mỹ lợi

ơn 500 năm trước, có 2 nhóm người cùng xuất phát từ Sầm Sơn, Quảng Xương, Thanh Hoá, vâng lệnh nhà vua đi trấn giữ biên cương. Một nhóm đi lên phía bắc, lập ra làng Trà Cổ, Móng Cái, Quảng Ninh (đã đề cập đến cách đây vài năm), một nhóm đi về phương nam, chốt chặn dưới chân đèo Hải Vân, lập nên làng Mỹ Lợi, Phú Lộc, Thừa Thiên (quê tôi).

2 ngôi làng này giống nhau một cách kỳ lạ, sau 500 năm vẫn còn bảo lưu một giọng nói, một kiểu khẩu âm giống nhau, vẫn duy trì những tập quán, phong tục, tính cách rất điển hình. Là một trong những làng đầu tiên cả nước treo cờ đỏ búa liềm (1930), là pháo đài chống ngoại xâm trong 2 cuộc kháng chiến, vô số người đi tập kết, danh hiệu Anh hùng LLVT.

Lịch sử một miền quê là phiên bản thu nhỏ của lịch sử đất nước! Những năm 20, có “nhà sư” về dựng chùa trong làng, thực chất là Đảng viên đầu tiên tuyên truyền trong quần chúng. Chế độ Diệm đã sát hại “nhà sư” này và những “đệ tử” của ông, đồng thời ép buộc được vài chục người theo đạo. Diệm đổ, dân làng đốt nhà thờ, “giáo dân” thì… chôn sống!

Bao thăng trầm lịch sử, đọng lại trong tôi là văn hoá làng: dân chúng cực kỳ chịu khó và tháo vát, họ làm được mọi việc, mọi nghề: làm lúa, nương, vườn, xây dựng một hệ thống thuỷ lợi siêu phức tạp, làm mộc, nề, các nghề thủ công, đánh cá, đóng thuyền .v.v. Kèm theo đó là bản tính bảo thủ, cứng đầu mà một người gốc từ đó ra đi như tôi đôi khi cũng cảm thấy… hơi hãi! 🙂

viết cho 3///

ôi không thích dùng từ ngữ bao đồng, xúc phạm, vì ở đâu, giới nào cũng luôn có người này, người khác (trong tất cả mọi phe phái). Nhưng thời gian đã qua đi gần nửa thế kỷ, những sự thật lịch sử hiển nhiên, nhiều người vẫn không muốn thừa nhận, hay tìm cách làm sai lệch nó đi! Dưới đây là bức tranh toàn cảnh sân khấu chính trị miền Nam Việt Nam, nói thật ra, Hà Nội có sách lược từng bước, từng bước, hết sức rõ ràng:

Bước 1: lật chế độ Diệm: độc tài, gia đình trị, thiên vị tôn giáo, ngu dốt và tàn ác. Được dựng lên bằng một cuộc bầu cử gian lận, nhưng ít nhất người Mỹ cũng có thể “lu loa” với thế giới rằng đây là một chế độ “bầu”!

Bước 2: ai ra ứng cử thổng thống, thủ tướng với tư cách “dân sự” là kêu biệt động thành đi ám sát, ví dụ như vụ GS Nguyễn Văn Bông. Việc này “chính sử” đã thừa nhận, chẳng có gì phải ngại mà không công khai thông tin.

Bước 3: chính giới SG chỉ còn lại các tướng lĩnh, mà các ông này thì chẳng ai chịu ai. Điển hình như vụ Thiệu, Kỳ & Nguyễn Chánh Thi, cánh miền Nam & cánh miền Trung đánh nhau năm 66 ở Đà Nẵng, hàng trăm lính thương vong!

Bước 4: dùng phong trào đấu tranh Sinh Viên và Phật Giáo, đòi hỏi một chế độ “dân sự”. Nhưng trong một cái bẫy đã giương sẵn thì người Mỹ kiếm đâu ra một “chế độ dân sự”, trước sau chỉ có “quân phiệt, độc tài” thôi!

Bốn bước trên làm cho miền Nam không bao giờ có được một chế độ dân cử, dân bầu, trước sau đều là các “chính phủ tạm thời” cho giới tướng lĩnh đảm nhiệm. Như thế, tính “chính danh” của VNCH gần như là không có, vì đó có phải là một chính phủ dân bầu đâu!? Nói trắng ra, là gì nếu không phải là một bộ máy quân sự cho người Mỹ tạo dựng lên, bơm tiền nuôi sống và giật dây điều khiển!? Mà sự thật trước sau cũng chỉ có thế!

