ưới Các-đăng, Cardan grille: Trò chơi thời cấp 2, học lóm được từ một cuốn sách Toán học vui nào đó quên mất, là kiểu mã hoá “đơn giản” mà tôi và mấy thằng bạn hay viết / gởi cho nhau, cách thức hoạt động như sau: lấy một miếng bìa (vuông), kẻ lưới 8×8, 10×10, hay kích thước tuỳ ý đục một số lỗ trên miếng bìa. Thông điệp được viết vào các ô đục lỗ, mỗi ô một chữ cái, khi đã hết ô thì xoay miếng bìa 90 độ và tiếp tục viết vào, cứ như thế, xoay tiếp 90 độ, 180, 270 độ. Nếu kích thước miếng bìa là 16×16 thì khoá mã hoá có chiều dài xấp xỉ 16×16/4=64 bit, hơi yếu theo quan điểm của Computer Science hiện đại. Haiza, nghĩ lại, tất cả những gì tôi học khi nhỏ… đều mang 1 cái não trạng, tư duy thời chiến! 😞
Dù các thông tin chưa giải mật, nhưng có bằng chứng để nghĩ rằng, quân đội VN trong chiến tranh, vì thiếu các phương tiện điện tử tính toán tinh vi, hiện đại, đã sử dụng phương pháp mã hoá “đơn giản, căn bản nhất”: OTP – one time pad. Như chúng ta biết, phương pháp mã hóa dùng khóa ngẫu nhiên có chiều dài bằng văn bản – OTP đã được Vladimir Kotelnikov (LX – 1941) và Claude Shannon (Mỹ – 1945), độc lập với nhau, chứng minh toán học là an toàn tuyệt đối, không thể giải mã!