Val’s Pobedy

au thời gian yên ắng, tiếp tục lại là chương trình âm nhạc Xô-viết cuối tuần! Thêm một điệu valse nữa: Val’s Pobedy – Điệu valse chiến thắng! Nguyên gốc bài ca tên là Điệu valse tháng Năm, sáng tác 1985, nhưng tác giả tưởng tượng ra mình đang…

Ở giữa thủ đô Vienne nước Áo, tháng Năm, 1945, những người lính Xô-viết ăn mừng chiến thắng, cùng chơi những điệu valse của Nga, của Strauss trên đường phố. Đây thực sự là một bài ca hoành tráng của những không gian lễ hội sôi động!

sevastopol waltz

hương trình âm nhạc cuối tuần: “Điệu valse Sevastopol”, bài rất cổ điển, rất Nga, và đặc biệt là rất “trưởng”, bàng bạc một không khí opera! Để “trưởng” được như thế thì người ngoài đâu có hiểu rằng, họ đã có những giai đoạn rất “thứ”, quay vào trong đối diện nội tâm để tự vấn, làm sao để thay đổi con người, làm sao để thay đổi xã hội! Ở đâu đó, có một thái cực ngược lại: nó vào nhà người ta, thấy người ta ăn cơm bằng cái gáo dừa: mày phải ăn bằng chén vàng nó mới đúng!

“Chén vàng” mới là văn minh, dân chủ, gáo dừa là không dân chủ, blabla… Thế rồi nó đập nát cái chén cơm của người ta đi, bắt phải đi kiếm một cái “chén vàng” hoang tưởng nào đó! Đương nhiên, nhà người ta đang ăn cơm bằng gáo dừa thì cùng lắm chỉ có thể nghĩ đến chén sành, chén sứ thôi, còn cái chén vàng “bánh vẽ” kia không biết đến bao giờ mới có!? Và cứ như thế, nó đi ăn cướp toàn thế giới để đem về góp phần tạo dựng nên “chén vàng” nhà nó, vừa ăn cướp vừa la làng như thế!

Ebm

hương trình âm nhạc cuối tuần, Ebm – E flat minor là một trong những chỉ dấu đặc trưng – signature của âm nhạc Nga, rất nhiều nhạc sĩ Nga từ thời các Sa hoàng hàng trăm năm trước cho đến tận thời hiện đại ngày nay: Korsakov, Rachmaninoff, Prokofiev, Myaskovsky, Tchaikovsky… đều viết rất nhiều nhạc theo cung “mi giáng thứ”, điều này rất hiếm khi thấy ở các nước Tây phương khác! Mi giáng thứ thường được xem là “key / scale” u tối đến mức cực đoan nhất trong âm nhạc, khơi gợi cảm giác u độc, quay vào trong hồi tưởng, tự vấn!

Dân tộc lớn là họ luôn có những cái đấu tranh, tự vấn nội tâm như thế! Mà trong trường hợp của người Nga đôi khi đạt tới mức kinh hoàng, cực đoan, cả châu Âu sợ hãi với cái tâm thức tạm gọi là: “tội ác & trừng phạt”, “chủng nhân & đắc quả” của người Nga! Ở đầu đối diện phía bên kia của “tâm phổ” là cái dân tộc đụng đâu cũng cười hềnh hệch như thằng thiểu năng vậy, cứ hở ra là giở trò lưu manh vặt dù chẳng lừa được ai, nhưng vẫn lặp lại mãi những cái bài nhàm chán như thế! Lúc nào cũng “ta đây biết rồi”, chưa bao giờ thể hiện được sự tự suy xét, tự phản ánh!

tổ hợp

ếu ủng hộ Palestine và Ukraine: là những người phản chiến chung chung. Ủng hộ Israel và Ukraine: là Mỹ nô đích thực! Ủng hộ Nga và Palestine: những người có am hiểu về lịch sử, địa chính trị! Ủng hộ Nga và Israel: những người theo thuyết tiến hoá Darwin, mạnh được, yếu thua! 😃 Nên con người mà, sự khác biệt là nằm trong từng điểm nhỏ, mới chừng đó phe mà đã đẻ ra 4 nhóm cơ bản rồi! Nếu thực sự “tổ hợp chập 2 của 5” (=10) cho đầy đủ thì còn “phân mảnh” ra nhiều nữa!

