hiều năm trước khi đi qua đây (cầu Hang Tôm, Mường Lay, Lai Châu) nghe người dân địa phương nói đây là cây cầu khó xây nhất VN. Lúc đó không hiểu vì sao như thế, cây cầu không lớn, cũng không thấy có gì đặc biệt. 2 năm sau ghé qua 1 lần nữa thì hiểu ra, khi nước rút xuống, lộ ra mấy trụ cầu cao gấp 3 lần trong ảnh. Nhiều sự việc nó deep – rooted, gốc rễ sâu xa, nếu không biết thì sẽ không hiểu được sao nó lại khó như thế… ☹️
Ngày về, biết đáp làm sao?
Ba Sơn mưa tối tràn ao thu đầy!
Bao giờ thắp nến song tây?
Cùng nhau kể, những đêm này mưa rơi!
李商隱
夜雨寄北
君問歸期未有期
巴山夜雨漲秋池
何當共翦西窗燭
卻說巴山夜雨時
ình chụp trong chuyến xuyên Việt năm 2016, gần thị xã Mường Lay, cây cầu được xem là khó xây dựng nhất VN. Nhìn thì bình thường, nhưng đến mùa nước thấp, mới thấy được trụ cầu cao hun hút.
Chặng đường ta đã đi qua,
Hiếm hoi mới gặp đoá hoa thắm hồng.
Ngẩng đầu lên, hỏi mênh mông,
Chỉ nghe ngọn gió đằng đông thổi về.
ình chụp trong chuyến xuyên Việt năm 2015, dưới chân đèo Ô Quý Hồ, gần ngã ba Tam Đường, Phong Thổ, Lai Châu. Hai thiếu nữ người dân tộc Mông rực rỡ đến sặc sỡ trong trang phục truyền thống ngày Tết!
Năm năm theo tiếng gọi lên đường,
Tóc lộng tơi bời gió bốn phương.
ình chụp trong chuyến xuyên Việt năm 2014, người ta vẫn thường hay kháo nhau về những “miền gái đẹp” như ở huyện Than Uyên, tỉnh Lai Châu, chạy dọc dưới chân dãy núi Hoàng Liên Sơn hùng vĩ này.
Anh mải mê về một màu mây xa
Về cánh buồm bay qua ô cửa nhỏ,
Em thầm hát một câu thơ cũ,
Về một thời thiếu nữ say mê
Về một thời hoa đỏ diệu kỳ…
hạy dọc trên triền đê sông Thao, rồi qua Nghĩa Lộ, Mù Cang Chải, lên đến Lai Châu… thi thoảng lại bắt gặp cái mầu hoa gạo đỏ nao lòng này… Những ai đã từng tận mắt chứng kiến mùa hoa gạo nở (thử dùng google image search với 2 từ khoá: “chùa Hương” + “hoa gạo”) mới hiểu được cái đẹp quyến rũ đến lạ kỳ của “Thời hoa đỏ”.
Chặng 18: Lai Châu ❯ Tam Đường ❯ đèo Ô Quý Hồ ❯ Sapa ❯ Lào Cai
Bắc hành 2016 p1
Mai Châu, Mộc Châu 2016
Điện Biên 2016
Lai Châu 2016
Hà Giang 2016
Cao Bằng 2016
Lạng Sơn 2016
Bắc Ninh 2016
Ninh Bình 2016
Bắc hành 2016 p2
hành phố Lai Châu, này là lần thứ 3 qua đây! Cái đẹp của một thành phố được xây mới từ con số không: mọi thứ đều nhìn có vẻ chỉn chu, khang trang, ngăn nắp, quy hoạch rất rõ ràng. Một ngày nắng ấm rất đẹp, bầu trời trong xanh, ở đèo Ô Quý Hồ băng tuyết đã tan và đã thông xe. Đi phượt xe máy như tôi thì thực ra thời tiết băng giá… không hề vui chút nào!
Lai Châu, Điện Biên nằm về phía bắc của Mai Châu, Mộc Châu, Yên Châu, Thuận Châu… nhưng khí hậu lại ấm hơn chút đỉnh, đó là nhờ dãy Hoàng Liên Sơn hùng vĩ che chắn bớt một phần gió mùa đông bắc. Đèo Ô Quý Hồ băng ngang qua Hoàng Liên Sơn, bên này đèo thì uống mía đá, bên kia đèo thì đốt lửa sưởi. Lên Sapa không còn dấu tích nào của băng tuyết.
