Xanh – góc nhìn từ một con tàu… Nhiều người (trong đó có tôi) mơ về một con tàu xanh, sạch, tất cả đều chạy điện: êm ru, tiện lợi, sạch sẽ.. Nhưng bây giờ, ta thử làm một vài phép tính nhẩm để ước lượng số điện sử dụng trên một con tàu buồm nhỏ, giả sử như là một chiếc cỡ 30 feet – 4 tấn! Nếu là trên cạn, với điện gia dụng, bạn xài vài chục ký (kilowatt) mỗi ngày không phải là vấn đề gì lớn, nhưng điều đó không đúng trên một con tàu. Thử liệt kê một vài máy móc thiết yếu cần phải có, đầu tiên là một cái tủ lạnh nhỏ, loại 100 lít, chạy tiết kiệm nhất cũng hết 1 ký điện mỗi ngày. Tiếp theo là bếp từ, dùng ít nhất cũng cỡ 1 ~ 2 ký điện mỗi ngày, chưa kể còn phải có nồi cơm điện, lò vi sóng, máy xay sinh tố, máy giặt sấy, máy rửa chén, máy sấy tóc và vô số các loại máy móc gia dụng khó có thể thiếu khác.

Như thế trên một con tàu nhỏ, để sống cho có chút tiện nghi, bạn phải xài ít nhất 3 ký điện mỗi ngày, đó là chưa có quạt và máy lạnh nhé! Để có đủ điện xài cho một tuần thì phải có khối pin lithium cỡ: 3 x 7 = 21 kw, khối pin này nặng cỡ 120 ~ 140 kg. “Máy phát điện”, là cái alternator trong động cơ diesel, thực ra chỉ xài 5 ~ 10% công suất động cơ để phát điện mà thôi, giả sử như động cơ chính của con thuyền, bét nhất là 11 kw – 15 HP, thì phải chạy liên tục hơn 2 ~ 3 tuần mới sạc đầy được khối pin kia, đây là chuyện hoàn toàn không khả thi! Nên suy đi tính lại, bạn sẽ thấy cần phải có một cái máy phát điện chuyên dụng cho con tàu. Mà máy phát loại nhỏ gọn, chạy xăng tuy rẻ tiền nhưng không xài chung loại nhiên liệu với động cơ diesel, tức là phải đem theo 2 loại nhiên liệu khác nhau trên tàu!

Mà máy phát diesel loại chuyên dụng cho hàng hải, thì… còn mắc tiền hơn cả cái động cơ, cũng phải từ USD 3000 ~ 4000 trở lên, và mỗi cái nặng cỡ hơn 120 kg, như thế, máy phát điện + khối pin và các thiết bị có liên quan sẽ tăng thêm vài trăm kg cho tải trọng con tàu! Động cơ thì phải làm mát bằng nước, tức là phải có két nước làm mát, chứ giờ ít ai bơm trực tiếp nước biển vào nữa, nước không sạch gây ra tắc nghẽn, hao mòn. Vấn đề chưa dừng lại ở đó, động cơ diesel loại phổ biến chỉ có hiệu suất cỡ 40%, máy phát điện biến động năng thành điện năng có hiệu suất thực tế cỡ 80%, quá trình sạc và xả điện vào và ra cục pin chỉ đạt hiệu suất cỡ 95%, và dòng điện này cấp cho bếp từ để nấu ăn cũng chỉ đạt hiệu suất tối đa cỡ 70%! Làm thử một phép tính nhẩm: 0.4 x 0.8 x 0.95 x 0.7 ~ 0.21…

Hiệu suất toàn phần của quá trình chỉ đạt 21%, thực tế bạn sẽ không bao giờ đạt được con số này! Nếu ta đốt trực tiếp nhiên liệu diesel để nấu ăn (dùng các loại bếp pressurized stove) thì vẫn đạt được hiệu suất sử dụng năng lượng ít nhất là gấp đôi con số đó, chỉ cần một cái lò đơn giản, không cần phải có máy phát, pin và hàng trăm kg thiết bị khác, chưa kể các vấn đề lắp đặt và chiếm dụng không gian, vốn đã rất chật hẹp trên một con tàu! Không có ý nói rằng tất cả những giải pháp kỹ thuật xanh đều vô dụng, nhưng trong nhiều không gian bài toán cụ thể (ví dụ như trên một con tàu), thì vấn đề “xanh” là… hoàn toàn tào lao như chúng ta đã thấy, cứ đốt trực tiếp nhiên liệu hóa thạch vẫn là giải pháp tối ưu nhất và những loại nói là “xanh” thực tế chỉ… green – washing mà thôi!