Ah mà quên, trong trường hợp của người VN thì sẽ là “tổ hợp chập 2 của 10 (5×2)”, vì phải thêm các trường hợp “giả” nữa: giả-Nga, giả-Mỹ, giả-Do-thái, giả tùm lum… Quan trọng là chấp nhận sự khác biệt, để tạo thành ý thức chung, phải có cách nào đó để vượt qua những khác biệt, đầu tiên là phải hiểu những hạn chế của ngôn từ hình thức, như kiểu TQ: một quốc gia, hai chế độ mà nó còn làm được đó thôi! Chương trình âm nhạc cuối tuần: Hành khúc kỵ binh đỏ – Marsh Budonnogo!

Slavsa

ang trong cái mood nhạc Nga, Slavsa – Ivan Susanin – một trong những tác phẩm quan trọng nhất của nền âm nhạc cổ điển Nga, thường chỉ được trình bày trong những dịp long trọng nhất (ví dụ như lễ nhậm chức của tổng thống). Bắt nguồn từ một vở opera của Mikhail Glinka, người được xem là cha đẻ của âm nhạc cổ điển Nga! Vở nhạc kịch kể câu chuyện về Ivan Susanin, người được một nhóm thích khách Ba Lan thuê dẫn đường để mưu sát Sa-hoàng Michael I.

Susanin thuyết phục nhóm sát thủ này đi một con đường tắt nhanh hơn băng qua rừng… Từ đó về sau, không ai còn thấy Susanin và nhóm sát thủ kia đâu nữa! Đến ngày nay, Ivan Susanin được xem là anh hùng dân tộc, người đã hy sinh chính mình để làm thất bại âm mưu của kẻ thù! Câu chuyện của Susanin được thấy lặp lại nhiều lần xuyên suốt lịch sử nước nước Nga, kể cả trong WW2, giống như câu chuyện của Matvey Kuzmin, người được phong Anh hùng Liên Xô ở tuổi 83…

Burevestnik

hế là loại cuối cùng trong 6 siêu vũ khí sử dụng những “nguyên tắc vật lý mới” mà người Nga đã nêu (Avanguard, Burevestnik, Zicron, Kinzhal, Poseidon, Sarmat), tên lửa động cơ hạt nhân & đầu đạn hạt nhân Burevestnik đã thử nghiệm thành công! Không cần phải nói điều này quan trọng như thế nào. Các hệ thống phòng thủ của Mỹ đa phần đều đặt ở phía Bắc và Tây Bắc, để đề phòng Nga tấn công từ hướng Alaska và vòng qua Bắc Cực. Nhưng loại tên lửa mới mang đến khả năng tấn công từ phía Nam, vòng qua Nam cực, đánh vào mặt yếu nhất!

Đó là chưa kể loại Burevestnik này có thể bay hoài bay mãi, lảng vảng suốt nhiều năm trên không, thay đổi theo bất kỳ lộ trình bay nào mong muốn trước khi đánh xuống mục tiêu! Có thể nói đây là lần đầu tiên trong lịch sử cạnh tranh dai dẳng và lâu dài giữa 2 siêu cường, người Nga đã có lợi thế dẫn trước rõ ràng! Cả 6 loại vũ khí chiến lược đó, người Mỹ vẫn chưa làm được cái nào, các thử nghiệm vũ khí bội siêu thanh thì đến giờ chỉ toàn thấy thất bại! Chương trình âm nhạc cuối tuần, bài ca: Tên lửa luôn luôn sẵn sàng – The rockets are always ready! 🙂