Chỉ có hai bên đường, người dân la liệt chào bán thịt bê, trâu, những gia súc đã chết trong vụ rét mới vừa qua. Sapa đang đổi thay từng ngày, xây dựng bốn bề, người xe nhộn nhịp! Chỉ ghé Sapa độ hơn 1 tiếng đồng hồ, ngồi nói chuyện với những người quen cũ ở đây! Luôn có nhạc Pháp, và cà phê rất ngon, miễn phí dành cho tôi mỗi khi quá bộ Sapa này! 😀
Qua hết Lai Châu, từ Tam Đường, đèo Ô Quý Hồ, thị trấn Sapa về lại thành phố Lào Cai là vùng đất đã quen thuộc, không chụp nhiều ảnh nữa! Như một thói quen, dừng chân Lào Cai, ngồi trầm ngâm bên cầu Cốc Lếu, bên kia sông là Hà Khẩu, Trung Quốc. Đâu đó vẫn nghe loa phát bài hát, hát rằng: rằng anh thương em… hỡi em yêu ở cuối sông Hồng…
Chặng 17: Điện Biên ❯ Mường Lay ❯ Phong Thổ ❯ Lai Châu
Bắc hành 2016 p1
Mai Châu, Mộc Châu 2016
Điện Biên 2016
Lai Châu 2016
Hà Giang 2016
Cao Bằng 2016
Lạng Sơn 2016
Bắc Ninh 2016
Ninh Bình 2016
Bắc hành 2016 p2
i đó nói… không phải điểm đến mà là con đường nhỉ 😀!? Tỉnh Lai Châu không có nhiều địa danh trên bản đồ du lịch, nhưng có nhiều núi đồi, sông suối và cao nguyên. Con đường từ Điện Biên đi Lai Châu qua các bản làng của người Thái, Mông rất đẹp. Du khách nước ngoài thường chỉ thích những gì nguyên bản, chưa thay đổi, như xã Pú Đao, huyện Sìn Hồ…
Và tôi cũng tự thấy mình lạ lẫm với cái chúng ta gọi là làm du lịch: đi ô tô đến, ăn một vài món (kiểu bê chao Mộc Châu, cá sông Đà…), chụp một vài tấm hình ở những di tích đã bị tàn phá, tu sửa lem nhem, những thứ mà giới kinh doanh du lịch đặt ra hoặc phịa ra để moi tiền các bạn. Không có gì xa rời cuộc sống thực tế của người dân bản địa ở đây hơn thế!
Mường Lay cũ bây giờ nằm hoàn toàn dưới lòng hồ thuỷ điện Sơn La. Địa thế tổng thể Mường Lay rất rất đẹp, một hồ nước bình yên rộng lớn, các nhà sàn tái định cư nằm chi chít bên bờ hồ, tựa mình lên triền núi! Mất gần một buổi chiều ngơ ngẩn dạo quanh thị trấn, ngắm nhìn những “con thuyền trên núi” rong chơi giữa không gian mặt nước thẫm xanh.
Gặp gỡ thú vị nhất trong ngày: Hélène và Stéphane, cặp đôi đạp xe dọc con đường tơ lụa (Route de la Soie) từ Pháp đến Trung Quốc, đi hết Đông Nam Á rồi quay lại Pháp. Một dịp thực tập cái thứ tiếng Pháp “rỉ sét” của mình. L’aventure ne doit pas s’arrêter là, voyager loin sans voyager vite
: phiêu lưu không dừng lại ở đó, hãy đi thật xa, và đi thật chậm! 😀
Người về miền xuôi, đem theo tình người miền núi,
Nhà sàn lả lơi, đứng bên đường hoang vắng soi.
Đưa chân anh qua đồi, cơm lam đem theo người,
Lên cao anh ôm trời, để dòng suối lẻ loi…
hi chép linh tinh trên đường thiên lý ra đất Bắc… Ai về Bắc, ta đi với; Thăm lại non sông giống Lạc Hồng…
Đôi khi phải hơi điên điên một chút, phải có cái nhìn bóp méo thực tế (reality distortion field) một chút, cười khinh khỉnh vào cái thực trạng xã hội bullshit bây giờ, để tâm quan sát, tìm kiếm… thì mới nhìn ra những điều tốt đẹp xưa cũ, mới nhận ra đâu là cái chất Việt thuần hậu!
