ó ý tưởng làm máy tính – bể cá từ hơn 15 năm trước, như thường nói, cái gì muốn mà chưa làm được thường dẫn đến “bất mãn – không đầy”. Gần đây trở lại với ý tưởng làm Aquarium-PC bằng tản nhiệt 2-pha (dùng dung dịch Novec-xxxx) nhưng sau một hồi nghiên cứu, thấy có nhiều rủi ro, chủ yếu là không thể tìm nguồn hóa chất bảo đảm chất lượng tại VN. Thế nên đành quay lại ý tưởng ban đầu, làm tản nhiệt 1-pha đơn giản hơn. Tuy vậy, vẫn muốn nói thêm chút về tản nhiệt 2-pha, nó là giải pháp ưu việt hơn hẳn, nếu bạn hiểu kỹ càng các nguyên tắc vật lý! Rất nhiều video trên YouTube là… làm sai, sử dụng các dung dịch Novec 649, 7000, 7100… theo kiểu 1-pha chứ chưa phải là 2-pha, và chạy được là do… may mắn, tình cờ! Đương nhiên có rất nhiều người đã làm thành công, chuyện không phải là khó, nhưng tôi đoán là cũng rất nhiều người đã làm nhưng thất bại, nguyên nhân thất bại sẽ phân tích sau đây!

Ví dụ với Novec-649, nhiệt hóa hơi (heat of evaporation) của nó là 88 Joule / gram, một PC trung bình công suất lấy khoảng 300 Watt, đủ làm bốc hơi 300 / 88 = 3.409 gram Novec-649 mỗi giây, hay khoảng hơn 200 gram mỗi phút! Con số 200 gram nghe có vẻ không nhiều, nhưng chuyển sang thể khí sẽ là một thể tích rất lớn. Nếu vì lý do gì đó mà hệ thống tản nhiệt không đủ hiệu quả, thì lượng khí này sẽ tích tụ lại trong bình cho đến khi đạt đến áp suất tới hạn (critical pressure) là 18.55 atm (tại áp suất này, hơi 649 sẽ ngưng tụ ngược lại thành thể lỏng). Áp suất 18.55 atm, tương đương với lặn xuống độ sâu 175.5 mét nước, là không lớn đối với các bình chứa bằng thép (như bình cứu hóa) nhưng lại là rất lớn với các bể chứa, hồ cá tự làm tại nhà! Nên các DIYer – chuyên gia tự làm tại nhà – thất bại phần lớn là do bình chứa không chịu nổi áp suất, nhất là bình làm bằng kính / nhựa trong suốt kiểu hồ cá!

Cần phải làm bằng loại vật liệu có sức bền lớn, và có các phương pháp thi công, gia cố thích hợp! Nói như thế để hiểu rằng về nguyên tắc vật lý, tản nhiệt 2-pha khác hẳn 1-pha, và có hiệu suất cao hơn hẳn. Hiểu theo nghĩa nào đó, tản nhiệt 2-pha chỉ cần thêm cái bơm cao áp nữa là trở thành cái tủ lạnh thật sự. Và việc tự làm hệ thống tản nhiệt 2-pha, tuy dễ dàng về mặt lý thuyết, nhưng vẫn có một số khó khăn nhất định về thi công, chế tạo. Cộng thêm với lý do không tìm được nguồn cung hóa chất bảo đảm chất lượng như đã nêu trên, tôi đành phải hoãn triển khai ý tưởng tản nhiệt 2-pha, quay trở lại làm cái Aquarium-PC tản nhiệt 1-pha với dầu khoáng (mineral oil) đơn giản hơn, dễ thi công hơn, an toàn hơn, và cũng có thể tạm đáp ứng nhu cầu! Mà nhu cầu là con PC hiện tại có tổng cộng 8 cái quạt làm mát, nó hú như động cơ phản lực vậy, phải làm sao để cho máy chạy vừa mát, vừa im lặng!?