Trên núi đồi Mãn Châu

iệu valse nhẹ nhàng cổ điển cho ngày làm việc, bài ca Nga: Trên núi đồi Mãn Châu. Bài này ra đời năm 1906, ngay sau chiến tranh Nga – Nhật, cuộc chiến với người Nga là một thất bại to lớn, đây là một trong những “tiền đề” cho cách mạng Bolshevik những năm về sau! Nhưng cả với người chiến thắng là Nhật, chưa bao giờ trong lịch sử cận đại mà thương vong lớn đến vậy!

Với sự xuất hiện của những loại súng, đạn mới, hình thức chiến tranh cổ điển đã có từ thời Trung Cổ: các đội hình ô vuông cứ thế dàn hàng ngang tiến lên làm mồi cho đạn từ đây biến mất hoàn toàn và nhường chỗ cho chiến tranh hầm hào! Quay trở lại với ca khúc, có cái không khí giáo đường cổ kính, dường như là ở một thế giới riêng biệt, thoát hoàn toàn khỏi hiện thực chiến tranh tàn khốc!

kiếm vũ

hương trình âm nhạc cuối tuần… phương Tây thì chỉ xem đây là âm nhạc của Khachaturian người Armenia, nhưng nhiều người thì lại gộp nó vào không gian Xô-Viết, không gian Đế chế Nga rộng lớn, hùng mạnh xa xưa, một bản nhạc có tính “signature”, rất độc đáo của thế kỷ trước, được thấy sử dụng thường xuyên trong…

Phim hoạt hình Tom & Jerry (và nhiều phim khác) để diễn tả những lúc kịch tính, cao trào, gay cấn, trong những tranh đấu bất tận giữa mèo và chuột! 🙂 Bản nhạc: Múa kiếm – Kiếm vũ – Sabre dance! Giây thứ 50 là một nét đẹp Circassian – Circassian beauty, từ hàng trăm năm nay đã thành huyền thoại, cô ấy là người Chechen!

les feuilles mortes

Lìa cành lá úa,
Tả tơi nhảy múa.
Rụng ngập đầy sân,
Gợi sầu thi nhân…

hương trình âm nhạc cuối tuần… Thời tiết chớm vào thu, đã lâu không có được tâm trạng ấy, không đạt được đến tầng cảm xúc như vậy, phần lớn là vì ngập trong những nỗi bận tâm, lo âu thường nhật! Đôi khi là nhớ lại trong lời Việt qua giọng ca Thái Thanh.

Cũng đôi khi tự hát bằng tiếng Pháp trong nguyên bản Les Feuilles Mortes – Những chiếc lá úa: …Et la mer efface sur le sable, les pas des amants désunis… Muốn tìm lại một chút gì đó giống như La Bohème (Charles Aznavour) nhưng biết chắc là không thể nữa rồi!

tình cờ

iệu valse nhẹ nhàng cuối tuần, một cuối tuần đầy bẩn bụi và mồ hôi do làm mộc, làm thêm vài thiết bị cho cái xưởng và đóng thêm cái bàn làm việc… Bài ca nổi tiếng từ năm 1943: “Tình cờ (gặp gỡ)”. Anh lính sau trận bom nghe thấy có tiếng âm nhạc và tìm đến, có cô gái đánh đàn trong căn nhà hoang đổ nát.

Và họ nhảy với nhau điệu valse tình cờ, giữa hai người chưa hề quen biết. Có điều gì đó siêu thực – surreal – thoát hẳn ra khỏi cái hiện thực tàn nhẫn, siêu thực như chính cái giai điệu bài ca vậy. Mới chỉ tiếp cận được qua phương diện âm nhạc, còn ca từ, văn chương Nga là cả một thế giới sâu thẳm, phức tạp khác nữa.