Ngay trong giới quân phiệt cũng không đồng nhất! Thành phần già như Dương Văn Minh, Trần Văn Đôn… tương đối có tư cách, không muốn dính líu quá sâu với người Mỹ, thậm chí muốn đàm phán hoà bình với MTGP. Thấy không thể chống cộng với các tướng lĩnh già, Mỹ giật dây cho các tướng trẻ lên nắm quyền. Từ 1963 đến 1973, trong 10 năm có 10 cuộc đảo chính khác nhau, chẳng lúc nào yên, tình hình như thế chỉ có lợi cho MTGP.

Lúc đảo chính họ Ngô, ông Nguyễn Văn Thiệu mới là… đại tá – sư trưởng, 40 tuổi, ông Nguyễn Cao Kỳ còn là… trung tá, 33 tuổi, 4 năm sau thì một người trở thành tổng thống, một người thành thủ tướng, ở cái độ tuổi… trên dưới 40 (!!!). Trong những thể chế chính trị thông thường khác thì phải hơn 20 năm sau nữa, các ông ấy mới “đủ tuổi” để ngồi vào hai cái ghế ấy! Nên nói cho đúng chỉ là một junta – tập đoàn tướng lĩnh tay sai mà thôi!

Phật giáo thời gian đầu giữ lập trường không can thiệp chính trị vốn có của họ. Nhưng trước thực trạng bị đàn áp, sát hại quá nhiều, nên họ mới phải cử người ra đấu tranh, trước sau đều bằng các biện pháp bất bạo động kiểu Gandhi! Tại thời điểm 1963, ông Trí Quang cũng chỉ 40 tuổi, trong hàng giáo phẩm Phật giáo mới ở cỡ… trung bình, các ông “boss” thực sự như Thích Tịnh Khiết, Thích Đôn Hậu, etc… vẫn còn chưa ra mặt.

1000 người chết trên chiến trường chỉ là một con số, đôi khi chẳng ai biết đến! Nhưng một cái chết như của hoà thượng Thích Quảng Đức tự thiêu lại làm rung chuyển thế giới, đánh thức lương tâm loài người! Rất nhiều lực lượng khác nhau, gần như là toàn XH: một số là CS, một số thân CS, một số có liên hệ với CS, một số chẳng dính gì đến CS, tất cả đều cùng đấu tranh, đó là phản ứng chung, hiển nhiên trong tình trạng xã hội dầu sôi lửa bỏng!

Nên nói các bạn “ba que”, người Mỹ không hiểu Việt Nam đã đành, các bạn mang tiếng là người Việt Nam, sống trong lòng dân tộc, mà các bạn chẳng hiểu éo gì về dân tộc. Đương thời, các bạn chẳng đại diện được cho đa số dân chúng, còn đến lúc thua rồi cũng không biết vì sao mà thua, lại còn cay cú đơm đặt, hoang tưởng! Cũng còn may là đất nước, dân tộc này vẫn còn những nguồn nội lực âm thầm & thâm hậu khác!

thích trí quang

高高山上行船
深深海底走馬

Cao cao sơn thượng hành thuyền, Thâm thâm hải để tẩu mã.

Cao cao trên đỉnh núi ta chèo thuyền, Sâu sâu dưới đáy biển ta cỡi ngựa.

ại lão Hoà thượng Thích Trí Quang đã về cõi Phật, giới trẻ bây giờ còn không biết người này là ai. Người ta chụp lên đầu ông đủ thứ “mũ” khác nhau, bên thì gán là CS, bên thì nghi là CIA, người khác nữa thì cho là đại diện “bên thứ 3”, vâng vâng. Riêng ông thì bảo: “Càng nhiều mũ càng tỏ rõ thật không có mũ nào. Trái lại, càng nhiều mũ càng tốt…” Và tôi cũng nghĩ như vậy, trước sau, ông chỉ có cái mũ ni tu hành đó mà thôi!

Lại nói, đám bô bô cái mồm, cái gì mà… “Tiết trực tâm hư” – 節直心虛 (lòng ngay thẳng, tâm trống rỗng như đốt tre) chẳng những không có tư cách để hiểu con người này đã đành (và đã phải nhận lãnh nghiệp chướng vì không hiểu sức mạnh thâm trầm của đạo pháp), mà rất nhiều người khác cũng không hiểu ông nốt. Trong một thời đại mà người ta phải “chọn phe”, đứng giữa 2 làn đạn như ông là một bản lĩnh phi thường!!!

