lần, ít nhất 4, 5 lớp, đầu tiên quét keo loãng cho dễ thấm sâu vào gỗ, sau đó chỉnh hàm lượng dung môi để keo đậm dần! Có thể cố định các mối nối bằng epoxy pha dày (fillet), nhưng tránh làm quá lộ liễu. Việc này tuy có thay đổi vật liệu gỗ và màu sắt chút ít, nhưng giúp làm cứng gỗ! Luồn vào dưới đáy một giá đỡ bằng sắt thép, giá này gồm nhiều phần rời ghép lại với nhau, mỗi lần ghép một khúc, làm thêm các kết cấu tạm giữ ván thuyền ở nguyên vị trí, rồi cẩu nguyên khối ra khỏi hiện trường.
Một hiện vật quan trọng như vậy mà lại tính đến phương án “bảo tồn tại chỗ” là không thể nào chấp nhận được! Cái gọi là “bảo tồn tại chỗ” thực chất là đào lên, quay phim chụp ảnh, đo đạc dựng mô hình, xong rồi lấp đất, chôn trở lại vĩnh viễn, trên cắm một tấm bia đề: Ici repose – Nơi đây yên nghỉ… khác gì hủy hoại luôn chứng tích?! Trong khi địa chất khu vực khai quật khảo cổ hoàn toàn không có gì khó khăn, quy mô cũng chẳng có gì to lớn, chút vấn đề kỹ thuật cỏn con không dám nghĩ dám làm!