Cái logo di sản văn hoá phi vật thể của Unesco có thể được thấy trang hoàng khắp mọi nơi ở Hà Nội, cái hình tròn có lỗ vuông ở giữa, nhìn giống đồng tiền xu cổ, hình như phản ánh đúng thực tế Hà Nội bây giờ: vật giá ngày càng đắt và con người ngày càng rẻ!
Quy mô rất hoành tráng (dù điều đó chẳng có gì khó với kỹ thuật xây dựng hiện đại), nhưng đường lối kiến trúc đúng chất Việt, từ lầu chuông gác trống cho đến đường nét các mái, kèo, xà, cột… không tạp nham, lai căn, vớ vẩn kiểu Đại Nam, Suối Tiên…
Sơn thuỷ hữu tình, thật là nơi quyến rũ lòng người! Nước suối trong vắt, cá chép vàng choé lượn lờ dưới đáy rêu, các loài thuỷ cầm tự nhiên: cốc, vịt… bơi lội tự do! Sẽ có một ngày ta mang chiếc xuồng ra đây chèo đi chơi bằng hết các ngõ ngách sông ngòi và hang động!
Ở Hà Nội, người ta bắt chuyện với mình bằng tiếng Anh, còn ở đây, người ta nhận ra ngay người Việt. Xứ sở của lạnh giá và sương mù, phong cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp! Con người ta sống giản đơn, và cũng học đòi những thói xấu hiện đại… theo cách đơn giản!
Vốn không sợ độ cao, nhưng thỉnh thoảng vẫn cảm thấy ngợp trước núi đồi trùng điệp nơi đây. Sapa mùa này, phải thật kiên nhẫn mới chụp được một khung hình đẹp, ánh mặt trời rạng rỡ chỉ hiện ra vào một vài thời khắc hiếm hoi trong ngày, khi màn sương mù lạnh giá tạm vơi bớt.
Đa số chúng ta (kể cả tôi) tới đây với mong muốn có được những khung hình đẹp, nhưng phải chăng đó là tất cả mục đích của hành trình? Suy rộng ra, cái câu hỏi: chúng ta tới đây để làm gì?
ấy, nếu ai đó còn có trong đầu một câu trả lời, tức là còn… chưa trả lời được vậy! 😀
Những cung đường Tây Bắc không dành cho người yếu tim, chỉ một giây lơ là mãi ngắm nhìn cảnh quang xinh đẹp là đã có thể lạc tay lái xuống vực. Khác với thời tiết 3°C mấy ngày đầu lên đây, những ngày sau ấm hơn và có nắng, hôm nào máy ảnh cũng hết sạch pin rồi mới trở về!
Đèo Ô Quý Hồ, dài và hiểm trở, cắt ngang qua dãy Hoàng Liên Sơn, đổ từ độ cao 2000 m xuống 1000 m, đúng nghĩa là dốc thăm thẳm. Một bên là đỉnh Phan Xi Păng, bên kia là huyện Tam Đường, Lai Châu. Bên này đèo thời tiết ấm và khô, bên kia, phía Sapa, lạnh và ẩm.
Cả một vùng Tam Đường, Phong Thổ, Sìn Hồ, t.p Lai Châu tương đối ít núi cao, khí hậu ấm hơn, đất đai cũng rộng rãi hơn, con người cũng có phần cởi mở, thân thiện hơn. Hôm nay cũng là ngày Tết của họ. Tiếc là đã đến Sìn Hồ mà không đủ thời gian để đến Pú Đao…
Đi chợ phiên Bắc Hà đầu năm (cách Sapa hơn 100km), tình cờ ghé qua đây, ngồi bên ngã ba sông Hồng và sông Nậm Thi, cầu Cốc Lếu, bên kia sông là Hà Khẩu, Trung Quốc. Và cũng thật tình cờ, mùa này tháng 2, chính xác là ngày 17 tháng 2, đúng 35 năm trước…
Phiên chợ đầu năm chưa đông, nhưng đã rực rỡ sắc mầu, riêng người Mông đã có 5 sắc khác nhau (đen, hoa, xanh…), người Dao có đến 23 nhóm nhỏ (đỏ, đen, xanh, trắng…), lại còn Thái, Tày, Nùng, Dự, Giáy… Học cách phân biệt các sắc mầu cơ bản cũng đã hết cả một buổi.