nhà 100 cột

uối tuần, tranh thủ “độp” ra ngoại thành tí cho giãn gân cốt, nhân tiện ghé thăm căn nhà cổ 100 tuổi, 100 cột ở Long An, lộ trình đi & về: 50km x 2. Căn nhà rường kiểu Huế, 5 gian 2 chái, có 2 dãy nhà phụ cộng lại hình chữ khảm (凵), do 17 người thợ làng mộc Mỹ Xuyên, Huế trong hơn 3 năm mới hoàn thành. Căn nhà có nhiều điêu khắc sống động, xinh xắn…

ghe Sấm

ạp xe 2 ngày (100km x 2) chỉ để ghé thăm con tàu này: ghe Sấm, Nhà Lớn, Long Sơn, Vũng Tàu. Một chút lịch sử di dân, một chút phong tục tập quán tốt đẹp cũ còn sót lại. Chiếc ghe Sấm này dài khoảng 20m, rộng khoảng 4.5m, có một cột buồm 15m với nhiều mái chèo…

Tiện ghé qua bảo tàng vũ khí Robert Taylor. Hình đầu tiên bên dưới, một biểu tượng của 2 cuộc kháng chiến. Tên “khoa học”: Bren light machine gun, tên “dân gian”: khẩu FM đầu bạc. FM là viết tắt từ tiếng Pháp: fusil mitrailleur – súng máy, còn cái biệt danh “đầu bạc” thì xem hình sẽ rõ… 😀

woodgas

ơn 30 năm về trước, những chuyến xe đò miền Trung, thường thấy có cái lò đốt than gắn sau xe, vừa chạy vừa bốc khói, văng lửa tung toé. Hồi đó ngây thơ cho rằng đó là một loại động cơ hơi nước, giờ thì biết đó nó chạy bằng… củi, gỗ. Nguyên tắc hoạt động đơn giản: củi, gỗ được đun trong cái lò yếm khí (thường đun bằng than) phát sinh hỗn hợp khí gas (đa phần là H2 – hydro và CO – carbon monoxide), loại gas này cháy được, sau khi qua hệ thống lọc sạch, dùng làm nhiên liệu cho động cơ. Trước WW1, châu Âu xài phổ biến hệ thống ống phân phối khí than (coal gas) qua đường ống, phục vụ nhu cầu thắp sáng, sưởi ấm ở đô thị. Khí than cũng là một dạng syngas, khí tổng hợp nhân tạo như woodgas, hầm than trong môi trường kín để sinh ra khí đốt, hệ thống này được dùng mãi cho đến khi các hệ thống xài LPG hiện đại hơn ra đời. Những năm WW2, ở châu Âu, cả triệu xe hơi được hoán cải để xài woodgas do thiếu hụt thiếu xăng dầu nghiêm trọng, thậm chí xe tăng cũng có lúc phải chạy… bằng củi!

Đến tận bây giờ, nhiều vùng tương đối lạc hậu (như ở Triều Tiên, Miến Điện, etc…) vẫn còn xài loại “lò hơi” này, xe chỉ cần thay đổi chút xíu ở carburateur – bộ chế hoà khí, lúc có xăng thì chạy xăng, lúc không có xăng thì… xách rìu vào rừng đốn củi! 😀 Khí gas có được từ quá trình “nung, hầm gỗ” chỉ có khoảng 60 ~ 70% mật độ năng lượng so với xăng, nên xe cũng chỉ có thể chạy tới mức đó, 60, 70 kmh cũng đã là rất tốt, và dĩ nhiên là hao củi, gỗ, ước lượng khoảng 100 kg cho 100 km với một chiếc xe tải 2 tấn! Tuy chưa bao giờ được xem là giải pháp thay thế xăng dầu, nhưng woodgas cũng có một số ưu điểm có thể cân nhắc: quá trình đốt thải ra carbon dioxide – CO2, nhưng hầu như không thải ra carbon monoxide – CO như động cơ chạy xăng, nên được xem là sạch, ít gây ô nhiễm hơn. Tro than còn lại sau quá trình đốt có thể dùng làm phân bón, nên đứng từ góc độ kinh tế, hệ thống có hiệu suất toàn phần tốt hơn, phù hợp hơn với các môi trường nông nghiệp! Xem thêm các thông tin ưu / nhược trên wiki!

đa cấp

hững tưởng những hình thức lừa đảo vớ vẩn kiểu “đa cấp” không còn đất sống, nhưng thực ra lại ngày càng lớn mạnh hơn, trở nên lưu manh một cách công khai, trắng trợn. Những chiêu thức “sale – bán hàng” đã phát triển thành những kỷ thuật “tuyên truyền – tẩy não”, được viết thành tài liệu để dạy nhau: phải nói như thế này, động tác phải thế này, biểu cảm phải như thế này, .v.v. thì mới lừa được người khác. Và khi không lừa được thì bắt đầu to mồm chửi bới, có những kiểu Chí Phèo!

