A.I. – trí tuệ nhân tạo, đó là một thuật ngữ rất chung chung, ám chỉ vô số thể loại khác nhau. Có những loại như Wolfram Alpha chuyên giải toán, có những hệ thống chuyên về xử lý, nhận dạng hình ảnh / video, đây đều là những hệ thống phần mềm siêu phức tạp, có quá trình phát triển tính bằng nhiều thập kỷ, có những cái đã bắt đầu làm từ cách đây… hơn 50 năm! Cũng có những loại LLM (large language model) mới xuất hiện gần đây chuyên về xử lý ngôn ngữ tự nhiên – NLP. Và cũng giống như rất nhiều “người sáng tạo nội dung” trên mạng xã hội Việt vậy, các mô hình LLM nói chuyện gần giống con người, nhưng hoàn toàn không có chút trí tuệ nào.

Bên trong các mô hình LLM không có các cấu trúc logic nhỏ, nó chỉ bắt chước cách nói chuyện như con vẹt mà thôi! Và vì không có logic nên rất thường khi, như người ta hay nói: anh không mở miệng ra thì không ai biết anh ngu, nhưng anh mở miệng nói ra rồi thì… người ta chẳng còn nghi ngờ gì nữa!!! Cũng chính vì lý do đó mà các hệ thống tìm kiếm có A.I. hỗ trợ, như Google thường ngu xuẩn một cách vô lý, và sự ngu xuẩn này thường khi là vô cùng “aggressive”, luôn tỏ ra “ta đây cái gì cũng biết”, xen vào những lĩnh vực chuyên môn, chuyên ngành, thậm chí tìm cách áp đặt những “kiến thức” do tự nó tưởng tượng ra chứ hoàn toàn không có thật.

Đây thực chất là cách các nước phát triển tìm cách “dắt mũi, lừa bịp, nô dịch” các dân tộc chậm tiến, khi chỉ cần vài ba dòng chữ ba hoa dạng thiểu năng cũng muốn đi bịp thiên hạ, chuyện đời đâu có dễ dàng như vậy! Thậm chí ngay cả trong chuyện xử lý ngôn ngữ tự nhiên thì các hệ thống A.I. hiện tại cũng chưa có khả năng hiểu được những câu cú đơn giản nhất, chưa nói đến văn chương, điển cố hay các câu chữ tinh tế, phức tạp khác. Như cái vietsub – phụ đề Việt ngữ dưới đây cũng vậy, câu này phải hiểu đúng là: “Mọi người vì Vạn gia, Vạn gia vì mọi người”, chữ “vi” này có nhiều nghĩa: vì, là, làm, nhưng chọn nghĩa nào thì… A.I. không tự luận ra được!

Các cách sử dụng A.I. để “dịch” phụ đề các phim nước ngoài, từ tiếng Trung, tiếng Anh sang tiếng Việt đều ngu xuẩn như thế! Mới chỉ là những câu thoại đơn giản là đã có vấn đề rồi, còn những nội dung vi tế, sâu xa thì hầu như không truyền tải được! Thực chất, điều này không thể trách A.I. hoàn toàn, vì đến người sợ là dịch cũng mới ngang cỡ đó. Hơn 2000 năm, mượn người ta không thiếu thứ gì, đến độ tập từ vựng dễ có hơn 90% là từ gốc Trung, nhưng chỉ mượn một mớ từ ngữ trên bề mặt để bịp nhau mà thôi, chứ không học được nội dung, công phu bên trong! Thế rồi vỗ ngực ta đây: cùng Hán Đường Tống Nguyên mỗi bên hùng cứ một phương…