Khá nhiều địa danh vùng Đông Bắc, Tây Bắc Việt Nam có nguồn gốc từ tiếng Hoa, chính xác hơn là phát âm theo tiếng Quan Thoại giọng vùng Vân Nam, Trung Quốc. Ghi lại ở đây một số từ phổ biến:
tả, 大, đại, lớn: Tả Van; séo, 小, tiểu, nhỏ: Séo Tung Hồ; lao, 老, lão, già, cũ: Lao Chải; sìn, 新, tân, trẻ, mới: Sìn Hồ; phìn, 坪, bình, bằng: Tả Phìn; thàng, 塘, đường, ao, đê: Lùng Thàng; chải, 寨, trại, trang trại: Mù Cang Chải; cai, 街, nhai, ngã tư: Si Ma Cai; hồ, 河, hà, sông: Ô Quý Hồ; chéng, 江, giang, sông: Sín Chéng; cấu, 沟, câu, suối: Cán Cấu; san, 山, sơn, núi: Phìn San; sàng, 上, thượng, bên trên: Sàng Chải; sả, 下, hạ, bên dưới: Sả Séng; tung, 中, trung, ở giữa: Tung Chải; tra, 家, gia, nhà: Má Tra; sa, 沙, sa, cát: Sa Pa; sử, 石, thạch, đá: Mù Sử; lủ, 路, lộ, đường: Ma Lủ; ma, 馬, mã, ngựa: Ma Sa Phìn; lùng, 龍, long, rồng: Lùng Phìn; giàng, 羊, dương, con dê: Giàng Phìn; nàn, 南, nam – phía nam: Nàn Sán
Đã Hà (河) lại còn Giang (江), nơi đây có rất nhiều suối, sông nhỏ chảy dọc theo thung lũng, bản làng cũng nương theo đó hình thành. Những ngôi nhà sàn của người Tày dài thậm thượt, ruộng nương xanh tốt. Hà Giang là vùng đất mà tôi thích nhất trong số những vùng đã đi qua!
Cao nguyên đá Đồng Văn, như bị lạc vào một ma trận, một sa mạc đá. Đá mọi nơi, nhìn hoa cả mắt, thi thoảng mới thấy chút xíu đất có thể trồng trọt. Gió lạnh căm căm thổi suốt ngày đêm, một cái lạnh khô khốc, các làng xã đều xây hồ treo lớn chứa nước phòng khi hạn hán.
Cuộc sống nơi đây cực kỳ khắc nghiệt, thế nhưng khác hẳn với cái nhếch nhác vùng Sapa, cư dân nơi đây có vẻ chỉnh tề, quy củ, kỷ luật, từ y phục cho đến sinh hoạt, sản xuất, vui chơi. Cảm thấy được nghị lực và sức sống vươn lên từ vùng sa mạc đá này!
Tp. Hà Giang, Quản Bạ, Yên Minh, Đồng Văn, Mèo Vạc, về lại Hà Giang, một vòng 300 km. Làm 2 vòng như thế theo 2 chiều ngược nhau để không bỏ sót điều gì… nhất là Mã Pí Lèng hùng vĩ nhất VN, con đèo mà nhiếp ảnh nghiệp dư như tôi không thể nào lột tả hết được.
Không quên ghé qua Sủng Là, nơi quay phim Chuyện của Pao. Bây giờ đúng vào mùa hoa tam giác mạch tim tím và hoa cải vàng ươm nở rộ trên cao nguyên hun hút gió. Đến để biết rằng một không gian như thế, những con người như thế… là điều hoàn toàn có thật!
Kể chuyện đi ăn cháo ấu tẩu tại Hà Giang. Ấu tàu là loại củ kịch độc, dùng làm thức ăn phải qua chế biến kỹ càng. Bữa đầu tiên, bát cháo có mỗi lát ấu tẩu bằng cái móng tay. Ngồi nói chuyện trên trời dưới đất với vợ chồng chủ quán, phong thái người Bắc xưa, chẳng có gì giống Bắc bây giờ, đã thấy là một chuyện lạ (nghĩ bụng là dạng Kinh già hoá Thổ, người xuôi lên mạn ngược lập nghiệp lâu đời, giữ nguyên giọng nói, phong cách xưa cũ). Đến bữa thứ hai, ngoài vài lát ấu tẩu, còn được thêm cái móng heo, thêm một chút lạ. Đến bữa thứ ba, thấy chuyện lạ nhất: được một tô toàn ấu tẩu, ăn đến phát ngán! 😀