Tất cả những hội lưu manh đều có những cách thức thể hiện giống nhau, dù cho là các hội đa cấp, bán thực phẩm chức năng, mua bán bất động sản, các hội bán hàng, quà tặng lừa đảo, các hội lô đề, vé số, các hội đá gà, cá độ, các hội trộm cắp, tiêu thụ xe máy, các hội nghiện game, bài bạc, các hội đĩ điếm, trai bao nhắm vào cộng đồng người nước ngoài, các hội chat sex, mại dâm… thêm cả đám báo chí ba que, ba xu, chưa kể đám nghiện hút, ngáo đá nhưng mặc đồ veste nhìn rất văn minh lịch sự.

Đến khi nào thì mọi người mới tỉnh ngộ ra, những đám lưu mạnh hạ đẳng của xã hội này rất dể nhận biết, chúng nó dạy nhau cùng một thủ đoạn, dùng chung cùng một thứ ngôn ngữ. Thậm chí có những người xuất thân tương đối đàng hoàng cũng mắc vào, kiểu như một khi đã đóng tiền theo hội của Luyện thì cho dù không muốn lưu manh, lừa gạt người khác cũng không được! Đó là vẫn còn tương đối “sạch sẽ”, cặn bã, bệnh hoạn nhất là những loại đĩ điếm trên internet!

Lỗi nằm ở những thành phần có học, xuất thân đàng hoàng nhưng nhắm mắt làm ngơ cho lưu manh lộng hành, lại xem chuyện đó là bình thường! Lỗi là ở những con người mang tiếng “lương thiện” nhưng không tạo dựng được giá trị chung và giữ được niềm tin trong cộng đồng! Lỗi nằm ở hệ thống báo chí, mạng xã hội, a dua, hùa theo cái ác, cái xấu! Nói rộng ra, lỗi ở dân trí quá thấp, ai nói gì cũng tin, ai xúi gì cũng làm, riết trở thành một vũng nước đục cho cái xấu, kẻ ác lợi dụng!

Catalina

ại những ngày tối mặt tối mũi với công việc, nhìn ra “biển” qua cái cửa sổ 15 inch. Nhân upgrade Macbook lên Catalina beta, ảnh nền có tính năng “dynamic lighting”, tự động điều chỉnh sáng theo thời gian trong ngày, để nhắc cho coder biết hiện tại đang là sáng hay chiều, là ngày hay là đêm (có khi không biết đâu!) 😞 Điều tuyệt vời nhất của chèo thuyền trong không gian rộng lớn, đó là sự tương phản ánh sáng. Đôi khi cơn giông kéo đến, mọi thứ xung quanh tối sầm lại…

Nhưng đâu đó cuối chân trời vẫn le lói ánh sáng. Tự nhủ rằng cố gắng chèo thêm vài tiếng đồng hồ nữa thôi là sẽ đến được “ánh sáng cuối đường hầm”. Cũng đôi khi, toàn mặt biển đều xám xịt, riêng tại chổ mình đang đứng, chỉ có vài trăm mét quanh chiếc thuyền, lại thấy ánh sáng chói lọi, mọi chi tiết tương phản rõ nét đến lạ lùng! Cảm giác như đang đứng dưới ánh đèn tròn sân khấu (lime light), một cái sân khấu chỉ có mỗi mình mình tự biên, tự diễn, tự mình thưởng thức… 🙂 🙂

nguyễn văn bảy

hông nhiều người biết đây là phi công chiến đấu số một Việt Nam mọi thời kỳ! Nổi tiếng với lối áp sát bắn ở cự ly 200, 300 mét, khoảng cách đó trên không cũng giống như dưới mặt đất, bộ binh bắn ở khoảng cách 2, 3 mét vậy, không thể nào mà trật được! Về công danh nhiều người hơn ông, ví dụ như: Nước này còn lắm gian truân, Việc gì phải phóng Phạm Tuân lên trời 😃! về thành tích cũng nhiều người hơn, vì sau khi hạ 7 chiếc máy bay Mỹ thì bác Hồ lệnh ko cho ông Bảy bay nữa, sợ mất một người anh hùng. Nhưng về bản lĩnh chiến đấu – dogfight, thì Nguyễn Văn Bảy là số một!

VNG

hiều ngày tiên tiếp mưa rả rích, không tiện “ra khơi”, đành ngồi nhà đọc sách. Tác giả cuốn sách trong hình bên dưới, lúc đó đã 71 tuổi, đang chèo thuyền trên hồ Tây… 🙂